Pamiętam jak dziś ten poranek, gdy zadzwonił telefon. Na wyświetlaczu widniał numer szpitala. Serce zamarło mi w piersi, zanim jeszcze odebrałam.
„Pani Nowak?” – usłyszałam w słuchawce. – „Przykro mi, ale pani mąż, Marek… nie udało się go uratować.”
Nogi odmówiły mi posłuszeństwa. Dzień wcześniej całował mnie w czoło i obiecał, iż wróci na kolację. Czekałam godzinami, tłumacząc sobie, iż to korki albo pilny klient. Nigdy nie pomyślałam, iż to śmierć.
Ale to, co wydarzyło się później, przyniosło inny rodzaj cierpienia. Gorzki, pełen zawiłości.
Marek miał syna – Kamila – z poprzedniego związku. Kiedy się pobraliśmy, chłopak miał 17 lat. Starałam się być uprzejma, ale nigdy nie zżyliśmy się. Kamil odwiedzał nas od święta, ale zawsze miałam wrażenie, iż patrzy na mnie z góry. Byłam młodsza od Marka, a jego ciasne uśmiechy mówiły więcej niż słowa.
Mimo wszystko Marek go kochał. To wystarczyło, bym znosiła jego obecność.
Po śmierci męża Kamil stanął w moich drzwiach z dużą torbą.
„Mama mnie wyrzuciła” – powiedział. – „Mogę u ciebie zostać?”
Zamrugam. Miałam 38 lat, byłam świeżo po stracie, z rozbitym sercem i niestabilną sytuacją finansową. Ubezpieczenie Marka jeszcze nie wypłaciło świadczenia, a ja nie miałam stałych dochodów. Dom wydawał się pusty, zimny, jak trumna bez niego. Nie miałam siły na 27-letniego mrukliwego chłopaka, który ledwo na mnie patrzył podczas wizyt.
„Przykro mi, Kamilu” – odparłam, starając się nie drżeć. – „Nie jestem teraz w stanie gościć nikogo.”
Nie protestował. Tylko skinął głową, z pustym wzrokiem. Potem odwrócił się i odszedł.
Już go nigdy nie zobaczyłam.
Minione dziesięć lat zlewało mi się w jedno. Sprzedałam dom, przeniosłam się do mniejszego mieszkania, zaczęłam pracę w bibliotece. Żyłam cicho i skromnie. Raz czy dwa wyszłam na randkę, ale nikt nie mógł zastąpić Marka.
Czasem zastanawiałam się, co słychać u Kamila. Skończył szkołę? Znalazł pracę? ale gwałtownie odganiałam te myśli. Był dorosły. To nie moja sprawa.
Aż pewnego dnia, dziesięć lat później, wszystko się zmieniło.
Zaczęło się od listu.
Czysta, biała koperta bez adresu zwrotnego. W środku jedna kartka.
„Pewnie mnie pani nie pamięta. Nazywam się Joanna. Pracowałam jako pracownik socjalny z Kamilem Nowakiem po śmierci jego ojca. Często o pani mówił.”
„Chciałam, żeby pani wiedziała, iż Kamil zmarł w zeszłym tygodniu. Odszedł we śnie. Niewydolność serca. Miał tylko 37 lat.”
„Nie było mu łatwo, ale zawsze powtarzał, iż nie ma do pani pretensji. Rozumiał pani żałobę. Uznałam, iż powinna pani to wiedzieć.”
Patrzyłam na ten list godzinami. Dłonie mi drżały, serce waliło.
Kamil nie żył?
Był taki młody. Pełen życia, choćby w swoim ponurym milczeniu.
A potem przyszła wina.
Przytłaczająca, dusząca.
Nie mogłam spać. Następnego ranka zaczęłam dzwonić do wszystkich możliwych numerów. Odnalazłam Joannę i błagałam, by powiedziała mi więcej.
Była życzliwa, spokojna. Spotkałyśmy się w kawiarni.
„Przez jakiś czas mieszkał w schroniskach” – wyjaśniła. – „Potem pracował jako woźny. Cichy, nikomu nie wadził. W portfelu zawsze nosił zdjęcie pani męża.”
Mrugnęłam. „Marka?”
Skinęła głową. „Mówił, iż to jedyna osoba, która w niego wierzyła. Nigdy nie przestał za nim tęsknić.”
Przełknęłam ślinę.
„A… o mnie? Wspominał coś?”
Joanna zawahała się. „Mówił, iż szkoda, iż wszystko potoczyło się inaczej. Ale nie obwiniał pani. Powiedział, iż żałoba potrafi dziwnie działać na ludzi.”
Tej nocy płakałam jak dawno nie płakałam.
Tydzień później Joanna znów zadzwoniła.
„Kamil zostawił po sobie mały magazyn. Nie miał wiele, ale… jest coś, co powinna pani zobaczyć.”
Pojechałam tam dwie godziny.
Magazyn był maleńki, wielkości garderoby. W środku dwie kartony, kilka książek i ta sama torba, którą miał, gdy go odesłałam.
W torbie był zeszyt.
Usiadłam na zimnej betonowej podłodze i otworzyłam.
*18 sierpnia*
*Nie pozwoliła mi zostać. Rozumiem. Właśnie straciła tatę. Pewnie byłem dla niej żywym przypomnieniem.*
*3 września*
*Dostałem robotę – sprzątam biura w nocy. Nic wielkiego, ale stabilne. Oszczędzam na małe mieszkanie.*
*25 grudnia*
*Pierwsze Święta bez taty. Zostawiłem kwiat pod starym domem. Mam nadzieję, iż u niej wszystko dobrze.*
*22 marca*
*Zdałem maturę. Myślałem, żeby jej napisać. Nie chciałem się narzucać.*
*9 lipca*
*Awansowałem na brygadzistę. Czasem wyobrażam sobie, iż tata byłby ze mnie dumny. Ta myśl daje mi siłę.*
*4 października*
*Pewnie dawno żyje dalej. Zasługuje na spokój. Ale szkoda, iż nie mogłem się pożegnać.*
Gdy dobrnęłam do ostatniej strony, łzy zalewały cały papier.
Jak mogłam być taka ślepa?
Myślałam, iż chronię siebie… a tak naprawdę porzuciłam kogoś, kogo Marek kochał. Kogoś, kto tylko szukał bliskości.
Zorganizowałam Kamilemu małą ceremonię.
Skromne nabożeństwo w miejscowym kościele. Zaprosiłam Joannę, kilku jego współpracowników i ludzi ze schroniska, w którym kiedyś mieszkał. Powiedziałam kilka słów, przeczytałam fragment jego dziennika. Ludzie płakali.
Dotknął więcej serc, niż kiedykolwiek przypuszczałam.
Wieczorem stałam w kuchni, trzymając zeszyt.
„Przepraszam cię, Kamilu” – szepnęłam. – „Nie wiedziałam. Powinnam była spróbować.”
Ta chwila go nie przywróciła. Ale dała początek czemuś nowemu.
Uleczeniu.
Kilka tygodni później zaczęłam wolontariat w schronisku dla młodzieży. Słuchałam ich historii. Starałam się, by nikt nie czuł się samotny.
To było najmniejsze, co mogłam zrobić.
Czasem śnią mi się Marek i Kamil.
Są razem, śmieją się. Kamil już nie jest tym zamkniętym w sobie chSą razem, śmieją się, a w ich oczach widzę przebaczenie, które na zawsze zamknęło rozdział mojego żalu.
