Rajko Grzegorzu, skąd ci się wzięło, iż to ja mam utrzymywać twojego syna? To mój mąż, to on powinien mnie utrzymywać, a nie na odwrót!

Kasiu, otwórz, to ja! Przyniosłam świeżutkie pierogi z kapustą, jak Pawełek lubi! głos zza drzwi był żywy i nie dający się namówić, iż w domu nikogo nie ma. Kasia przetarła dłonie ręcznikiem kuchennym, rzucając ciężkie spojrzenie na męża. Paweł siedział przy stole, wpatrzony w wystygniętą filiżankę kawy, jakby był cierpiącym geniuszem pogrążonym w egzystencjalnym kryzysie. Nie zauważył przybycia teściowej, tak jakby dzwonek był jedynie częścią natrętnego, niedoskonałego świata zewnętrznego.

Kiedy odblokowała drzwi, Kasia przyłożyła do twarzy wymowny, uprzejmy uśmiech. Na progu stała Halina Kowalska masywna kobieta w eleganckim płaszczu, z przenikliwym, ciężkim spojrzeniem i torbą, z której unosił się zapach domowego ciasta. Nie weszła, a po prostu wpadła do przedpokoju, niosąc aurę niepodważalnej racji.

Dzień dobry, Kasiu. Coś cię przygnębia, iż tak blada? zapytała, zdejmując płaszcz i oceniając mieszkanie wściekłym wzrokiem. Gdzie Pawełek? W kuchni? No właśnie, tak myślałam.

Bez czekania na zaproszenie Halina podeszła prosto do kuchni. Jej obecność natychmiast zakłóciła sterylny porządek, który Kasia tak pielęgnowała. Kuchnia z gładkimi stalowymi blatami i minimalistycznym wystrojem wydawała się nieodpowiednim scenariuszem dla matczynej troski. Paweł w końcu odwrócił wzrok od kawy, słabo skinął głową w stronę matki i wykrzywił się w półuśmiech.

Mamo, cześć. Co tak wcześnie? przywitał się.

Dla matki nigdy nie jest za wcześnie, synku oznajmiła Halina, stawiając torbę z pierogami na stole niczym sztandar. Zauważyłam, iż schudłeś, jesteś przygorzony. Przyniosłam ci trochę jedzenia, jedz, póki gorące.

Kasia milcząco postawiła na kuchence czajnik. Ruchła się płynnie, niemal bezgłośnie, ale w każdym geście drżało ogromne napięcie. Czuła się aktorką w starej sztuce, gdzie wszystkie kwestie są już znane. Zaraz rozpoczną się małe pogawędki o pogodzie, zdrowiu krewnych, cenach na targu, a potem, gdy ziemia będzie już wystarczająco użyźniona tą codzienną papką, Halina przejdzie do sedna.

Zawsze tak czysto u ciebie, Kasiu. Sterylne, aż za bardzo zauważyła teściowa, przesuwając palcem po blacie i z satysfakcją nie znajdując kurzu. Tylko brak przytulności. Mężczyźnie przecież potrzebna jest ciepła, zwłaszcza w tak trudnym okresie.

Kasia podała jej filiżankę.

Herbatę podać? Czarną, zieloną?

Czarną, jak zwykle. Pawełek, choćby pieróg zjadł. Jeszcze gorący. Nie masz apetytu, patrzę i boli Halina delikatnie przesunęła talerz w stronę syna.

Paweł westchnął dramatycznie, wziął pieróg, ale nie odgryźć się śpieszył. Obracał go w dłoniach, jakby to był jakiś filozoficzny artefakt, nie zwykłe ciasto z kapustą. Nie teraz, mamo, pierogi to nie sprawa. Myśli.

To był kod. Sygnał. Kasia poczuła, iż teściowa od razu skupiła całą uwagę i szykuje atak. Halina zwróciła się do Kasi, a jej twarz przybrała żałosnozrozumiałwy wyraz, wypracowany latami.

Widzisz, Kasiu. Człowiek zagubiony w sobie, w poszukiwaniu. Kreatywna natura nie może chodzić od dzwonka do dzwonka. Potrzebuje czasu, żeby przemyśleć, znaleźć nową drogę. W takich chwilach wsparcie bliskiej osoby jest najważniejsze. Kobieca mądrość polega na tym, by podać ramię, gdy facet ma ciężko. Zrozumieć, przyjąć

Mówiła cicho, otulając słowami jak ciepłym, ale duszącym kocem. Paweł słuchał jej niczym męczennik, milcząco zgadzając się ze wszystkim. Kasia nalewała wrzątek do filiżanek, a lekka para nad porcelaną była jedynym żywym, szczerym elementem w tej kuchni. Czekała, aż Halina zrobi przerwę, by odetchnąć, i spojrzała jej w oczy. Przerwa się przedłużała. Teściowa zrozumiała, iż przekonywanie nie działa, i jej głos nabrał stalowego tonu.

