Właściciele gospodarstw agroturystycznych muszą liczyć się z kontrolą sanitarną, która może przyjść bez uprzedzenia i sprawdzić stan pokoi, łazienek oraz instalacji. Inspektorzy sanepidu nie mają obowiązku zapowiadania wizyty – szczególnie gdy otrzymają sygnał o potencjalnym zagrożeniu sanitarnym. Choć wymagania dotyczące dwóch pokojów na wsi są takie same jak dla hotelu ze 150 pokojami, właściciele podkreślają, iż to goście najlepiej oceniają standard usług.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Co to oznacza dla ciebie?
Jeśli prowadzisz gospodarstwo agroturystyczne i wynajmujesz pokoje turystom, musisz być przygotowany na kontrolę sanepidu w każdej chwili. Inspektorzy mogą przyjść bez zapowiedzi i dokładnie sprawdzą stan sanitarno-techniczny pomieszczeń, sprawność urządzeń oraz bezpieczeństwo gości. Za nieprawidłowości grozi mandat – zwykle około 300 złotych – oraz decyzja nakazująca doprowadzenie budynku do odpowiedniego stanu w określonym terminie.
Przykład z życia: Pan Damian Jędrzejewski z Nowogardu w województwie zachodniopomorskim przed dwoma tygodniami gościł niezapowiedzianych inspektorów. Panowie sprawdzali stan pokojów, łazienek oraz instalacji grzewczych. Większych uwag na szczęście nie mieli, ale gospodarz przyznaje, iż wcześniej nie wiedział, iż inspektorzy mogą przyjeżdżać bez zapowiedzi. Na samym początku zastanawiał się nawet, czy to nie jakiś żart.
Praktyczne konsekwencje kontroli sanepidu w gospodarstwie agroturystycznym:
- Kontrola bez zapowiedzi – inspektorzy mogą przyjść w każdej chwili, bez wcześniejszej informacji
- Identyczne wymagania jak dla hoteli – nie ma różnicy między gospodarstwem z dwoma pokojami a hotelem ze 150 pokojami
- Mandat 300 złotych – standardowa kara za nieprawidłowości
- Decyzja nakazująca – musisz doprowadzić budynek do odpowiedniego stanu w określonym terminie (kilka miesięcy)
- Możliwość wstrzymania działalności – w przypadku poważnych naruszeń sanepid może nakazać wstrzymanie wynajmu pokoi do czasu naprawienia uchybień
Kiedy sanepid może przyjść bez zapowiedzi do gospodarstwa agroturystycznego?
Państwowa Inspekcja Sanitarna ma prawo przeprowadzić kontrolę w gospodarstwie agroturystycznym bez wcześniejszego zawiadomienia, gdy:
1. Otrzyma sygnał o potencjalnym zagrożeniu sanitarnym
Jeśli sanepid otrzyma zawiadomienie od turystów, sąsiadów lub innych osób o nieprawidłowościach w gospodarstwie, może przeprowadzić kontrolę natychmiast – bez informowania właściciela. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy obiekt może stwarzać potencjalne zagrożenie sanitarne dla gości.
2. Kontrola interwencyjna
W przypadku zgłoszeń dotyczących poważnych naruszeń sanitarnych (np. brak dostępu do bieżącej wody, niesprawne urządzenia sanitarne, problemy z higieną pomieszczeń) sanepid ma obowiązek przeprowadzić kontrolę w ciągu 2 dni od otrzymania zawiadomienia.
3. Kontrola sprawdzająca
Jeśli podczas poprzedniej kontroli inspektorzy wydali zalecenia dotyczące poprawy stanu sanitarnego, mogą przyjść ponownie bez zapowiedzi, aby sprawdzić, czy właściciel gospodarstwa wykonał zalecone naprawy.
Zasada ogólna dla przedsiębiorców:
Zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców, kontrole sanepidu powinny być zapowiadane z 7-30-dniowym wyprzedzeniem. Jednak w przypadku gospodarstw agroturystycznych, gdy istnieje podejrzenie zagrożenia dla zdrowia gości lub gdy kontrola dotyczy bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia, sanepid może przeprowadzić kontrolę bez wcześniejszego zawiadomienia.
Na co zwracają uwagę inspektorzy sanepidu podczas kontroli?
