Poprawa standardu i jakości życia Polaków znajduje odzwierciedlenie w coraz większej liczbie seniorów posiadających samochody i kierujących nimi do późnej starości. Jakimi kierowcami są seniorzy? Na takie pytanie szukała odpowiedzi dr Barbara Pospieszna z Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej gazetasenior.pl
Jako senior 60+ uczestniczyłem w prowadzonych przez nią badaniach „Poznaj swoje możliwości – kieruj świadomie” organizowanych przez Automobilklub Wielkopolski na jego Torze „Poznań”. Moją jazdę slalomem oceniono jako dobrą, a na symulatorze choćby bardzo dobrą. Oceniano też parkowanie, koordynację wzrokowo-ruchową, były testy psychologiczne, testy wzroku w ciemni…
Jakie były wyniki, wnioski z tych badań? Kierowca–senior jest bardziej odpowiedzialny niż jego młodsi koledzy. Rzadziej siada za kierownicą przemęczony czy pod wpływem alkoholu, rzadziej też wykazuje niebezpieczne zachowania. Starsi kierowcy mają świadomość upływu czasu i zdają sobie sprawę, iż ich możliwości psychomotoryczne ulegają z wiekiem pogorszeniu.
Senior za kółkiem: widzieć i słyszeć
Dr Barbara Pospieszna zauważa, iż wraz z wiekiem rośnie ryzyko wystąpienia problemów ze wzrokiem, takich jak upośledzenie ostrości widzenia, ograniczenie rozpoznawania kolorów czy widzenia zmierzchowego. Często występującą wśród seniorów chorobą oczu, której ryzyko rośnie z wiekiem, jest zaćma (zmętnienie soczewki). W moim przypadku objawiała się tym, iż jadąc wieczorem, widziałem światła reflektorów jako rozbłyskujące słoneczka. Po usunięciu zaćmy widziałem świecące punkty. Seniorom utrudnia też jazdę jaskra oraz związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej, co też ogranicza widzenie.
Z wiekiem zmianom ulegają też struktury ucha. Szacuje się, iż powyżej 65. roku życia jedna na trzy osoby w mniejszym lub większym stopniu doświadcza ograniczenia słuchu. W przypadku kierowcy utrata słuchu wpływa na zdolność odbierania dźwięków: klaksonów, syren, odgłosów silnika.
Senior na drodze: reagować
Wraz z wiekiem człowiek staje się „sztywniejszy”, jego ruchy są mniej płynne, mają mniejszy zakres. Chociaż zmiany dotyczą stawów całego ciała, to szczególnie narażone są stawy kręgosłupa i kończyn. Utrudnia to obserwowanie pojazdów i pieszych na skrzyżowaniach, kontrolowanie tzw. strefy martwej, włączanie się do ruchu, ustępowanie pierwszeństwa pojazdom, cofanie i parkowanie. Wraz z wiekiem nasilają się problemy ortopedyczne, zwłaszcza zmiany zwyrodnieniowe stawów, które atakują kolana, dłonie i biodra, chociaż pojawią się też w okolicach pleców, stóp i szyi. Ma to wpływ na bezpieczeństwo kierowcy oraz innych uczestników ruchu drogowego.
Inne pogłębiające się z wiekiem zmiany dotyczą funkcjonowania układu nerwowego. Zmniejszoną jego wydajność sygnalizuje wydłużony czas reakcji (czas upływający od zauważenia świateł hamowania w poprzedzającym pojeździe do rozpoczęcia hamowania przed nim lub wymijania go). Ja „ćwiczę” to stojąc jako pierwszy przed czerwonym światłem sygnalizacji – startując natychmiast po zapaleniu się zielonego. Szkoliłem się też podczas Ogólnopolskich Rajdów Seniora. Niestety, z powodu małej ilości startujących, imprezy te już się nie odbywają – nad czym ubolewam.
Senior(ka) za kierownicą: jeździć bezpiecznie
Jak wskazują statystyki, starsi kierowcy powodują wypadki drogowe choćby w ciągu dnia, przy dobrej widoczności i dobrej pogodzie. Z biegiem lat, zwykle nieświadomie, zaczynają unikać jazdy w godzinach szczytu, omijają centrum miasta, wybierają znaną drogę, unikają lewoskrętów na ruchliwych skrzyżowaniach. Tego typu zachowania powinny być sygnałem do zastanowienia się nad możliwościami psychofizycznymi i umiejętnościami kierowcy. Jak jeździć bezpiecznie? Odpowiedzi udzieliła Poznańska Akademia Bezpieczeństwa powstała przy współpracy Centrum Inicjatyw Senioralnych.
