W jednym z zapomnianych zaułków starego miasta, gdzie kamienice nosiły ślady czasu niczym zmarszczki na twarzach starych ludzi, pojawiła się pewnego dnia dziwna tablica. Wyłoniła się znikąd, jak duch przeszłości wpleciony w szarą codzienność. „TAJEMNICZY KĄCIK ZWROTÓW. Przyjmujemy to, co utracone. Warunki – indywidualne.” Litery, wyblakłe jak wypalone przez wieki słońce, wyglądały jak echo z innego świata. Na tle zamglonej, zakurzonej szyby zdawały się szeptem z zapomnianego snu, który wciąż drażni serce.
Marek szedł tą ulicą setki razy. Kiedyś był tu przytulnyAntykwariat, potem – knajpka z tanim kawusią, a później miejsce opustoszało. Elewacja się łuszczyła, okna pokryła szara mgiełka, a stare szyldy tonęły w kurzu. Marek już dawno przestał zauważać ten fragment miasta, tak jak przestaje się zauważać ból, który stał się częścią życia. Ale tamtego dnia tablica ukłuła go w oczy, jak igła wbijająca się w starą ranę, którą próbował zapomnieć.
Zatrzymał się. W odbiciu mętnej szyby zobaczył siebie: zmęczone oczy, siwiejące włosy, wytarty płaszcz. Jego twarz była mapą strat – zmarszczki jak drogi prowadzące do wspomnień, które wolałby wymazać. Oczy, w których nie zostało już wiary w cuda. Człowiek, który stracił zbyt wiele, by uwierzyć w tajemnicze szyldy. Miłość, zaufanie, córkę – wszystko odeszło, rozpłynęło się jak dym. choćby wspomnienia blakły, tracąc ciepło i zapach, stając się płaskie jak wyblakłe fotografie.
Pchnął drzwi. Ustąpiły z lekkim skrzypnięciem, jakby czekały na jego przyjście. W środku pachniało starymi książkami i dojrzałymi śliwkami – zapachem dzieciństwa schowanym głęboko w pamięci. Za ladą stała kobieta – wysoka, z włosami starannie spiętymi w kok i spojrzeniem, które sięgało głębiej niż skóra. Patrzyła nie na Marka, ale na coś w jego wnętrzu, jakby widziała cienie tych, których stracił.
— Co można odzyskać? — zapytał, a jego głos zadrżał, jakby mówił ktoś inny, dawno zapomniany.
— Wszystko, co utracone — odparła spokojnie. — Ale cena zawsze jest inna.
Chciał się roześmiać, machnąć ręką na tę dziwną grę, ale zamiast tego poczuł, jak coś ściska go w środku.
— Chcę odzyskać tamten dzień — powiedział cicho. — Ostatnią rozmowę z córką.
Jej twarz pozostała nieruchoma, jakby takie prośby słyszała tu codziennie.
— Opowiedz o nim.
Marek opadł na krzesło. Ruch był ciężki, jakby dźwigał na plecach cały ciężar swoich błędów.
— Pokłóciliśmy się. O głupstwo, jak zwykle. Chciała wyjechać na studia za granicę, a ja… powiedziałem, iż nas porzuca, iż zdradza rodzinę. Krzyczałem, iż jest egoistką, iż nie myśli o matce, o mnie. Milczała, a potem rzuciła: „Nigdy nie próbowałeś mnie zrozumieć”. Trzasnąłem drzwiami. Wyszła. A tydzień później… jej nie było. Nieszczęśliwy wypadek. Od tamtej pory żyję, ale jakbym nie oddychał. Ciągle myślę: gdybym wtedy ją wysłuchał, przytulił, powiedział, iż jestem z niej dumny… Może zostałaby. Może wszystko potoczyłoby się inaczej.
Kobieta skinęła głową, jakby ta historia nie była jej obca.
— Cena: zapomnisz wszystkie inne chwile z nią. Wszystkie. Jej śmiech, pierwsze kroki, poranne pogawędki przy herbacie, wyjazdy nad morze. Zostanie tylko ten dzień – przepisany tak, jak chcesz. Ale cała reszta zniknie, jakby nigdy nie istniała. Nie zostanie ani ciepło jej uśmiechu, ani dźwięk jej głosu. Tylko jedna rozmowa.
Marek zastygł. Jego dłonie drżały, zaciskając się na krawędzi lady.
— To tak jakby… odciąć kawałek duszy. Nie ciało, ale czas. Moje życie.
— Właśnie tak — odparła. — Ale dostaniesz to, o co prosisz. Słowo po słowie. Wszystko, jak mogłoby być.
Milczał. Długo. Wargi mu drżały, jakby przeglądał w pamięci stare sceny: jej dziecięcy śmiech, zapach jej perfum, kłótnie przy kolacji. W końcu wstał, niezdarnie, jakby podnosił się po upadku.
— Dziękuję. Muszę pomyśleć.
Nie zatrzymała go. Tylko powiedziała, patrząc w pustkę:
— Jesteśmy otwarci do północy. Potem – zamkniemy się. Na zawsze. I nie otworzymy ponownie, jak bardzo byś nie prosił.
Cały dzień Marek wałęsał się po mieście jak duch. Każdy dźwięk, każdy zapach wydawał się okruchem przeszłości. Piosenka z kawiarni przypomniała wieczory z żoną. Zapach świeżego pieczywa – maminy placek. choćby głos ulicznego grajka odbił się echem straty. Łapał urywki cudzych rozmów, a w każdym słowie zdawało się kryć coś, co kiedyś znał, ale utracił.
Do sklepu wrócił na pół godziny przed północą. Drzwi wciąż były otwarte, jakby na niego czekały.
— Zmieniłem zdanie — powiedział, stojąc w progu. — Chcę innego zwrotu.
Kobieta uniosła brew, a w jej spojrzeniu mignęło zdziwienie.
— Jakiego?
— Chcę odzyskać siebie. Tego, kim byłem przed bólem, przed pustką, przed uczuciem, iż każdy krok to walka. Chcę znów poczuć, jak to jest żyć, nie bojąc się każdego nowego dnia.
Milczała długo, zdecydowanie za długo. Potem podeszła bliżej, jej kroki były powolne, jakby ważyła nie tylko słowa, ale i jego los.
— To najwyższa cena — powiedziała, patrząc mu w oczy. — Stracisz wszystkie powody, dla których to było dla ciebie ważne. Wszystko, co czyni cię tobą, zniknie. Staniesz się lekki, ale pusty. Bez bólu, ale i bez sensu. Jak liść porwany przez wiatr.
— A ból odejdzie? — zapytał, a jego głos zadrżał.
— Tak. I wszystko, co kochałeś, też. Wszystko, co cię tu trzyma, rozpuści się. Staniesz się… nikim.
Marek usiadł. Położył dłonie na kolanach. Zamknął oczy. W środku szalała burza – wspomnienia, wina, miłość, strach.
W końcu otworzył oczy i cicho*”Dzięki,” wyszeptał, a wiatr porwał jego słowa i uniósł między cienie kamienic, gdzieś tam, gdzie choćby najcięższe myśli stają się lżejsze.*
