Gruczno leży około 40 kilometrów od Grudziądza. Znane jest dzisiaj głównie z Festiwalu Smaków i Święta Śliwki, ale we wczesnym średniowieczu mieścił się tam gród na Górze św. Jana i cmentarzysko, które było przedmiotem badań naukowców już w XIX wieku.
Na czele zespołu autorów stał profesor Jacek Bojarski z UMK
w Toruniu.Ponad pięćdziesiąt lat temu badania archeologiczne w Grucznie prowadził m.in. Ryszard Boguwolski, wieloletni dyrektor Muzeum w Grudziądzu. Wśród archeologów zajmujących się dziejami Pomorza i dorzecza dolnej Wisły, którzy spięli klamrą wcześniejsze badania z najnowszymi prowadzonymi w 2023 roku są m.in. prof. Jacek Bojarski, prof. Wojciech Chudziak z Instytutu Archeologii UMK w Toruniu i Małgorzata Kurzyńska z Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu. Publikacja nosi tytuł „Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Grucznie na Pomorzu Wschodnim (stanowisko 1)”.
– To niesamowicie interesujące miejsce i cmentarz będący niewątpliwie jednym z największych na Pomorzu pod względem liczby odkrytych tam grobów, których znajduje się ponad pięćset – mówi Wojciech Chudziak. – Dzisiaj wiemy już, iż nekropolia powstała w pierwszej ćwierci XII wieku za czasów panowania Bolesława Krzywoustego i funkcjonowała do XIV wieku. Co interesujące w grobach znaleziono około 5 tysięcy przedmiotów o cechach lokalnych, w tym biżuterię, ale także pochodzących ze wschodniej Europy.
Pozyskane z nekropolii wyposażenie ówczesnych grobów znajduje się w dużej części w Muzeum w Grudziądzu. Przedmioty można oglądać na wystawie stałej. Wyróżniają się wśród nich ozdoby odzieży oraz wyjątkowo bogaty zestaw biżuterii: kabłączki skroniowe, kolie, wisiorki, pierścionki. Wśród wyposażenia grobowego znajdowały się także przedmioty codziennego użytku takie jak noże, igły czy szydła.
Tekst i fot ANETTE
Swój udział w opracowaniu publikacji brała udział Małgorzata Kurzyńska, archeolog z Muzeum w Grudziądzu. 
