Stołówka w gimnazjum im. Adama Mickiewicza wypełniona była gwarem uczniów, brzękiem tac i sykiem automatu, który po raz kolejny odmówił przyjęcia złotówek. Był mroźny grudniowy dzień, typowy dla Krakowa. Większość dzieci tłoczyła się w grupach, śmiejąc się, wymieniając kanapkami i narzekając na zadania domowe.
Ale pan Kowalski nie patrzył na hałaśliwe stoliki.
Jego wzrok przykuł chłopiec stojący przy automacie – samotny, lekko drżący w znoszonej bluzie, z palcami drżącymi, gdy liczył drobne monety. Coś w jego postawie, w przygarbionych ramionach i unikaniu spojrzeń, poruszyło serce dawnego nauczyciela.
„Przepraszam, młody człowieku” – zawołał pan Kowalski, wstając od stolika.
Chłopiec zastygł. Obrócił się powoli, czujnie. Jego duże, nieufne oczy spotkały się ze wzrokiem nauczyciela tylko na chwilę, by zaraz opaść na podłogę.
„Przydałoby mi się towarzystwo” – dodał pan Kowalski z ciepłym uśmiechem. „Może usiądziesz ze mną?”
Chłopiec zawahał się. Na jego twarzy malowała się walka między głodem a dumą. W końcu głód zwyciężył. Skinął głową i podążył za nauczycielem do stolika w kącie.
Pan Kowalski zamówił dodatkowy rosół, kanapkę i kubek gorącej herbaty. Nie robił z tego widowiska. Po prostu podsunął tacę, jakby to była najzwyklejsza rzecz. Chłopiec mruknął „dziękuję” i zaczął jeść, jakby nie widział ciepłego posiłku od dni.
„Jak masz na imię?” – zapytał pan Kowalski, popijając herbatę.
„Kacper” – odparł chłopiec między kęsami.
„Miło cię poznać, Kacprze. Jestem pan Kowalski. Uczyłem tu kiedyś, choć teraz głównie jestem na emeryturze. Tylko czasami pomagam z korepetycjami.”
Kacper skinął głową. „Ja adekwatnie tu nie chodzę.”
Nauczyciel uniósł brew. „Tak?”
„Przechodziłem tylko. Szukałem ciepłego miejsca.”
Prawda zawisła między nimi, ciężka, choć niewypowiedziana. Pan Kowalski nie dopytywał. Tylko skinął głową i uśmiechnął się. „Cóż, zawsze możesz się ze mną podzielić posiłkiem.”
Rozmawiali chwilę. O niczym ważnym. Wystarczająco, by rozproszyć chłód milczenia. Gdy posiłek dobiegł końca, Kacper cicho wstał.
„Dziękuję, panie Kowalski” – powiedział. „Nie zapomnę tego.”
Nauczyciel znów się uśmiechnął. „Dbaj o siebie, synu.”
I tak Kacper zniknął za drzwiami stołówki.
*****
SIEDEM LAT PÓŹNIEJ
Zimowy wiatr wył wokół zaniedbanego bloku na ulicy Długiej. W środku pan Kowalski siedział sam przy oknie, otulony starą wełnianą swetką, z kocem na kolanach. Kaloryfer zepsuł się kilka dni temu, a landlord nie odbierał telefonów. Jego dłonie, niegdyś pewne przy tablicy, teraz drżały z zimna i starości.
Żył cicho. Bez rodziny w pobliżu. Tylko skromna emerytura i okazjonalne wizyty dawnych uczniów.
Dnie ciągnęły się w nieskończoność, a noce były jeszcze dłuższe.
Tego popołudnia, gdy sączył letnią herbatę, zaskoczyło go pukanie do drzwi. Niewielu go odwiedzało.
Powłócząc kapciami po zniszczonym linoleum, powoli podszedł do drzwi. Gdy je otworzył, zamarł z niedowierzania.
Na śniegu stał wysoki młody mężczyzna w granatowym wełnianym płaszczu. Włosy miał starannie uczesane, a w rękach trzymał duży kosz.
„Panie Kowalski?” – zapytał, głos mu lekko drżał.
„Tak?” – odparł staruszek, wytężając wzrok. „Znamy się?”
Mężczyzna uśmiechnął się. „Pewnie mnie pan nie pamięta. Nie chodziłem do pańskiej szkoły, ale siedem lat temu kupił pan obiad zmarzniętemu chłopcu w stołówce.”
Oczy pana Kowalskiego rozszerzyły się, gdy w jego pamięci pojawiło się wspomnienie.
„Kacper?”
Młody człowiek skinął głową.
„Rany boskie…” – pan Kowalski odsunął się. „Proszę, wejdź!”
Kacper przekroczył próg i natychmiast poczuł chłód. „Kaloryfer nie działa” – stwierdził, marszcząc brwi.
„Tak, miałem zadzwonić, ale…” – pan Kowalski machnął ręką.
Kacper postawił kosz na stole i sięgnął po telefon. „Nie musi się pan martwić. Mam znajomego hydraulika. Będzie tu w ciągu godziny.”
Nauczyciel otworzył usta, by zaprotestować, ale uciszył go stanowczy, choć łagodny ton Kacpra.
„Powiedział mi pan kiedyś, żebym dbał o siebie. Teraz moja kolej, by zatroszczyć się o pana.”
W koszu były świeże produkty, ciepłe rękawiczki, skarpety, nowy koc elektryczny i kartka.
Dłonie pana Kowalskiego drżały, gdy ją otwierał.
„Dziękuję, iż pan mnie zobaczył, gdy nikt inny nie widział” – głosił napis. „Pańska dobroć zmieniła moje życie. Chcę to odwdzięczyć, nie tylko dziś, ale zawsze.”
W oczach nauczyciela pojawiły się łzy.
„Nigdy nie zapomniałem tamtego obiadu” – powiedział cicho Kacper. „Byłem bezdomny, przerażony i głodny. Ale tamtego dnia potraktował mnie pan jak człowieka. To dało mi nadzieję.”
Pan Kowalski przełknął ślinę. „Co robiłeś przez te lata?”
„Niedługo potem trafiłem do schroniska dla młodzieży” – wyjaśnił Kacper. „Pomogli mi stanąć na nogi. Ciężko pracowałem, dostałem stypendium i właśnie skończyłem prawo. Mam już pierwszą pracę.”
„To wspaniałe” – szepnął pan Kowalski, ledwie panując nad głosem.
Kacper uśmiechnął się. „Długo pana szukałem. Kilku dawnych pracowników szkoły naprowadziło mnie na trop.”
Siedzieli godzinami, rozmawiając i śmiejąc się jak starzy przyjaciele. Kiedy hydraulik przyjechał, Kacper natychmiast uregulował rachunek. Zorganizował też sprzątanie mieszkania raz w tygodniu i dostawy zakupów.
„Niech to będzie inwestycja” – powiedział z uśmiechem. „Uwierzył pan we mnie, zanim ja sam uwierzyłem w siebie.”
Przed wyjściem Kacper uścisnął dłoń pana Kowalskiego. „Jeśli pan pozwoli, chciałbym wpadać częściej.”
Nauczyciel skinąłOdtąd każdego tygodnia w mieszkaniu pana Kowalskiego rozbrzmiewał śmiech i opowieści, a serce starego nauczyciela ogrzewało się nie tylko od nowego koca, ale od bezinteresownej wdzięczności, która wróciła do niego w najmniej oczekiwanym momencie.