Kasiu, Pawełek ma teraz ciężko, szuka, musisz go wesprzeć, postawić się w jego miejscu

Te słowa były tym, co wyzwoliło pocisk. Kasia z wymuszoną starannością położyła czajnik na podstawce. Dźwięk plastiku stykającego się z podstawką rozległ się w kuchennym milczeniu jak strzał. Powoli odwróciła się, a na jej twarzy nie było już ani cienia gościnnego uśmiechu. Spojrzenie stało się lodowate, skierowane prosto w teściową. Paweł instynktownie wcisnął głowę w ramiona, czując zmianę atmosfery.

Halino, proszę, bez Kasiu głos Kasi był równy, bez emocji, co brzmiało jeszcze bardziej groźnie. Wasz syn to czterdziestoletni mężczyzna, a nie zagubiony szczeniak, którego trzeba przygarnąć i ogrzać. Już wyjaśniłam mu wszystko, bez waszych aluzji i westchnień. Jutro idzie na rozmowę o pracę cokolwiek, od sprzątacza po kuriera albo pakuję mu rzeczy i jedzie szukać siebie do was.

Maska współczucia spadła z twarzy Haliny, odsłaniając surowe, niezadowolone wyraz. Usiadła prosto, jej sylwetka stała się monumentalna.

No i jak?

Dokładnie tak przerwała Kasię, nie podnosząc głosu. Zrobiła krok w stronę stołu i oprzyręczniła się o niego palcami. Wychowaliście go tak i wchodzicie w jego sytuację. Ja wyszłam za mężczyznę, partnera, a nie za projekt wymagający stałych, nieodwracalnych inwestycji. Nie mam miejsca w kieszeni na balast.

Słowo balast zawisło w powietrzu. Paweł podskoczył, jakby go uderzyli, i w końcu odezwał się.

Kasiu, co ty tak mówisz przy mamie

Ani z nich nie skierowano wzroku na niego. Ich pojedynek stał się tłem dla jego bezsilnego jęku.

Zawsze wiedziałam, iż nie masz serca syknęła Halina, jej oczy zwęziły się. Tylko kalkulator w głowie. Pieniądze, pieniądze, pieniądze A co z duszą? Rozumiesz, co to wypalenie twórcze? To nie lenistwo! To kiedy człowiek wydał wszystko w pracy i potrzebuje się odbudować! A ty z tymi rozmowami! Chcesz, żeby geniusz roznosił pizzę?

Kasia krótko, bezgłośnie roześmiała się. Ten śmiech był przerażający.

Geniusz? Halino, nie żartuj. Wasz syn nie ma delikatnej duszy, a gruby warstwę infantylizmu, którą przez czterdzieści lat podlewaliście. Od małego biegaliście za nim z pierogami, dmuchaliście mu bańki i mówili, iż jest wyjątkowy i niezrozumiany. Teraz jest pewny swojej wyjątkowości, choć nie potrafi tego udowodnić poza wzdychaniem nad zimną kawą. Jego wypalenie nastąpiło w dniu, gdy poproszono go o odpowiedzialność.

Każde słowo Kasi było precyzyjnym ciosem. Nie oskarżała, a jedynie konstatowała fakty, a ta zimna konstatacja była poniżająca. Skazała nie tylko Paweła, ale i cały system wychowawczy Haliny.

Mój syn jest utalentowany! wykrzyknęła Halina, uderzając dłonią w stół, przez co filiżanki podskoczyły. Ty jesteś zimną, materialistyczną kobietą, która nie potrafi docenić jego talentu! Ty tylko pieniądze do domu wlewasz, a co z tym, co się dzieje w jego duszy, nie obchodzi cię!

Dokładnie tak odpowiedziała spokojnie Kasia. Nie obchodzi mnie, co się dzieje w duszy faceta, który dwa tygodnie leży na kanapie, a żona pracuje, żeby opłacić mieszkanie, w którym on leży. Nie potrzebuję twojej mądrości. Ty już ją użyłaś i dostałaś wynik, który teraz siedzi przy moim stole i nie potrafi choćby się bronić. Dość. Dokończcie herbatę i zabierzcie swojego poszukiwacza. On potrzebuje właśnie pomocy przy pakowaniu walizki.

Słowa o walizce spadły na stół jak kwas, natychmiast rozpuszczając cienką warstwę rodzinnego szacunku. Paweł, dotąd blady cień, nagle wyprostował się. Powoli wstał, odsunął nietknięty pieróg, jakby odrzucając ostatnie łańcuchy przyziemnych potrzeb, i spojrzał na Kasię nie jako mąż, a jako prorok patrzący na zagubioną owczarkę.

