Tata na godzinę: gdy wraca ciepło
Witold zauważył chłopca w sklepie przy półkach z pieczywem. Stał nieruchomo, jakby nie bułki wybierał, ale kogoś czekał – kogoś, kto dawno odszedł i może już nigdy nie wróci. Chudy, w cienkiej znoszonej kurtce z podartą kieszenią, buty brudne i zniszczone, na głowie przekrzywiona czapka, policzki zaczerwienione od mrozu, a rękawiczki – jak zużyte zabawki, rozciągnięte i obce.
Miał wyraz twarzy, który rzadko pojawia się u dzieci. Nie było w tym spojrzeniu błagania ani dezorientacji – tylko ciche, wewnętrzne oczekiwanie. Wzrok dorosłego, który zbyt wcześnie zrozumiał, iż pomocy nie ma skąd czekać. Bezpośredni, badawczy, uparcie spokojny.
Witold już minął go, włożył choćby do koszyka swój zwykły chleb, ale nagle się odwrócił. Chłopiec wciąż tam stał, przyklejony do podłogi, jakby wierzył, iż jeżeli tylko zostanie – coś się zmieni.
To spojrzenie było boleśnie znajome. Dawno temu, jakieś piętnaście lat wcześniej, w domu dziecka, gdzie Witold prowadził warsztaty jako wolontariusz, był chłopiec z dokładnie takim samym wzrokiem. Nie było tam słów, tylko niemy krzyk – *zauważ mnie*.
Kilka minut później znów go zobaczył – stał w kolejce do kasy z dwoma cukierkami w ręce. Bez koszyka. Kasjerka, sądząc po tonie, powiedziała coś o braku reszty. Chłopiec nie protestował, po prostu cicho odłożył jeden cukierek z powrotem i podał pieniądze. Ruchy miał suche, precyzyjne – jak dorosły przyzwyczajony, by odejmować od życia to, czego nie stać.
— Posłuchaj — Witold podszedł, starając się mówić cicho — kupię ci coś. Chleb, mleko, parówki. Bez obaw, nie wtrącam się. Ot, tak. Można?
Chłopiec spojrzał na niego — otwarcie, równo, bez strachu. ale z czujną dojrzałością, której u dziecka nie powinno być.
— Po co? — zapytał zwyczajnie.
Nie było w tym wyzwania. Nie była to obrona. Tylko pytanie. Bez emocji. Jakby sprawdzał, czy w ogóle warto rozmawiać.
— Bo… mogę. Bo zasługujesz na więcej niż jeden cukierek.
— Tak po prostu — to się nie zdarza — odparł chłopiec. — Ludzie tak nie robią. Wy czyimś tatą jesteście?
— Byłem. Mam córkę. Dawno już nie mieszkamy razem, jest z matką w Poznaniu. Piszę do niej. Urodziny pamiętam. Ale wiem, iż to mało. To… ułamek tego, czego potrzeba.
Chłopiec jakby skinął w duchu. Słyszał już coś podobnego. Albo sam to wiedział na swój sposób.
— No dobrze. Kupcie mi ziemniaków. Gorących. I parówkę. Jedną. Bez musztardy. Ona… za bardzo dorosła.
Wyszli na ulicę. Mróz szczypał w nos, przystanek autobusowy wywiewał wiatr. Witold podał paczkę, nie robiąc z tego ceremonii.
— Gdzie mieszkasz?
— Tu, niedaleko. Tylko nie chcę do domu. Mama śpi. Jest zmęczona. Może i jutro będzie spała. Lepiej tu. Na ławce. Tu ciszej. I ludzie nie patrzą w oczy.
Usiedli. Witold w milczeniu obserwował, jak chłopiec jadł. Powoli, z godnością, jak dorośli podczas spotkań biznesowych. Trzymał parówkę w obu dłoniach, odgryzał starannie. Nie łapczywie. W tym chłopcu było więcej cierpliwości niż w większości dorosłych mężczyzn.
— Ja Kacper. A wy?
— Witold.
— A wy… potraficie? Tylko trochę. Pobawić się w tatę? Na godzinę. Nie na serio. Żeby… było. Żeby się wydawało, iż jest jak u innych.
Witoldowi ściśnęło się w gardle. Skinał głową. Powoli. Prawdziwie.
— Potrafię.
— To powiedzcie mi, iż bez czapki nie wolno. Że katar będzie po pas. I zapytajcie, jak w szkole.
— Hej, Kacper, gdzie czapka? Mróz na dworze, a ty jak w lipcu. Katar aż trzeszczy. I co tam z matematyki?
— Trója. Ale zachowanie — celujące. Pomogłem babci przejść przez ulicę. Upuściłem jej torbę, tak prawdę mówiąc. Ale potem pomogłem pozbierać. Powiedziała, iż ważne, by się starać.
— No właśnie. Ale czapkę — załóż. O siebie trzeba dbać. Tylko jeden taki jesteś.
Kacper uśmiechnął się półgębkiem. Zjadł resztę, wytarł ręce. Jak dorosły, przed którym jeszcze spotkanie.
— Dzięki, iż wy nie jesteście tacy. Inni albo litość w oczach, albo rady. A wy… po prostu byliście. I to… lepsze.
— jeżeli jutro tu będę — przyjdziesz?
— Nie wiem. Może mama się obudzi. A może nie. A może przyjdę. Zapamiętałem was. Wy — nie kłamiecie. Oczy nie kłamią.
Wstał. Nie pożegnał się — tylko rzucił *do widzenia*. Odszedł. Lekko, ale z jakąś wewnętrzną ciszą w kroku, jak u tych, którzy dawno zrozumieli — nikt za nimi nie pobiegnie.
Witold został. Potem wstał, wyrzucił pusty kubek. Długo patrzył w stronę, w którą odszedł Kacper. W środku było ciężko. Chciało się go zatrzymać. Ale wiedział — nie wolno burzyć murów, które dziecko samo wznosi, by przetrwać.
Następnego dnia wrócił. I kolejnego. I jeszcze. Siedział na tej samej ławce, trzymał w rękach gazetę lub kawę. Udawał, iż tylko odpoczywa. Czasami Kacper nie przychodził. I to bolało. Ale gdy w końcu się pojawiał — w tej samej kurtce, z tym samym spojrzeniem — Witold czuł, jak coś w środku się odradza.
Pewnego dnia Kacper podszedł z dwoma plastikowymi kubkami. Owiniętymi w serwetki. Jeden podał jemu:
— Dzisiaj wy byliście tatą. A teraz ja pobędę się synem. Wy nie przeciw?
Witold nie odpowiedział. Wziął tylko herbatę. I uśmiechnął się. Szczerze. Bez słów. Bo czasem… wystarczy po prostu być obok. Bez warunków. Bez obietnic. Po prostu być.
