Lewica przeforsowała poprawkę, która może zrewolucjonizować polską gastronomię. Od 1 lipca 2026 roku każda restauracja będzie zobowiązana do podania klientowi pół litra wody z kranu za darmo. To koniec z płaceniem kilkunastu złotych za wodę mineralną.
Fot. Shutterstock
W środę 24 września 2025 roku podczas drugiego czytania w Sejmie Lewica złożyła poprawkę do projektu nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, która może całkowicie zmienić oblicze polskiej gastronomii. Klienci restauracji otrzymają prawne prawo do pół litra wody z kranu bez żadnych opłat. To rozwiązanie, które od lat funkcjonuje w krajach zachodnich, wreszcie ma trafić do Polski.
„Dostęp do wody jest prawem, nie towarem”
Wicemarszałkini Senatu Magdalena Biejat nie ukrywa entuzjazmu dla nowych przepisów. Portal TVN24 Biznes cytuje jej słowa: „przy okazji wprowadzenia ustawy zwiększającej jakość wody, nastał czas, aby zrobić krok naprzód i zapewnić każdemu, kto idzie do restauracji, dostęp i prawo do pół litra wody”. Polityk Lewicy podkreśliła hasło, które stało się motywem zmian: „dostęp do wody jest prawem, nie towarem”.
Poseł Piotr Kowal z Lewicy podczas środowej konferencji argumentował, iż takie zmiany będą promować picie wody z kranu, ponieważ jest to ekologiczne i dobre dla planety. Jak podaje portal Bankier.pl, polityk podkreślał, iż ograniczy to zużycie plastikowych butelek. Jednocześnie zaznaczył, iż woda po planowanych zmianach w ustawie będzie „dużo lepszej jakości”.
Za projekt nowelizacji odpowiada wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski z Nowej Lewicy. Ustawa została przyjęta przez rząd w lipcu 2025 roku, a teraz trafia do dalszych prac parlamentarnych.
Restauratorzy dostaną czas na przygotowania
Według posła Kowala, proponowane zmiany nie obciążą nadmiernie kieszeni przedsiębiorców. Jednak, jak podkreśla portal RMF24, wprowadzany obowiązek „musi mieć odpowiedni vacatio legis” – dlatego proponowaną datą wejścia przepisów w życie jest 1 lipca 2026 roku. To daje restauratorom prawie rok na przygotowanie się do nowych wymogów.
Portal HorecaTrends.pl informuje, iż nowe przepisy nie ograniczą się tylko do darmowej wody. Regulacje wprowadzą bardziej rygorystyczne parametry jakości wody przeznaczonej do spożycia. Dostawcy wody będą zobowiązani do przekazywania konsumentom informacji o cenie i zużyciu przynajmniej raz w roku na fakturze lub w aplikacji mobilnej.
Konsumenci będą mieli też dostęp online do aktualnych informacji o jakości wody, przekroczeniach parametrów, twardości oraz stopniu mineralizacji. Dostępne będą również wyniki programów monitoringu i ocen ryzyka.
Europa już pije za darmo, Polska nadrabia zaległości
Nowe polskie przepisy wpisują się w europejski trend. Portal Wprost zwraca uwagę, iż rozporządzenie UE 2025/40/UE już zobowiązuje państwa członkowskie do zachęcania restauracji do podawania wody z kranu bez opłat lub za symboliczną kwotę. Celem jest ograniczanie odpadów opakowaniowych i minimalizowanie wpływu plastikowych butelek na środowisko.
W krajach zachodnich darmowa woda w restauracjach to już standard. Portal InsideBrussels informuje, iż we Francji, Włochach, Portugalii czy Belgii goście mogą liczyć na bezpłatną wodę z kranu. Stefan Wroński, redaktor naczelny magazynu „Restauracja”, cytowany przez portal Retencja.pl, mówi: „Są dwie rzeczy, po których poznaję dobrą restaurację gdy odwiedzam Paryż: darmowe bagietki i karafka z wodą z kranu”.
Fundacja Sendzimira już od kilku lat prowadzi kampanię „Wpłyń na Wolną Wodę”, która ma przekonać restauratorów do podawania kranówki. Na stronie kampanii dostępna jest aplikacja mobilna z mapą lokali serwujących wodę z kranu.
Alternatywny pomysł – złotówka za szklankę
Nie wszyscy są zadowoleni z pomysłu całkowicie darmowej wody. Portal Komunalny informuje, iż do Sejmu wpłynęła petycja konsumentów proponująca symboliczną opłatę za wodę z kranu – sugerowana kwota to jedna złotówka. Autorzy petycji argumentują, iż dzięki temu woda w lokalach, które dotychczas oferowały ją bezpłatnie, nie będzie darmowa, ale jednocześnie w restauracjach, gdzie kranówka była niedostępna, klienci będą mogli z niej korzystać.
