Jak w XIX i na początku XX w. ubierali się mieszkańcy obecnej północnej części województwa podlaskiego opisują autorki książki „Tradycyjne stroje województwa podlaskiego. Część II”, którą wydało Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej
W sobotę o 15 w dworze z Bobry Wielkiej, w siedzibie tego muzeum w podbiałostockim skansenie w Wasilkowie, odbędzie się promocja tego wydawnictwa.
To druga książka o tej tematyce. Pierwsza była wydana latem 2022 r. i dotyczyła tradycyjnych strojów mieszkańców południowej części obecnego województwa podlaskiego.
Autorkami obu książek są polska etnograf, badaczka strojów ludowych Elżbieta Piskorz-Branekova oraz Aleksandra Pluta z Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej.
W najnowszym albumie opisano tradycyjne stroje z obecnych powiatów: sokólskiego, augustowskiego, suwalskiego i sejneńskiego. Książka jest bogato ilustrowana dawnymi fotografiami, rycinami, ale też specjalnie na potrzeby tego wydawnictwa wykonano współczesne zdjęcia z wykorzystaniem dawnych oryginalnych ubrań.
„Różnice są, ale także jest bardzo wiele podobieństw. Podstawowym podobieństwem, które łączy cały region to są spódnice, najpiękniejszy element stroju noszonego na terenie obecnego województwa podlaskiego. Jest ich bardzo wielka różnorodność, mają bardzo różne fasony. Są przede wszystkim bardzo efektowne, po prostu są piękne” – powiedziała PAP Elżbieta Piskorz Branekova.
Zauważyła także, iż tradycyjne stroje z północnej i południowej części obecnego województwa podlaskiego łączy także to, iż dość gwałtownie przejmowały elementy ówczesnej mody europejskiej. „Mody wzorowanej na ubiorach warstw elitarnych może i dlatego, iż ten strój przedtem noszony był ubiorem dosyć skromnym i w momencie kiedy pojawiła się możliwość wzorowania na przybyszach z zewnątrz, to te wzory zostały zaczerpnięte. Tak naprawdę nie są to stroje tak efektowne jak np. łowicki czy znany nam wszystkim krakowski, czy opoczyński. Łączy je tkanina samodziałowa lniana i wełniana” – powiedziała etnografka.
Kolory tradycyjnych ubiorów z południa i północy obecnego województwa podlaskiego są zbieżne. „Podstawowym wyróżnikiem są hafty” – zaznaczyła Piskorz-Branekova. Na północy wyróżniają się białe hafty z rejonu Puńska i hafty kolorowe wykonywane na czarnym tle. „Generalnie to zdobnictwo jest bardzo skromne, bardzo ograniczone” – dodała. Jednym z powodów mógł być status materialny ludzi. Dodała, iż haft zmieniał z modą, był oparty na wzornikach, albo wzorach z wydawnictw dla kobiet.
Stroje opisano szczegółowo analizując zbiory muzealne, przedmioty z izb regionalnych, prywatne zbiory, najstarsze materiały ikonograficzne (zdjęcia z okresu międzywojennego, pocztówki z okresu I wojny światowej wykonywane przez Niemców a pokazujące lokalną ludność, ryciny, grafiki).
Kwerenda materiałów była przeprowadzana w całej Polsce – największe kolekcje są w muzeach w Suwałkach i Augustowie – poinformowała Elżbieta Piskorz-Branekova.
Aleksandra Pluta dodała, iż dostępnego materiału nie jest dużo. Dodała, iż autorkom zależało, aby w książce było naj najwięcej ilustracji i zdjęć. Są też wykroje, z których można korzystać i się nimi inspirować przygotowując takie stroje współcześnie.
Prace nad drugą częścią „Tradycyjnych strojów województwa podlaskiego” trwały trzy lata.
