Poznański Fyrtel – Łazarz

Stary Rynek, Dzielnica Cesarska, Ostrów Tumski, a co z dzielnica Łazarz? Czy turyści na nią docierają? Niemal wszyscy skupiają się na Starym Mieście i ja to rozumiem, bo sama uwielbiam tę dzielnicę, ale…

Poznań oferuje niezliczone moce atrakcji i widoków. Ktoś mnie kiedyś zapytał: co jest w Poznaniu poza koziołkami i Starym Browarem? (Stary Browar przecież każdy zna). Zaniemówiłam, przecież w Poznaniu jest tyle do zwiedzania i przeżycia, a jednym z ciekawszych miejsc jest dzielnica Łazarz. jeżeli dotrwasz do końca, dowiesz się, co wspólnego ma dzielnica Łazarz z mordoklejkami, gdzie znajduje się najwierniejsza kopia Piety Michała Anioła, oraz co cesarzowa Wiktoria podarowała Poznaniowi.

Dzielnica Łazarz - krótka historia

Zacznę jednak od samego początku, czyli XVI wieku, kiedy to zostało utworzone nieduże osiedle św. Łazarza na terytorium należącym do dawnego szpitala św. Łazarza. Stąd też wzięła się nazwa obecnej dzielnicy Łazarz. W granicach Poznania znalazł się w 1900 roku, podobnie jak Górczyn, Jeżyce i Wilda. Dzielnicę Łazarz dzieli ul. Głogowska na Górny Łazarz po zachodniej stronie i Dolny Łazarz po stronie wschodniej, w której przeważały skromniejsze domy, głównie kolejarzy. I jeżeli masz ograniczony czas, zdecydowanie bardziej polecam Tobie Góry Łazarz.

Górny Łazarz

Co znajdziesz na Górym Łazarzu? Przede wszystkim bardzo dużo secesyjnych kamienic pochodzących z okresu XIX i początków XX wieku. Trzeba nadmienić, iż podczas II wojny światowej Łazarz nie ucierpiał tak bardzo, jak inne dzielnice Poznania, dlatego zachowała się większość przedwojennych kamienic. Łazarz jako pierwszy został wyzwolony spod okupacji hitlerowskiej w styczniu 1945 roku, a mieszkańcy dzielnicy brali czynny udział w walkach o wyzwolenie Cytadeli.

Ulica Matejki

Najokazalsze kamienice zobaczysz na ul. Matejki, przy Parku Wilsona. W 1902 roku postanowiono wybudować imponującą dzielnicę mieszkaniową dla bogaczy, głównie oficerów, lekarzy i profesorów. Nie szczędzono pieniędzy, mieszkania posiadały nowoczesne instalacje gazowe i elektryczne. Przy ul. Matejki swoją siedzibę ma Radio Poznań, warto zwrócić uwagę na budynek, ponieważ w jej wnętrzu wybudowano 1941 roku dla nazistowskiego namiestnika Kraju Warty, Arthura Greisera schron przeciwlotniczy. Na co dzień wyłączony jest ze zwiedzania.

Park Kasprowicza

Jeden z większych parków w mieście – Kasprowicza (9,3ha), zlokalizowany jest w dzielnicy Łazarz, to miejsce wypoczynku okolicznych mieszkańców. W ubiegłych latach wokół Hali Arena odbywały się festyny, pojawiały się Food Trucki. A na wybudowanej w 1974 roku Hali widowiskowo-sportowej Arena często organizowane są wystawy, do moich ulubionych należy wystawa kotów rasowych. Wejście zwykle jest biletowane, ale w granicach od 3 do 10 zł, w zależności od wydarzenia. Arena przystosowana jest na przyjęcie do 6200 osób, ze względu na organizację koncertów, wydarzeń sportowych, czy seansów filmowych.

