Wielu Polaków po zakupach wrzuca paragony do niebieskiego pojemnika na papier, będąc przekonanymi, iż postępują adekwatnie. Tymczasem taka praktyka stanowi poważne naruszenie zasad segregacji odpadów, które może skutkować nie tylko szkodami dla środowiska, ale również dotkliwymi konsekwencjami finansowymi. Za niewłaściwe pozbycie się paragonu można otrzymać mandat w wysokości choćby 500 złotych.
Fot. Warszawa w Pigułce
Paragon to nie zwykły papier – dlaczego nie nadaje się do recyklingu
Paragony fiskalne, choć na pierwszy rzut oka przypominają zwykły papier, w rzeczywistości są drukowane na specjalnym papierze termicznym. Ten rodzaj materiału zawiera szkodliwą substancję – bisfenol A (BPA), związek chemiczny, który stanowi poważne zagrożenie zarówno dla środowiska, jak i dla zdrowia ludzkiego.
Problem z paragonami polega na tym, iż podczas procesu recyklingu bisfenol A może przenikać do masy papierniczej. W konsekwencji związek ten może znaleźć się w nowo wyprodukowanych wyrobach papierowych, w tym w opakowaniach na żywność czy innych produktach codziennego użytku, które mają bezpośredni kontakt z człowiekiem.
Badania naukowe wskazują, iż bisfenol A może zaburzać gospodarkę hormonalną organizmu i wykazywać działanie podobne do estrogenów. Długotrwała ekspozycja na tę substancję bywa wiązana z różnymi problemami zdrowotnymi, od zaburzeń metabolicznych po zwiększone ryzyko niektórych chorób.
Nie tylko paragony – czego jeszcze nie wolno wrzucać do pojemnika na papier
Problem niewłaściwej segregacji nie dotyczy wyłącznie paragonów. Do niebieskiego pojemnika przeznaczonego na papier nie należy wrzucać również innych materiałów, które mogą zakłócić proces recyklingu lub zanieczyszczać uzyskane surowce wtórne:
Zużyte chusteczki higieniczne i ręczniki papierowe często zawierają resztki organiczne lub chemikalia, które uniemożliwiają ich prawidłowy recykling.
Tłuste opakowania po jedzeniu, takie jak pudełka po pizzy, są zanieczyszczone substancjami, które znacząco utrudniają proces przetwarzania papieru.
Papier powlekany folią lub laminowany, który ze względu na swoją strukturę nie może być poddany standardowemu procesowi recyklingu papieru.
Kartony po mleku i sokach (tzw. opakowania wielomateriałowe), które powinny trafiać do pojemników na metale i tworzywa sztuczne.
Prawidłowa segregacja paragonów i podobnych odpadów
Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi gospodarki odpadami, paragony drukowane na papierze termicznym należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane (czarny pojemnik). Ta sama zasada dotyczy również innych trudnych do recyklingu odpadów papierowych, w tym zużytych chusteczek higienicznych, zabrudzonych ręczników papierowych czy tłustych opakowań papierowych.
Warto zaznaczyć, iż niektóre większe sieci handlowe zaczynają wprowadzać elektroniczne paragony jako alternatywę dla ich papierowych odpowiedników. Jest to rozwiązanie nie tylko bardziej ekologiczne, ale również wygodniejsze dla konsumentów, którzy mogą mieć dostęp do historii swoich zakupów w formie cyfrowej.
Jak rozpoznać papier termiczny używany do drukowania paragonów
Nie zawsze na pierwszy rzut oka można stwierdzić, czy mamy do czynienia z paragonem drukowanym na papierze termicznym. Na szczęście istnieje prosty sposób, aby to sprawdzić. Wystarczy przejechać paznokciem po powierzchni paragonu – jeżeli pojawi się ciemny ślad spowodowany ciepłem wytworzonym przez tarcie, oznacza to, iż jest to papier termiczny, który nie powinien trafić do pojemnika na papier.
Warto również zwrócić uwagę na teksturę paragonu – papier termiczny zwykle jest gładszy i często ma lekko błyszczącą powierzchnię w porównaniu do zwykłego papieru. Z czasem wydruki na papierze termicznym mają tendencję do blaknięcia, szczególnie gdy są wystawione na działanie światła słonecznego lub ciepła.
Konsekwencje niewłaściwej segregacji odpadów
Nieprawidłowe wyrzucanie odpadów, w tym paragonów, może prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno dla środowiska, jak i dla portfela. Zgodnie z przepisami, osoby nieprzestrzegające zasad segregacji odpadów mogą zostać ukarane mandatem w wysokości do 500 złotych.
Jednak finansowe konsekwencje to nie jedyny problem. Niewłaściwa segregacja prowadzi również do zanieczyszczenia surowców wtórnych, co może skutkować odrzuceniem całej partii zebranego papieru przez zakłady recyklingu. W takim przypadku materiał, który potencjalnie mógłby zostać poddany recyklingowi, trafia na składowisko odpadów, zwiększając obciążenie dla środowiska.
Znaczenie prawidłowej segregacji dla ochrony środowiska
Odpowiednie sortowanie odpadów ma najważniejsze znaczenie dla skutecznego funkcjonowania systemu recyklingu i ochrony środowiska naturalnego. Prawidłowy recykling papieru pozwala na znaczące ograniczenie wycinki drzew na potrzeby produkcji nowego papieru – szacuje się, iż jedna tona makulatury może zastąpić około 17 drzew.
Ponadto, recykling papieru przyczynia się do zmniejszenia ilości odpadów trafiających na składowiska, redukcji zużycia energii w procesie produkcji oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Według danych branżowych, produkcja papieru z makulatury wymaga o około 40% mniej energii niż wytwarzanie go z pierwotnego surowca.
Sortowanie odpadów, choć może wydawać się uciążliwe, jest jednym z najprostszych sposobów, w jaki każdy z nas może przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego. Prawidłowe postępowanie z pozornie nieistotnym paragonem to drobny gest, który w skali całego społeczeństwa może przynieść znaczące korzyści ekologiczne.
