Unia Europejska jest na finiszu prac nad przełomowym zakazem dotyczącym PFAS – syntetycznych substancji chemicznych obecnych w tysiącach produktów codziennego użytku. Substancje te, zwane „wiecznymi chemikaliami”, są niemal niezniszczalne w środowisku, a ich szkodliwy wpływ na zdrowie i przyrodę budzi poważne obawy.

Fot. Warszawa w Pigułce
Czym są PFAS i gdzie je znajdziesz?
PFAS to grupa ponad 9 tysięcy związków, które nie ulegają rozkładowi. Znajdziesz je m.in. w:
-
patelniach teflonowych,
-
wodoodpornych ubraniach,
-
namiotach i butach,
-
opakowaniach do żywności,
-
farbach, klejach i izolacjach.
Ich wszechobecność oznacza, iż niemal każdy człowiek ma je w swoim organizmie – a stężenie rośnie z roku na rok.
Dlaczego są niebezpieczne?
Badania wskazują na powiązania PFAS z wieloma poważnymi schorzeniami, m.in.:
-
uszkodzeniem wątroby,
-
nowotworami,
-
osłabieniem układu odpornościowego,
-
zaburzeniami hormonalnymi,
-
zagrożeniami dla płodu – substancje przenikają przez łożysko.
Dodatkowo PFAS przedostają się do gleby, wód gruntowych i żywności, tworząc zamknięty cykl, z którego niełatwo się wyrwać.
Które kraje już reagują?
Dania, Niemcy, Holandia, Norwegia i Szwecja od dawna domagają się zakazu. Tamtejsze badania wykazały niebezpieczne stężenia PFAS w wodzie pitnej i glebie. To właśnie te dane zainicjowały ogólnoeuropejską debatę.
Co się zmieni po wprowadzeniu zakazu?
Po wejściu zakazu w życie:
-
wiele znanych produktów zniknie z rynku,
-
firmy będą musiały znaleźć alternatywy dla PFAS,
-
ceny niektórych artykułów mogą wzrosnąć.
Proces będzie stopniowy, ale nieodwracalny – Europa obrała kurs na środowisko wolne od toksyn.
Polacy muszą się przygotować
Mimo iż zagrożenie PFAS jest realne, świadomość społeczna w Polsce wciąż pozostaje niska. Mało kto wie, jak często spotyka te związki w swoim codziennym otoczeniu i jakie konsekwencje może to mieć dla zdrowia.
Co to oznacza dla czytelnika?
-
Twoje ulubione patelnie, kurtki czy opakowania mogą zniknąć z rynku.
-
Warto zwracać uwagę na skład produktów – zwłaszcza tych oznaczonych jako „wodoodporne” czy „nieprzywierające”.
-
Korzystaj z okazji do edukacji – wybieraj produkty oznaczone jako wolne od PFAS.
-
Spodziewaj się zmian na rynku – firmy już teraz pracują nad nowymi, bezpieczniejszymi technologiami.
Europa stawia na prewencję, nie reakcję
Unia Europejska pokazuje, iż nie chce czekać na skutki zdrowotne i środowiskowe, ale działa zawczasu. To nowy kierunek w polityce chemicznej – bardziej odpowiedzialny, oparty na wiedzy i trosce o przyszłe pokolenia.