W dniu 24 maja 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) ogłosił wyrok w sprawie udostępnienia przez Komisję Europejską (KE) korespondencji sms-owej między przewodniczącą Ursulą von der Leyen a szefem amerykańskiego koncernu Pfizer, Albertem Bourlą. Sprawa ta dotyczyła kontraktu na dostawę szczepionek przeciwko Covid-19, wartego miliardy euro.
Tło sprawy
W 2021 r. KE zawarła kontrakt z Pfizerem na dostawę 1,8 mln dawek szczepionki przeciwko Covid-19 dla wszystkich państw członkowskich. Kontrakt ten był jednym z największych sukcesów pierwszej KE von der Leyen. Pfizer był wówczas jedyną firmą, która mogła zapewnić potrzebną Europie liczbę dawek, a także oferował szczepionkę, którą można było dopasowywać do nowych wariantów wirusa.
Kontrowersje wokół korespondencji sms-owej
Kontrowersje budzi jednak sposób, w jaki von der Leyen prowadziła negocjacje handlowe z Bourlą. W kwietniu 2021 r. prezes Pfizera powiedział w wywiadzie dla „New York Timesa”, iż miał dobre relacje z przewodniczącą KE i iż wymieniali wiadomości za pośrednictwem SMS. Korespondentka dziennika, Matina Stevi, wystąpiła więc do KE o udostępnienie szczegółów rozmów, ale KE odmówiła.
Argumenty KE
KE argumentowała, iż komunikaty „krótkotrwałe i efemeryczne” nie są archiwizowane i nie wchodzą w zakres unijnych zasad przejrzystości w zakresie dostępu do dokumentów. Także przed TSUE KE broniła się tymi samymi argumentami.
Wyrok TSUE
Wyrok TSUE będzie miał istotne znaczenie na przyszłość, ponieważ przesądzi, w jakim stopniu KE musi być w swoich działaniach transparentna. Wyrok TSUE jest oczekiwany przez wiele organizacji i mediów, które walczą o dostęp do informacji publicznych.
Znaczenie sprawy
Sprawa ta ma znaczenie nie tylko dla KE, ale także dla wszystkich organizacji i instytucji publicznych w Unii Europejskiej. Wyrok TSUE może ustalić standardy transparentności i dostępu do informacji publicznych w UE.
Dane liczbowe
* 1,8 mln dawek szczepionki przeciwko Covid-19 – ilość dawek, które KE zarezerwowała dla wszystkich państw członkowskich.
* 70 proc. – odsetek dorosłych mieszkańców UE, którzy zostali zaszczepieni do końca lata 2021 r.
* Miliard euro – wartość kontraktu na dostawę szczepionek przeciwko Covid-19.
Prawdziwe dane
Według danych KE, do końca 2021 r. 70 proc. dorosłych mieszkańców UE zostało zaszczepionych. Pfizer był wówczas jedyną firmą, która mogła zapewnić potrzebną Europie liczbę dawek.
Szczegółowe informacje
Sprawa sms-owej korespondencji między von der Leyen i Bourlą została podjęta przez TSUE po skardze złożonej przez amerykański dziennik „New York Times” i jego dziennikarkę, Matinę Stevi. Wyrok TSUE będzie miał istotne znaczenie dla przyszłości UE i wszystkich organizacji i instytucji publicznych w UE.