Inspiracją do wybudowania Hali Arena był rzymski budynek Palazzetto dello Sport. Ciekawostką jest fakt, iż Arena ogrzewana była kotłem parowym, który pochodził z lokomotywy. W parku Kasprowicza znajdziesz także basen, czynny jedynie w okresie letnim i bardzo tłoczny, a także niewielką kawiarenkę Cafe Arena, która serwuje na świeżym powietrzu od kawy i lodów po frytki i zapiekanki.

Sama historia parku jest stosunkowo krótka, z nastaniem XX wieku na tym terenie odbywały się ćwiczenia wojskowe i gry sportowe. Od 1929 roku na placu wybudowano największe wesołe miasteczko z kołem diabelskim, kolejką i 92 metrową zjeżdżalnią wodną! Pierwsze plany na zagospodarowanie terenu pod park powstały w 1936 roku, jednak dopiero w 1962 roku rozpoczęto ich realizację.

Park Wilsona

Drugim godnym uwagi parkiem po zachodniej stronie dzielnicy Łazarz jest Park Wilsona (7,2ha) z przyległą Palmiarnią. To tutaj powstał pierwszy w Poznaniu Ogród Botaniczny (istniał do 1925 roku). W 1910 roku wybudowano Palmiarnię w ramach Wystawy Wschodnioniemieckiej Przemysłu, Rzemiosła i Rolnictwa. Park otrzymał nazwę w 1926 roku po prezydencie USA (w latach 1951-1990 nosił nazwę Marcina Kasprzaka). W centralnym punkcie parku jest kilka interesujących obiektów, takich jak muszla koncertowa, wybudowana w 1936 roku i rzeźba Uwolnienie Andromedy przez Perseusza, którą podarowała cesarzowa Wiktoria, podczas pobytu w Poznaniu w 1888 roku.

Palmiarnia w Poznaniu jest jednym z najstarszych w Europie. To ponad 1100 gatunków roślin i ok. 170 gatunków ryb, a wszystko na powierzchni 4600 m2 w 12 pawilonach. Znajdziesz roślinność subtropikalną, tropikalną, ze stref umiarkowanych oraz sawann. Od 1922 roku w pawilonie IIIa umieszczono akwarium z rybami z różnych stron świata.

Dzielnica Łazarz to wspaniałe miejsce na spacery, piszę o nich w osobnym artykule.

Sołtysówka

Naprzeciwko Parku Wilsona, po wschodniej stronie ulicy Głogowskiej stoi zniszczona willa. To dawna Sołtysówka. Budynek pochodzi z 1902 roku i należał do ostatniego sołtysa Adama Jaskiego. W 2013 roku konserwator zabytków obiecywał odnowienie sołtysówki. Ale do dziś stoi w ruinie.

MTP

Niedaleko Parku Wilsona, zmierzając ul. Głogowską w kierunku Ronda Kaponiera dojdziesz do wielkiego kompleksu o nazwie MTP, czyli Międzynarodowe Targi Poznańskie, które co roku ściągają do Poznania rzesze ludzi, nie tylko z całej Polski, ale także z zagranicy. Wszystko zaczęło się w 1911 roku od zorganizowania Wschodnioniemieckiej Wystawy Przemysłu, Rzemiosła i Rolnictwa na obszarze obejmującym dzisiejsze tereny MTP. Celem było zaprezentowanie w Wielkopolsce dorobku niemieckiej kultury i gospodarki. Z tej okazji wybudowano choćby Wieżę Górnośląską, którą barwnie podświetlono. Wieża niedługo później została zniszczona. Nie odbudowano jej, a na jej podwalinach wznosi się metalowa konstrukcja – Iglica, również okazyjnie podświetlana na różne kolory.

