W Polsce, gdzie smog jest jednym z największych problemów zdrowotnych i ekologicznych, uchwały antysmogowe stają się coraz bardziej rygorystyczne. Właściciele domów, którzy nie przestrzegają tych przepisów, muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami prawnymi i finansowymi. Eksperci zwracają uwagę, iż przepisy dotyczące ochrony powietrza są egzekwowane coraz surowiej, a straż miejska coraz częściej korzysta z uprawnień do kontroli.
Uchwały antysmogowe – podstawa prawna
Uchwały antysmogowe mają swoje umocowanie w artykule 96 ustawy Prawo ochrony środowiska. Na mocy tego przepisu, sejmiki województw mogą wprowadzać ograniczenia lub zakazy dotyczące spalania określonych paliw. Decyzje te są odpowiedzią na rosnące zanieczyszczenie powietrza, które wpływa negatywnie na zdrowie mieszkańców i jakość życia.
Co jest zabronione?
Wiele województw zabrania używania paliw niskiej jakości, takich jak węgiel brunatny, mokre drewno czy muł węglowy. Uchwały często nakładają również obowiązek wymiany starych pieców, tzw. kopciuchów, na nowoczesne i bardziej ekologiczne urządzenia grzewcze, takie jak piece gazowe, pompy ciepła czy kotły na pellet. Dodatkowo, w niektórych regionach wprowadza się wymóg stosowania odnawialnych źródeł energii, co wpisuje się w szersze działania na rzecz ochrony klimatu.
Kontrola przestrzegania przepisów
Egzekwowanie uchwał antysmogowych leży w gestii urzędników gminnych oraz funkcjonariuszy straży miejskich. Kontrole mogą przyjmować różne formy: interwencyjne, planowe i następcze. Kontrolerzy mają prawo wejść na teren nieruchomości w godzinach 6:00-22:00 i mogą pobierać próbki popiołu do analizy laboratoryjnej, sprawdzać skład spalin wydobywających się z kominów, żądać okazania dokumentów potwierdzających zakup dopuszczalnego rodzaju paliwa lub wymianę kotła.
Surowe kary finansowe i prawne
Za nieprzestrzeganie przepisów uchwał antysmogowych grożą dotkliwe sankcje. Funkcjonariusze straży miejskiej mogą nałożyć mandat w wysokości do 500 złotych. W przypadku poważniejszych naruszeń, takich jak zbieżność kilku wykroczeń, kara może wzrosnąć choćby do 1000 złotych. jeżeli sprawa trafi do sądu, grzywna może wynieść do 5000 złotych.
Różnice w egzekwowaniu przepisów
Eksperci wskazują na nierówność w egzekwowaniu uchwał antysmogowych. W wielu miejscowościach przepisy są wdrażane rygorystycznie, co budzi uznanie społeczności ekologicznych, ale także frustrację mieszkańców, którzy ponoszą wysokie koszty dostosowania się do wymagań. Z kolei w innych regionach brak konsekwencji w egzekwowaniu prawa prowadzi do poczucia niesprawiedliwości.
Programy wsparcia
Programy takie jak „Czyste Powietrze” oferują dofinansowanie na wymianę pieców i termomodernizację budynków. Choć ostatnio wstrzymano program ze względu na nadużycia, samorządy wdrażają własne programy, które pozwalają na minimalizację wydatków.
Według danych GUS, w 2020 roku, w Polsce było ponad 2,5 miliona kotłów na paliwa stałe, które są jednym z głównych źródeł zanieczyszczenia powietrza. Warto zatem pamiętać, iż przestrzeganie przepisów antysmogowych jest nie tylko obowiązkiem prawym, ale także naszym obowiązkiem wobec zdrowia i środowiska.
