Jedno oddanie krwi może uratować życie choćby trzem osobom. Właśnie o tej sile ludzkiego gestu przypominają Dni Honorowego Krwiodawstwa, obchodzone od 22-go do 26-go listopada. O tym, kto może zostać dawcą i jak się przygotować do donacji opowiada lek. Karol Chojnacki, specjalista medycyny rodzinnej w punkcie poboru krwi SP ZOZ w Szamotułach.
Pyt. Zacznijmy od podstaw. Kto może zostać dawcą krwi?
K.Ch.: Dawcą krwi może zostać każda zdrowa osoba w wieku od 18 do 65 lat, ważąca minimum 50 kilogramów. W momencie oddawania krwi nie można być chorym ani przyjmować leków, które mogłyby wpływać na krew. Wszystko to dokładnie omawiamy w gabinecie lekarskim i podczas wypełniania kwestionariusza przed oddaniem krwi. Płeć nie ma znaczenia – kobiety i mężczyźni mogą oddawać krew, choć przepisy różnicują częstotliwość. Kobiety mogą to robić cztery razy w roku, mężczyźni sześć, z zachowaniem co najmniej ośmiotygodniowych przerw.
Pyt. Czy istnieje górna granica wieku dla krwiodawców?
K.Ch.: Formalnie to 65 lat, ale w praktyce osoby po sześćdziesiątym roku życia prosimy o zaświadczenie od lekarza rodzinnego, iż nie ma przeciwwskazań zdrowotnych.
Pyt. Jak należy się przygotować do oddania krwi?
K.Ch.: Przygotowanie jest bardzo ważne, bo od tego zależy zarówno samopoczucie dawcy, jak i jakość pobranej krwi. Po pierwsze – trzeba być wyspanym i wypoczętym. Ostatnie dwa–trzy dni przed donacją powinny być spokojne. Po drugie – unikać dużego wysiłku fizycznego przynajmniej przez dwie doby przed oddaniem krwi. Trening, rower czy intensywne pływanie mogą chwilowo obniżyć parametry krwi i czasowo dyskwalifikować dawcę. Po trzecie – dobrze się nawodnić. W dniu donacji warto wypić choćby dwa litry wody lub niesłodzonych napojów. To zapobiega omdleniom i poprawia komfort podczas pobierania.
Pyt. Co z jedzeniem? Wiele osób nie wie, czy można coś zjeść przed oddaniem krwi.
K.Ch.: To bardzo częsty błąd. W przeciwieństwie do badań laboratoryjnych, gdzie trzeba być na czczo – tutaj absolutnie nie! Przed oddaniem krwi należy zjeść lekkie, ale pożywne śniadanie. Nie wolno jeść potraw tłustych, smażonych ani ciężkostrawnych, bo powodują tzw. lipemię krwi – próbka staje się mętna i może nie nadawać się do wykorzystania. Zaleca się też unikać alkoholu i papierosów co najmniej dobę przed donacją.
Pyt. Jak wygląda sam proces oddania krwi?
K.Ch.: Całość trwa kilkanaście minut. Samo pobranie – około 5–7 minut, w tym czasie oddaje się 450 ml krwi. To dla organizmu pewien ubytek, który jest gwałtownie uzupełniany, dlatego tak ważne jest wcześniejsze nawodnienie i lekki posiłek. Po oddaniu należy odpocząć, napić się i zjeść coś słodkiego – to standardowy element regeneracji.
Pyt. Dlaczego krew jest tak potrzebna?
K.Ch.: Choć medycyna rozwija się błyskawicznie, nie ma i długo jeszcze nie będzie technologii, która pozwoliłaby „wyprodukować” ludzką krew. Żyjemy w czasach ogromnych możliwości technologicznych, ale krwi nie da się zastąpić żadnym syntetycznym płynem. Jest bezcenna. Społeczeństwa, szczególnie europejskie, starzeją się, a medycyna wykonuje coraz więcej zabiegów ratujących życie. W efekcie zapotrzebowanie na krew stale rośnie. Największe braki notujemy w okresie wakacyjnym – wtedy dawcy częściej wyjeżdżają, a potrzeby nie maleją.
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Szamotułach