Jazda nocą, gdy zdolność widzenia jest obniżona, może seniorowi utrudniać czytanie znaków drogowych, dostrzeganie pojazdów, pieszych, rowerzystów. Dlatego:
- w miarę możliwości rezygnuj z jazdy nocą,
- myj często przednią szybę,
- kieruj wzrok na prawą stronę jezdni, aby uniknąć odblasku reflektorów.
Widzenie boczne. Pojawiające się z wiekiem ograniczenia ruchów w szyi mogą utrudniać skręcanie głowy i widzenie co jest z boku i z tyłu. Dlatego:
- parkuj tak, aby wyjechać przodem,
- uważaj na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych, zwolnij i obserwuj obie strony chodnika,
- podczas cofania poproś pasażera o pomoc.
Ocena sytuacji i szybka reakcja. Trudności z oceną odległości w połączeniu z dłuższym czasem reakcji mogą utrudniać radzenie sobie z szybkim ruchem na drodze. Dlatego:
- zachowaj bezpieczny odstęp,
- łagodnie hamuj,
- staraj się jeździć prawym pasem na drodze dwupasmowej,
- w miarę możliwości jedź w dobrych warunkach pogodowych.
Gdy zażywasz leki, możesz mieć takie objawy jak:
- ospałość,
- rozkojarzenie,
- zawroty głowy,
- problemy z pamięcią,
- trudności z utrzymaniem prostej jazdy,
- zaburzenia równowagi.
Gdy wystąpi więcej niż jeden z tych objawów, powstrzymaj się od kierowania samochodem!
Jak jeździć zimą na śliskiej nawierzchni?
Tego uczyli się seniorzy Koła NISSAN Automobilklubu Wielkopolski. W zimową sobotę zaprosiłem ich na Tor „Poznań”. Tomasz Płaczek, instruktor Akademii Bezpiecznej Jazdy mówił:
– Jedź spokojnie i powoli, aby kontrolować samochód. Jazda po oblodzonej drodze wymaga powolnego ruszania i odpowiednich odstępów od innych aut. Unikaj gwałtownych ruchów, ponieważ mogą spowodować utratę kontroli. Jedź z niską prędkością na możliwie najwyższym biegu, przyspieszaj i hamuj bardzo delikatnie. Jedź wolno na zakrętach, gdzie utrata kontroli jest bardziej prawdopodobna. Podczas jazdy po śliskiej jezdni unikaj gwałtownego przyspieszania. Wciskaj gaz stopniowo, aby zminimalizować ryzyko utraty przyczepności. Jak hamować? Nagłe lub mocne hamowanie może spowodować poślizg lub niekontrolowany obrót pojazdu. Pulsacyjnie naciskaj pedał hamulca. Wykonując tą czynność nie zastąpisz ABS, ale dzięki temu rozwiązaniu nie zablokują się koła, zachowasz sterowność samochodu. W trudnych zimowych warunkach przydadzą się systemy ABS i ESP, które pomogą uniknąć wpadnięcia w poślizg.
Czy kierowcy po 65. roku życia, powinni obowiązkowo przechodzić badania psychomotoryczne?
Dr Barbara Pospieszna, koordynator badań dla kierowców 60+ „Poznaj swoje możliwości – kieruj świadomie” w wywiadzie dla „Dziennika Łódzkiego” powiedziała, iż tego typu badania powinny być obowiązkowe. Starzenie jest nieuchronnym procesem, dotyczącym wszystkich narządów i organów organizmu. Te zmiany mają negatywny wpływ na sprawność kierowcy. Młodszy jest bardziej sprawny fizycznie, ma więcej siły mięśniowej do wielokrotnego kręcenia kierownicą, wciskania pedału gazu i hamulca. Sprawniejsze są również jego zmysły. Ma większą podzielność uwagi, lepszą koordynację wzrokowo-ruchową i krótszy czas reakcji. Granica wieku dla takich badań jest dyskusyjna. Myślę, iż powinno to być 65, maksymalnie 70 lat na pierwsze, skrócone badanie. Następnie od 75. roku życia. W coraz krótszych odstępach powinny być pełne badania psychomotoryczne połączone z wiedzą o przepisach ruchu drogowego i praktyczną jazdą. Nie chodzi tu o wielki egzamin, ale o krótką, profilaktyczną kontrolę możliwości kierowcy. W wielu krajach europejskich badania przechodzą 70-latkowie. W Kanadzie, Australii granicą jest 75 lub choćby 80 lat.
Podobał Ci się ten artykuł? Prenumeruj Gazetę Senior i bądź na bieżąco z ważnymi tematami! Zajrzyj do ostatniego numeru TUTAJ
Jeżeli interesują Cię informacje na temat aut, przepisów oraz prawo jazdy dla seniorów, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera
Zobacz również:
AUTO DLA SENIORA: praktyczne porady oraz ranking ADAC [20 modeli w różnych kategoriach cenowych]