Kontrolerzy z Państwowej Inspekcji Sanitarnej sprawdzają w gospodarstwach agroturystycznych przede wszystkim:
Stan sanitarno-techniczny pomieszczeń:
- Czystość pokoi gościnnych – brak pajęczyn, kurzu na szafach i parapetach
- Stan ścian, podłóg i sufitów
- Sprawność drzwi i okien
- Ogólny porządek w pomieszczeniach
Łazienki i węzły sanitarne:
- Sprawność instalacji wodno-kanalizacyjnej
- Obecność pokręteł do ciepłej i zimnej wody
- Stan techniczny umywalek, pryszniców, toalet
- Czystość i higiena pomieszczeń
- Dostępność węzłów sanitarnych dla gości
Instalacje grzewcze:
- Sprawność systemu ogrzewania
- Bezpieczeństwo urządzeń grzewczych
- Odpowiednia temperatura w pokojach gościnnych
Bezpieczeństwo urządzeń:
- Sprawność wszystkich urządzeń elektrycznych
- Stan gniazdek i instalacji elektrycznej
- Bezpieczeństwo używanych sprzętów
Jakość wody:
- Badania wody na przydatność do spożycia (szczególnie gdy gospodarstwo korzysta z własnego ujęcia)
- Sprawność systemu zaopatrzenia w wodę
Gospodarowanie odpadami i ściekami:
- Prawidłowość usuwania ścieków bytowych
- Prawidłowe gromadzenie i usuwanie odpadów komunalnych
- Szczelność szamba (jeśli dotyczy)
Pościel i bielizna:
- Procedura prania bielizny pościelowej
- Rozdział bielizny brudnej i czystej
- Miejsce przechowywania czystej i brudnej pościeli
Apteczka pierwszej pomocy:
- Obecność apteczki
- Zawartość apteczki (ważne leki i środki opatrunkowe)
Jeśli gospodarstwo oferuje wyżywienie:
- Stan kuchni i pomieszczeń do przygotowywania posiłków
- Czystość naczyń stołowych i ich dezynfekcja
- Sprawność urządzeń kuchennych
- Temperatura przechowywania żywności
- Aktualność badań sanepidowskich pracowników zajmujących się przygotowywaniem posiłków
- Rejestracja działalności w sanepidie (obowiązek dla gospodarstw oferujących wyżywienie)
Organizacja wesel i imprez:
Inspektorzy przypominają, iż jeżeli właściciele gospodarstw agroturystycznych organizują wesela lub inne większe imprezy, muszą mieć na to odpowiednie zezwolenia.
Jakie kary grożą za nieprawidłowości w gospodarstwie agroturystycznym?
Mandat karny:
Standardowa kara finansowa za nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli sanepidu wynosi około 300 złotych. Pracownik jednego z powiatowych inspektoratów sanitarnych potwierdza, iż na szczęście zwykle obywa się bez kar pieniężnych, ale jeżeli już są nakładane, wynoszą około 300 złotych.
Decyzja nakazująca:
Powiatowy Inspektor Sanitarny ma obowiązek wydać decyzję nakazującą doprowadzenie budynku do odpowiedniego stanu. Na wykonanie prac naprawczych właściciel gospodarstwa dostaje zwykle kilka miesięcy. Oczywiście od decyzji można się odwołać.
Wstrzymanie działalności:
W przypadku poważnych naruszeń sanepid może nakazać wstrzymanie działalności gospodarstwa agroturystycznego do czasu usunięcia nieprawidłowości. Dotyczy to sytuacji, gdy stan pomieszczeń stwarza realne zagrożenie dla zdrowia gości.
Kary za brak rejestracji:
Jeśli gospodarstwo oferuje wyżywienie gościom i nie dokonało rejestracji w sanepidie, grozi kara pieniężna od 1000 do 5000 złotych.
Przykład z życia: Kilka miesięcy temu na wokandę sądową trafiła sprawa dolnośląskiego gospodarza, który odwołał się od decyzji sanepidu. Zarzucał inspekcji bezprawną i niezapowiedzianą kontrolę oraz zbyt daleko idące wymagania wobec jego gospodarstwa agroturystycznego. W protokole z kontroli sanepid wytknął gospodarzowi pajęczyny w wynajmowanych pokojach, zakurzone szafy i parapety oraz brak pokrętła do ciepłej wody. Sąd we Wrocławiu podzielił zdanie sanepidu, uznając za zasadne nie tylko zarzuty z kontroli, ale również niezapowiedzianą inspekcję budynku. Utrzymał w mocy 300-złotowy mandat i nakazał jak najszybsze doprowadzenie pomieszczeń do stanu zgodnego z protokołem sanepidu.
Co sanepid sprawdza w gospodarstwie, a czego nie sprawdza?
Czego NIE sprawdza sanepid:
Pracownik jednego z powiatowych inspektoratów sanitarnych wyjaśnia: „Proszę pana, to nie polega na tym, by od właściciela nieruchomości wymagać, by tak jak w hotelu miał jacuzzi, wannę z hydromasażem, czy drogą zastawę obiadową.”
Inspektorzy nie wymagają od gospodarstw agroturystycznych luksusowego wyposażenia. Nie sprawdzają, czy pokoje mają drogie meble, nowoczesne urządzenia czy wyrafinowane dekoracje.