Następna wystawa, zorganizowana została już na ziemiach odzyskanych w Polsce w 1921 roku. Zaś PeWuKa (Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu) z 1929 roku była największą wystawą, z okazji dziesięciolecia odzyskania niepodległości i zajmowała 65ha ziemi. Odbyła się mimo panującego w 1929 roku Wielkiego Kryzysu, a zwiedziło ją 4,5 mln osób. Targi Poznańskie w okresie międzywojennym zyskały miano jednych z największych w Europie i tak już pozostało. W czasie II wojny światowej niemal wszystkie pawilony targowe zostały zniszczone, ale nie powstrzymało to Poznania przed wznowieniem targów już w 1947 roku.

Hotel Merkury

Kolejny problem pojawił się wraz ze wzrostem popularności targów na arenie międzynarodowej w czasach PRL-u. Poznań nie dysponował wystarczającą bazą noclegową, dlatego też władze miasta zabiegały o wybudowanie nowoczesnego hotelu, niedaleko MTP – Hotelu Merkury (teraz już Mercure, po przejęciu przez zagraniczną spółkę). Od istnienia tego hotelu zależało dalsze utrzymanie targów.

Od dawna Warszawa kombinowała, jak sprawić aby Międzynarodowe Targi przenieść do stolicy. Próbowała choćby powstrzymać budowę hotelu i argumentując, iż Poznań nie jest przygotowany na przyjęcie gości, przenieść targi do siebie. MTP, które w tym czasie nie mały jeszcze pozwolenia na budowę, posunęły się do manipulacji w prasie. Otóż ogłoszono w Głosie Wielkopolskim, iż właśnie ruszyła budowa nowego Hotelu Merkury, machina ruszyła i nic nie mogło już jej powstrzymać, nie ośmieszając władzy…

Hotel Mercure możesz podziwiać przy ul. Roosevelta 20. Jest to już dzielnica należąc do Jeżyc, więc historię Mercurego usłyszysz innym razem…

Kamienica Suwalskich

Spacerując ulicą Głogowską w stronę Górczyna natkniesz się na kamienicę Suwalskich z charakterystyczną zieloną wieżą (narożnik Głogowskiej i Niegolewskich). właścicielem kamienicy był Jan Suwalski, właściciel cegielni w Żabikowie. Fasada budynku wykonana została z cegły klinkierowej, która pochodziła z zakładów Suwalskiego. Większość kamienic na ul. Niegolewskich również została wybudowana przez ród Suwalskich. Uważam, iż jest to najciekawsza kamienica w dzielnicy Łazarz.

Kościół Matki Boskiej Bolesnej

Pierwszym kościołem, jaki powstał na Łazarzu był Kościół Matki Boskiej Bolesnej (ul. Głogowska 97). Wcześniej mieszkańcy dzielnicy Łazarz chodzili na msze do parafii św. Marcina w centrum miasta. Świątynia zbudowana została z czerwonej cegły i zwieńczona strzelistym hełmem, który wykonano w zakładach Hipolita Cegielskiego. W ołtarzu głównym zobaczysz wierna kopię Piety Michała Anioła. Ponoć jest tak wiernie odwzorowana, iż wykorzystano ją do rekonstrukcji zniszczonych elementów oryginału.

Ciekawostka na koniec...

Kojarzysz krówki z Milanówka, które w tej chwili produkowane są pod Warszawą? Tak zwane mordoklejki wytwarzane przez Feliksa Pomorskiego produkowane były najpierw w Poznaniu. Pomysł na ciągnące cukierki, opakowane w papierki z wizerunkiem krowy został zrealizowany po I wojnie światowej. Pierwsze fabryki mieściły się na Starym Mieście na ul Szewskiej i Strzeleckiej, jednak w latach 30 XX wieku otwarty został zakład na ul. Kanałowej (dzielnica Łazarz). Podczas II wojny światowej fabryki przejęli Niemcy, jednak Feliks Pomorski wznowił działalność pod Warszawą. Rodzina Pomorskich przez cały czas produkuje krówki według dawnej receptury.

Zajrzyj również do moich innych artykułów o Poznaniu.