Proszę, tylko 10 złotych, błagał chłopiec, by wyczyścić buty prezesowi gdy powiedział, iż to dla chorej mamy
Marek Kowalski nie był człowiekiem, którego łatwo było oderwać od spraw. Jego dni biegły z precyzją szwajcarskiego zegarka: spotkania, przejęcia i marmurowe biura pełne wytwornych śmiechów i drogiej kawy. Tego mroźnego zimowego ranka schronił się w swojej ulubionej kawiarni, by przejrzeć maile przed zebraniem zarządu, które miało zdecydować, czy jego firma połknie kolejnego rywala.
Nie zauważył chłopca dopóki mały cień nie stanął przy jego lśniących czarnych butach.
Przepraszam pana, pisnęło cieniutkie głosik, zagłuszony przez wiatr i padający śnieg. Marek podniósł wzrok znad telefonu, zirytowany, i zobaczył chłopca, może ośmio- czy dziewięcioletniego, owiniętego w płaszcz dwa rozmiary za duży, w niedopasowanych rękawicach.
Cokolwiek sprzedajesz, nie potrzebuję, warknął, wracając do ekranu.
Ale chłopiec nie odszedł. Uklęknął tuż na śniegu, wyciągając spod pachy starą skrzynkę do czyszczenia butów.
Proszę pana, tylko 10 złotych. Mogę pana buty zrobić jak lustro. Proszę.
Marek uniósł brew. W mieście pełno było żebraków, ale ten był wyjątkowo uparty i dziwnie grzeczny.
Dlaczego akurat 10 złotych? spytał, niemal wbrew sobie.
Chłopiec podniósł wtedy głowę, a Marek zobaczył surową desperację w oczach zbyt dużych jak na jego chude policzki. Skóra na twarzy była czerwona od mrozu, spierzchnięte usta popękane.
To dla mamy, proszę pana, szepnął. Jest chora. Potrzebuje leków, a ja nie mam dość.
W gardle Marka coś się ścisnęło reakcja, której od razu znienawidził. Nauczył się nie ulegać takim odruchom. Litość była dla tych, którzy nie umieli zadbać o własny portfel.
Są schroniska. Organizacje charytatywne. Idź tam, mruknął, machając ręką.
Ale chłopiec nie ustąpił. Wyciągnął z pudełka szmatkę, jego palce sztywne od zimna.
Proszę pana, ja nie żebrzę. Pracuję. Proszę spojrzeć pana buty są zakurzone. Zrobię je tak błyszczące, iż wszyscy pana bogaci znajomi będą zazdrościć.
Z piersi Marka wyrwało się krótkie, ostre śmiech. To było absurdalne. Rozejrzał się w kawiarni inni klienci pili espresso, udając, iż nie widzą tej żałosnej sceny. Kilka metrów dalej, przy ścianie, siedziała kobieta w podartym płaszczu, głowę opuszczoną, tuląc się do siebie. Marek znów spojrzał na chłopca.
Jak się nazywasz? spytał, wkurzony na siebie, iż w ogóle pyta.
Tomek, proszę pana.
Marek westchnął. Spojrzał na zegarek. Mógł stracić pięć minut. Może chłopiec odejdzie, jeżeli dostanie, czego chce.
Dobrze. Dziesięć złotych. Ale niech będą jak lustro.
Oczy Tomka zabłysły jak gwiazdy na choince. Natychmiast zabrał się do pracy, pocierając skórę z zadziwiającą wprawą. Szmatka wirowała w precyzyjnych kręgach. Pod nosem nucił, może po to, by rozruszać zdrętwiałe palce. Marek patrzył na jego rozczochraną głowę, czując, jak coś ściska mu serce, choć nie chciał tego przyznać.
Często to robisz? zapytał szorstko.
Tomek skinął głową, nie podnosząc wzroku.
Codziennie, proszę pana. Po szkole też, jak mogę. Mama wcześniej pracowała, ale teraz jest bardzo chora. Nie może długo stać. Muszę dziś zdobyć te leki, bo bo Głos mu się załamał.
Marek spojrzał na kobietę przy ścianie jej płaszcz był cienki, włosy splątane, wzrok utkwiony w ziemi. Nie ruszała się, nie prosiła o nic. Po prostu tam była, jakby zimno zamieniło ją w kamień.
To twoja mama? spytał.
Szmata w ręku Tomka znieruchomiała. Skinął głową.
Tak, proszę pana. Ale niech pan do niej nie mówi. Ona nie lubi prosić o pomoc.
Gdy skończył, Tomek usiadł na piętach. Marek spojrzał na swoje buty błyszczały tak, iż widział w nich własne odbicie, zmęczone oczy i wszystko.
Nie kłamałeś. Dobra robota, rzucił, sięgając po portfel. Wyciągnął dziesięciozłotówkę, zawahał się, i dodał drugą. Podawał pieniądze, ale Tomek potrząsnął głową.
Tylko dziesięć, proszę pana. Pan mówił dziesięć.
Marek zmarszczył brwi.
Weź dwadzieścia.
Chłopiec znów zaprotestował, tym razem stanowczo.
Mama mówi, żeby nie brać więcej, niż się zarobi.
Przez chwilę Marek tylko na niego patrzył ten drobny chłopak na śniegu, tak chudy, iż kości zdawały się dzwonić w za dużym płaszczu, ale z głową dumnie uniesioną jak dorosły.
Zachowaj je, powiedział w końcu, wciskając banknoty w jego zmarznięte palce. Dodatkowe za następne czyszczenie.
Twarz Tomka rozjaśniła się uśmiechem tak szerokim, iż aż bolało na niego patrzeć. Podbiegł do kobiety przy ścianie swojej matki uklęknął przy niej i pokazał pieniądze. Ona podniosła wzrok, oczy zmęczone, ale pełne łez, których nie potrafiła ukryć.
Marek poczuł ucisk w klatce. Może winę. Może wstyd.
Zebrał swoje rzeczy, ale gdy wstał, Tomek znów podbiegł.
Dziękuję, proszę pana! Jutro pana znajdę jeżeli będzie pan potrzebował czyszczenia, zrobię za darmo! Obiecuję!
Zanim Marek zdążył odpowiedzieć, chłopiec wrócił do matki, otulając ją małymi ramionami. Śnieg padał gęściej, otulając miasto w ciszę.
Marek stał tam dłużej, niż powinien, wpatrując się w lśniące buty i zastanawiając, kiedy świat stał się tak zimny.
I po raz pierwszy od lat człowiek, który miał wszystko, zapytał siebie, czy na pewno miał cokolwiek.
Tej nocy Marek Kowalski nie mógł spać w swoim apartamencie z widokiem na zamarznięte miasto. Łóżko było ciepłe. Kolację przyrządził mu szef kuchni, wino podano w kryształowym kiel
