Terapia ACT dedykowana jest głównie osobom, które ze strachu przed nieznanymi konsekwencjami unikają podejmowania wyzwań, których efekty mogłyby być źródłem radości. Na czym polega terapia ACT i jakie są jej założenia?
Czym jest terapia ACT?
ACT to skrót od terminu „acceptance and commitment therapy”, który w języku polskim oznacza „terapię akceptacji i zaangażowania”. Należy do tzw. trzeciej fali terapii behawioralnej. O terapii ACT mówi się od 1982 roku, kiedy to Steven C.Hayes po raz pierwszy zaprezentował założenia wspomnianej metody terapeutycznej. Terapia ACT skierowana jest do wszystkich osób, które boją się i unikają podejmowania nowych wyzwań, choćby wtedy, gdy wiedzą i mają pewność, iż będą one źródłem radości.
Na czym polega terapia ACT?
Twórca teorii ACT wyszedł z założenia, iż głównym źródłem naszego cierpienia jest zachowanie i próba poskromienia przykrych emocji. W obawie przed konsekwencjami, wiele osób wycofuje się z podjęcia nowych wyzwań np. występów publicznych. Choć z jednej strony chcą zaprezentować się innym i przekazać swoją wiedzę, to z drugiej odczuwają ogromny lęk, który je demotywuje. Powstaje tutaj pewnego rodzaju sprzeczność między tym, czego tak naprawdę pragną, a tym, co robią. Pojawia się napięcie i dyskomfort psychiczny. Podczas terapii ACT analizuje się myśli i zachowania, które pojawiają się w głowie pacjenta. Głównym celem leczenia, jest uświadomienie danej osobie, iż kiedy zmieni swoje zachowanie, samopoczucie wraz z upływem czasu będzie stawało się coraz lepsze.
Przebieg terapii
Głównym celem terapii akceptacji i zaangażowania jest zwiększenie elastyczności psychologicznej u pacjenta. Czym dokładnie jest wspomniane pojęcie? To miara zdolności radzenia sobie psychiki człowieka, wtedy kiedy styka się ona z przykrymi dla niego wydarzeniami. Osoby o wysokim poziomie elastyczności psychologicznej żyją tu i teraz, skupiają się na tym co dzieje się w danym momencie, niezależnie od doświadczanych w tej chwili emocji. Z kolei te o niskim poziomie elastyczności, uciekają od emocji, które w sobie kumulują, co w konsekwencji może doprowadzić do kryzysu.
Sześć podstawowych procesów ACT
- Bycie tu i teraz – angażowanie się w wydarzenia chwili obecnej.
- Dyfuzja – umiejętność obserwowania swoich myśli.
- Akceptacja – otwarcie dla doświadczania bolesnych uczuć
- Obserwujący umysł – zdolność świadomego myślenia, czucia i zachowania w każdym momencie.
- Wartości – rozpoznanie co jest dla ciebie najważniejsze.
- Działanie – podejmowania działań w zgodzie z własnymi wartościami. Realizacja tego, co jest najważniejsze, choćby wtedy gdy jest trudne i niekomfortowe.
Terapia ACT zakłada, iż jakość życia uzależniona jest przede wszystkim od uważnych i kierowanych własnymi wartościami działań. Poprawa jakości jest możliwa bez względu na towarzyszące objawy związane z cierpieniem. Głównym celem terapii jest zapewnienie pacjentowi przestrzeni do tego, by żył w sposób, który uważa za najbardziej wartościowy i znaczący. Zgodnie z założeniami, należy nauczyć się i uświadomić sobie, iż ucieczka od emocji nie jest niczym dobrym. Tłumione emocje kumulują się, a kiedy dojdzie do ich nadmiernego nagromadzenia, mogą doprowadzić do kryzysu psychicznego. Ważne, by u pacjenta pojawiła się akceptacja, dzięki której będzie on wstanie zaakceptować, iż nie ma zbytniego wpływu na otaczającą go rzeczywistość. Pacjent powinien wykształcić w sobie zdolność do przeżywania danej chwili, a nie koncentrować się na przyszłości lub przeszłości.
Dzięki terapii ACT pacjent będzie w stanie poradzić sobie ze wszystkimi emocjami, z którymi styka się w życiu codziennym. Nie będzie przed nimi uciekał. Terapeuta określa, w których obszarach życia pojawiają się deficyty, a następnie dobiera odpowiednie ćwiczenia, dzięki którym zredukują się występujące problemy. Często stosowaną techniką jest mindfulness, która polega na koncentrowaniu uwagi na bodźcach wewnętrznych i zewnętrznych.
Zobacz również: Depersonalizacja, czyli zaburzenia postrzegania samego siebie
Terapia ACT – kiedy warto ją zastosować?
To terapia dedykowana osobom zmagającym się z zaburzeniami psychicznymi. Wykorzystywana jest głównie w walce z lękiem pojawiającym się w sytuacjach społecznych, a niekiedy i leczeniu zaburzeń lękowych czy depresji. Ponoć może przynieść pozytywne rezultaty u osób z zaburzeniami odżywiania.