Co sprawdza sanepid:
Inspektorzy skupiają się na:
- Stanie sanitarno-technicznym pomieszczeń
- Sprawności i bezpieczeństwie urządzeń
- Czystości pomieszczeń
- Dezynfekcji naczyń stołowych (jeśli dotyczy)
Jak podkreśla przedstawiciel sanepidu: „Sprawdzamy stan sanitarno-techniczny pomieszczeń, zwracamy uwagę na to, czy urządzenia są sprawne i bezpieczne. Sprawdzamy na przykład czy naczynia stołowe są zdezynfekowane. Ważna jest też oczywiście czystość pomieszczeń.”
Właściciele gospodarstw narzekają: wymagania takie same jak dla wielkich hoteli
Producenci rolni, którzy poza pracą na polu dorabiają sobie wynajmując pokoje turystom, uważają, iż wymagania kontrolerów są zdecydowanie wygórowane.
Problem polega na tym, iż przepisy nie różnicują wymagań sanitarnych w zależności od wielkości obiektu. Gospodarstwo z dwoma pokojami na wsi musi spełniać te same normy sanitarne co hotel wielogwiazdkowy w centrum miasta.
Brak szczegółowych wytycznych:
Właściciele gospodarstw podkreślają, iż brakuje konkretnych rozporządzeń regulujących minimalne wymagania dla gospodarstw agroturystycznych. To powoduje, iż kontrolerzy mają dużą swobodę w ocenie stanu gospodarstwa, co może prowadzić do sytuacji uznaniowych.
Obowiązki właściciela gospodarstwa agroturystycznego
1. Zgłoszenie obiektu do ewidencji:
Każdy obiekt noclegowy, w tym gospodarstwo agroturystyczne, które rozpoczyna świadczenie usług noclegowych, ma obowiązek zgłosić ten fakt do wójta lub burmistrza adekwatnego ze względu na miejsce położenia gospodarstwa. Zgłoszenia należy dokonać przed rozpoczęciem świadczenia usług. Zgłoszenie jest bezpłatne.
2. Rejestracja w sanepidie (jeśli oferujesz wyżywienie):
Każde gospodarstwo agroturystyczne, które prowadzi żywienie turystów, ma obowiązek zgłosić ten fakt do sanepidu. Na co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności należy dokonać rejestracji poprzez złożenie wniosku. Rejestracja jest bezpłatna. Za niedopełnienie tego obowiązku grozi kara finansowa od 1000 do 5000 złotych.
3. Spełnienie minimalnych wymagań pobytowych:
Gospodarstwo agroturystyczne musi spełniać minimalne wymagania co do wyposażenia, wynikające z rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 roku w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie.
4. Spełnienie wymagań sanitarnych:
Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych, gospodarstwo agroturystyczne powinno spełniać wymagania sanitarne. Spełnienie wymagań sanitarnych można potwierdzić opinią adekwatnego miejscowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Za równorzędny opinii uważa się protokół okresowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Jak przygotować się do kontroli sanepidu?
1. Zadbaj o czystość pomieszczeń:
- Regularnie sprzątaj pokoje gościnne, łazienki i pomieszczenia wspólne
- Usuwaj pajęczyny, kurz z szaf i parapetów
- Myj okna, drzwi i podłogi
2. Sprawdź sprawność urządzeń:
- Upewnij się, iż wszystkie instalacje działają prawidłowo
- Sprawdź pokrętła do ciepłej i zimnej wody
- Przetestuj gniazdka elektryczne i oświetlenie
3. Zadbaj o pościel i bieliznę:
- Pierzesz bieliznę pościelową w odpowiednich temperaturach
- Przechowuj czystą pościel oddzielnie od brudnej
- Regularnie wymieniaj pościel dla gości
4. Przeprowadź badania wody:
- Jeśli korzystasz z własnego ujęcia, regularnie badaj wodę na przydatność do spożycia
- Przechowuj aktualne wyniki badań
5. Zadbaj o apteczkę pierwszej pomocy:
- Sprawdź, czy masz kompletną apteczkę
- Wymień przeterminowane leki
6. jeżeli oferujesz wyżywienie:
- Zarejestruj działalność w sanepidie
- Zadbaj o czystość kuchni i naczyń
- Sprawdź ważność badań sanepidowskich pracowników
Kontrola sanepidu w gospodarstwie agroturystycznym może przyjść bez zapowiedzi i dokładnie sprawdzi stan pokoi, łazienek oraz instalacji. Choć wymagania są takie same jak dla wielkich hoteli, inspektorzy zwykle ograniczają się do upomnienia i dają czas na naprawienie usterek. Mandat 300 złotych i decyzja nakazująca to standardowe konsekwencje nieprawidłowości, ale najważniejszym kontrolerem są sami goście – ich opinie decydują o sukcesie gospodarstwa.
