Pewnego leniwego wtorkowego popołudnia do naszej kawiarni wszedł pan Jerzy, nasz cichy bywalec. Zawsze siadał przy oknie z gazetą, zamawiał to samo: czarną kawę i kawałek cytrynowego ciasta. Nigdy nie mówił wiele, ale zawsze uśmiechał się ciepło i zostawiał hojny napiwek. Wszyscy go znaliśmy, choć kilka o nim wiedzieliśmy.
Tego dnia było inaczej.
Miał na sobie wyprasowaną koszulę i wyblakły krawat. Włosy starannie uczesane, a w dłoniach trzymał małą czapeczkę urodzinową i niebiesko zapakowane pudełeczko. Wydawał się podekscytowany, może choćby lekko zdenerwowany.
— Jak zwykle, panie Jerzy? — zapytałem przyjaźnie.
— Nie dzisiaj — odparł, a oczy mu się zaświeciły. — Czy mogę dostać stolik dla sześciu osób?
Zmrużyłem oczy. — Sześciu?
— Tak — odpowiedział, spoglądając na zegarek. — Przyjdzie moja rodzina. Mam urodziny.
To mnie uderzyło. Chyba trzy razy powtórzyłem „sto lat”, żeby ukryć zaskoczenie. Zaprowadziłem go do największego stolika w kącie. Usiadł, delikatnie rozkładając czapeczki przy każdym nakryciu, ustawiając talerzyki i dmuchawce, które sam przyniósł. Miał choćby świeczkę, którą wetknął w babeczkę.
Postawiłem przed nim kawę na koszt firmy i obserwowałem, jak co chwilę zerka na zegarek.
Minuty mijały. Potem godzina.
Wciąż się uśmiechał, sącząc kawę, ale w jego oczach pojawiło się rozczarowanie. Czapeczki zostały nietknięte. Zapakowane pudełko stało zamknięte. Nie tknął babeczki.
W kawiarni zrobiło się tak cicho, iż wszyscy to zauważyli. Stali bywalcy, barista, choćby nastolatka ucząca się w kącie — wszyscy zerkały w stronę jego samotnej uroczystości.
— Panie Jerzy, może zadzwonić do kogoś? Może rodzina się spóźnia? — zapytałem w końcu.
Pokręcił głową. — Nie, nie… na pewno są zajęci.
Uśmiechnął się, ale tym razem nie sięgnął oczami.
Wtedy Agnieszka, jedna z kelnerek, szepnęła do mnie: — Nie możemy go tak zostawić.
I tak zrobiliśmy.
Zaczęło się od niej. Włożyła czapeczkę i podeszła: — Jeszcze jedno miejsce?
Pan Jerzy zamrugał, po czym się roześmiał. — Oczywiście, młoda damo. Im nas więcej, tym weselej.
Potem Bartek, nasz barista, przyniósł duży kawałek sernika ze stolika i zapalił prawdziwą świeczkę. — Bez urazy dla babeczki, ale zasługuje pan na coś większego.
Wkrótce trzech klientów dołączyło do stołu — jeden choćby włączył „Sto lat” w telefonie. Ktoś wyciągnął akordeon z torby i zagrał. Cała kawiarnia śpiewała.
— Sto lat, sto lat…
Pan Jerzy wyglądał na wzruszonego. Przez chwilę milczał, tylko ocierał oczy i patrzył na tę dziwną grupę ludzi śpiewających dla niego — ludzi, których ledwo znał.
— Nie… nie wiem, co powiedzieć — wyjąkał w końcu.
Agnieszka pochyliła się. — Niech pan tylko zdmuchnie świeczkę i pomyśli życzenie.
Uśmiechnął się, zamknął oczy i dmuchnął.
Śmiech, brawa, okrzyki. Przez następną godzinę świętowaliśmy jak prawdziwą imprezę. Pan Jerzy opowiadał historie — o służbie w marynarce, o zmarłej żonie, która robiła najlepsze pierogi, i o tym, jak organizował wielkie urodziny dla swoich dzieci.
Potem powiedział coś, co nas wszystkich poruszyło.
— Myślałem, iż starzenie się to znikanie. Że ludzie cię zapominają. Ale dziś… dziś sprawiliście, iż znów poczułem się ważny.
Otworzył niebieskie pudełko — w środku były manualnie rzeźbione figurki, każda inna. — To miało być dla wnuków. Ale skoro nie przyszli… może miały trafić do kogoś innego.
Rozdał je tym, którzy przy nim siedzieli — każda z małą karteczką, którą przygotował dla wnuków.
Dla Agnieszki: „Dla tej, która uśmiechem czyni świat lepszym.”
Dla Bartka: „Dla człowieka, który parzy nie tylko kawę, ale i życzliwość.”
Dla nastolatki, która dołączyła ostatniej chwili: „Dla młodej marzycielki — obyś zawsze wierzyła, iż obcy mogą stać się rodziną.”
Ja też dostałem.
„Dla tego, który zauważył — dziękuję, iż mnie zobaczyłeś.”
Do dziś stoi za ladą.
Tej nocy, długo po sprzątnięciu, znalazłem niezapłacony rachunek pana Jerzego. Wyszedł cicho w zamieszaniu, ale zostawił serwetkę z drżącym pismem:
„Daliście mi najlepsze urodziny od lat. Dziękuję, iż przypomnieliście mi, iż wciąż jestem ważny.”
Następnego dnia znów przyszedł. Ten sam stolik, ta sama kawa. Tym razem bez czapeczek, ale coś w nim się zmieniło. Trzymał się prosto, oczy mu błyszczały.
Od tamtej pory więcej mówił. Opowiadał historie, częściej się śmiał. Po kilku tygodniach zaczął pomagać w bibliotece przy czytaniu dzieciom. — Skoro jeszcze mam w sobie opowieści, to trzeba je przekazać — mówił.
W końcu odezwała się rodzina — córka zadzwoniła, przepraszając, iż „to skomplikowane”, ale chcieli się spotkać. Nie śpieszył się, ale pewnego dnia powiedział: — W przyszłym tygodniu idziemy na obiad. Zaczynamy od nowa.
A my w kawiarni? Cieszyliśmy się, iż mogliśmy być częścią jego historii.
MORAŁ:
Czasem wystarczy, iż jeden człowiek zauważy. Jeden drobny gest — czapeczka, kawałek ciasta, wspólna piosenka — może zmienić wszystko. Samotność bywa niewidoczna, a miłość czasem przychodzi z najmniej oczekiwanej strony.