Nigdy nie rozumiałaś zaczął cicho, ale z głębokim, wibrującym patosem. Próbowałaś wcisnąć mnie w swój schemat: praca, pensja, urlop. To prymitywny cykl biologiczny. Ty widzisz tylko powierzchnię, Kasiu, jedynie opakowanie. Ja mówię o istocie, o esencji!

Halina podniosła głos, podążając za nim.

Słyszysz? Co on mówi? Czy zrozumiałaś choć jedno słowo? Jego świat jest za mały w twoim kręgu!

Paweł gestem przerwał jej. To był jego moment.

Nie tylko zwolniłem się, jak to upraszczasz ruszył krok naprzód, wchodząc w rolę wykładowcy. Wyszłem z systemu, który mieli ludzi mieli w trybiki. Szukam nie pracy, ale powołania. To wymaga czasu, zanurzenia, koncentracji. To wewnętrzna praca, duchowy trud, trudniejszy niż przewracanie papierów od dziewiątej do szóstej.

Mówił, rozkoszując się własnym głosem, pięknymi, pustymi formułkami. Malował się jako niezrozumiany tytan myśli, który musi tłumaczyć prawa wszechświata prostemu człowiekowi, który dopiero nauczył się rozniecać ogień.

I co wypracowałeś w te dwa tygodnie duchowego trudu, Paweł? zapytała Kasia lodowatym spokojem, który go drażnił bardziej niż krzyk. Odkryłeś nowy prawon termodynamiki, leżąc na kanapie? A może osiągnąłeś zen, oglądając seriale?

Oto! podniósł palec do sufitu. W tym jest cała prawda! Ty próbujesz mierzyć duchowy kapitał w pieniądzach! Nie rozumiesz wypalenia, kiedy wyczerpujesz nie ciało, a duszę! Oddałem korporacji najlepsze lata, całą energię, a dostaję opróżnienie. Zamiast pomóc mi się napełnić, chcesz, żebym wrócił do tego niewolnictwa! Po co? Po nowy model telefonu? Po wycieczkę nad morze, gdzie wszyscy będą fotografować jedzenie?

Dokładnie! Po to! dodała Halina, wkładając w słowa całą matczyną wściekłość. Nie rozumie ona, iż jej syn to człowiek wysokich lotów! Ona potrzebuje konia pociągowego, a nie orła!

Kasia słuchała tego duetowego kazania o samousprawiedleniu i infantylności, czując, jak w jej wnętrzu gotuje się coś ciemnego i zimnego. Patrzyła na czterdziestoletniego mężczyznę z płonącymi oczami proroka, na jego matkę z religijnym podziwem, a obraz zamykał się w jednej chwili. To nie był spór, to nie była rodzinna kłótnia. To było starcie całego wszechświata zbudowanego na kłamstwie, egoizmie i patologicznej niezdolności do brania odpowiedzialności. Kasia nie zamierzała dłużej grać w ich grę. Stała prosto, a spokój pękł jak naciągnięta struna.

Halino, na jakiej podstawie myślisz, iż mam utrzymywać waszego syna? On jest moim mężem, jest mężczyzną, to on ma mnie utrzymywać, a nie odwrotnie! wykrzyknęła, wylewając całą otwartą wściekłość w twarz teściowej.

Kuchnia zatopiona w absolutnej pustce. Na chwilę wszystkie drobinki kurzu w promieniu słonecznym zdawały się zastygnąć. Paweł zamrozony z otwartą buzią, jego postawa proroka rozpłynęła się w niewinną pozycję zagubionego nastolatka. Halina nabrała rumienia, a jej oddech wydał głośny szmer. Chciała coś krzyknąć, ale Kasia nie dała jej szansy.

Nie walczyła już, nie udowadniała. Coś w niej się spaliło nieodwracalnie. Zatrzasnęła się jak bezpiecznik wytracający cierpliwość, uprzejmość i nadzieję. Bez słowa odwróciła się i wyszła z kuchni, krocząc zdecydowanymi, równymi krokami. Paweł i Halina wymienili spojrzenia mieszały się zdziwienie i niepokój.

Po minutę Kasia wróciła z dużą, ciemnoniebieską walizką na kółkach tą samą, z której kiedyś korzystali podczas podróży poślubPo minutę Kasia wróciła z dużą, ciemnoniebieską walizką na kółkach tą samą, z której kiedyś korzystali podczas podróży poślubnej, i z determinacją odsunęła ją pod drzwi, zamykając je na klucz i zostawiając wrogość w przeszłości.