Stowarzyszenie MANKO – Głos Seniora od ponad 10 lat edukuje i ostrzega osoby starsze przed zagrożeniami w sieci w ramach kampanii „Stop Manipulacji – Nie daj się oszukać”. W ostatnich latach pojawiła się nowa, bardzo groźna metoda cyberprzestępców – quishing, czyli oszustwa z wykorzystaniem kodów QR.
Czym jest quishing?
Quishing to metoda wyłudzania danych, w której przestępcy podszywają się pod instytucje publiczne, firmy kurierskie czy sklepy internetowe i przesyłają lub umieszczają fałszywe kody QR. Po ich zeskanowaniu użytkownik trafia na spreparowaną stronę internetową, gdzie proszony jest o podanie danych logowania do banku, numeru PESEL, karty płatniczej czy innych poufnych informacji.
Z badań przeprowadzonych na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl wynika, iż w latach 2021–2024 liczba tego typu ataków wzrosła aż o 900%.
Gdzie można spotkać fałszywe kody QR?
Cyberprzestępcy są bardzo pomysłowi i działają zarówno w internecie, jak i w świecie offline. Fałszywe piktogramy pojawiają się m.in. w:
- wiadomościach e-mail, SMS-ach i plikach PDF,
- na parkomatach i tabliczkach turystycznych,
- na kartkach imitujących mandaty wkładanych za wycieraczki samochodów.
Dlaczego oszustwa z kodami QR są tak groźne?
Kody QR są trudniejsze do zweryfikowania niż zwykłe linki. Użytkownik nie widzi od razu, dokąd prowadzi piktogram – dowiaduje się tego dopiero po zeskanowaniu. To sprawia, iż wiele osób działa impulsywnie i nieświadomie otwiera stronę przygotowaną przez przestępców.
Wystarczy kilka sekund nieuwagi, aby:
- stracić dostęp do bankowości internetowej,
- udostępnić dane karty płatniczej,
- narazić się na kradzież tożsamości i zaciąganie kredytów na własne nazwisko.
Jak się chronić przed quishingiem?
Aby uniknąć zagrożenia:
- nie skanuj przypadkowych kodów QR z ulotek, SMS-ów czy parkomatów,
- zawsze sprawdzaj, dokąd prowadzi kod – korzystaj z aplikacji zabezpieczających (np. Trend Micro QR Scanner, Avira QR Scanner),
- nigdy nie podawaj PESEL-u, danych logowania czy numeru karty po zeskanowaniu kodu z nieznanego źródła,
- zachowaj szczególną ostrożność, gdy wiadomość sugeruje pilną płatność, odbiór paczki czy uniknięcie mandatu.
To nie paczka, to może być pułapka!
Stowarzyszenie MANKO – Głos Seniora apeluje do wszystkich seniorów i ich bliskich: zachowajcie czujność i nie dajcie się zmanipulować. Każdy z nas może stać się celem oszustów, dlatego tak ważna jest wiedza i ostrożność.
Projekt zrealizowano przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.