Pomysłodawcy podkreślają, iż symboliczna opłata zapewniłaby jednakową cenę we wszystkich lokalach gastronomicznych w Polsce, promowałaby zdrowe nawyki i ograniczała spożycie słodzonych napojów. Powołują się przy tym na rezolucję ONZ z 2010 roku, zgodnie z którą dostęp do wody jest prawem człowieka i standardem zdrowia publicznego.
Co to oznacza dla ciebie
Jeśli regularnie chodzisz do restauracji, nowe przepisy mogą przynieść ci znaczne oszczędności. Butelka wody mineralnej w restauracji kosztuje zwykle od 8 do 15 złotych. Przy rodzinnym obiedzie dla czterech osób to już choćby 60 złotych tylko za napoje. Od lipca 2026 roku każdy członek rodziny będzie mógł poprosić o darmową wodę z kranu.
Szczególnie korzystne to będzie dla rodzin z dziećmi, które często piją dużo wody podczas posiłków. Zamiast płacić za drogie napoje, będzie można zaspokoić pragnienie bezpłatną, wysokiej jakości wodą z kranu. To może przełożyć się na setki złotych oszczędności rocznie dla regularnych bywalców restauracji.
Osoby dbające o środowisko również będą zadowolone. Mniejsze zużycie plastikowych butelek oznacza mniej odpadów i mniejszy ślad węglowy. Pojedyncza butelka wody wymaga do produkcji około trzech razy więcej wody, niż zawiera, plus energię na transport i chłodzenie.
Restauratorzy mają mieszane uczucia
Branża gastronomiczna z ostrożnością podchodzi do nowych przepisów. Portal Portal Spożywczy informuje, iż podczas badania przeprowadzonego przez Fundację Sendzimira ujawniono wiele obaw i barier wśród restauratorów. Główne obawy dotyczą jakości wody z kranu, kosztów dodatkowych szklanek i ich mycia oraz utraty przychodów ze sprzedaży napojów.
Niektórzy restauratorzy obawiają się, iż klienci będą zamawiać tylko darmową wodę, rezygnując z płatnych napojów. To może oznaczać spadek marży na napojach, która w gastronomii jest jednym z głównych źródeł zysku. Typowa restauracja zarabia na napojach znacznie więcej niż na jedzeniu – marża na alkoholu i napojach bezalkoholowych może sięgać choćby 80 procent.
Jednak część branży dostrzega też korzyści. Darmowa woda może przyciągnąć klientów świadomych ekologicznie i tych, którzy szukają oszczędności. Restauracje, które już teraz podają wodę za darmo, mogą wykorzystać to jako przewagę konkurencyjną.
Woda z kranu lepsza niż myślisz
Politycy Lewicy nie bez powodu podkreślają jakość polskiej wody z kranu. Portal Retencja.pl cytuje ekspertów, którzy potwierdzają, iż woda kranowa w Polsce w niczym nie odstaje od tej we Francji, Anglii czy Niemczech. Nowe przepisy wprowadzą jeszcze bardziej rygorystyczne parametry jakości, co oznacza, iż woda z kranu będzie prawdopodobnie czystsza niż niektóre wody butelkowane.
Dodatkową korzyścią będą informacje o składzie wody dostępne online. Konsumenci będą mogli sprawdzić twardość wody, jej mineralizację i inne parametry. To poziom transparentności, którego nie oferuje większość producentów wody butelkowanej.
Warto też pamiętać, iż woda z kranu jest znacznie bardziej ekologiczna. Transport butelkowanej wody z Alp czy innych odległych źródeł generuje ogromne emisje CO2. Woda z lokalnego wodociągu praktycznie nie ma śladu węglowego.
Kiedy przepisy wejdą w życie
Proponowana data wejścia przepisów w życie to 1 lipca 2026 roku. Portal Nowy Dziennik potwierdza, iż to ponad rok na przygotowania dla branży gastronomicznej. Restauratorzy będą musieli wyposażyć się w odpowiednie naczynia, zadbać o jakość wody z kranów i przeszkolić personel.
Przepisy będą dotyczyć wszystkich lokali gastronomicznych – od ekskluzywnych restauracji po bary szybkiej obsługi. Każdy klient będzie mógł poprosić o pół litra wody z kranu, niezależnie od tego, czy zamawia jedzenie czy tylko przychodzi na drinka.
Pozostaje pytanie, jak dokładnie będą wyglądać szczegóły implementacji. Czy restauracje będą musiały podawać wodę w szklankach, karafkach, czy będzie można wykorzystać butelki wielokrotnego użytku? Te kwestie prawdopodobnie zostaną doprecyzowane w rozporządzeniach wykonawczych.
Jedno jest pewne – polski rynek gastronomiczny czeka rewolucja, która może sprawić, iż wyjście do restauracji będzie tańsze i bardziej ekologiczne.
