Dziś było wolne popołudnie, gdy przyszedł – pan Henryk, nasz cichy stały bywalec. Zawsze siadał przy oknie z gazetą, zamawiał to samo: czarną kawę i kawałek cytrynowego ciasta. Nigdy nie mówił wiele, ale zawsze uśmiechał się ciepło i zostawiał hojny napiwek. Wszyscy go znaliśmy, choć kilka o nim wiedzieliśmy.
Tego dnia jednak coś było inaczej.
Wszedł w wyprasowanej koszuli i wyblakłym krawacie. Włosy miał starannie ułożone, a w dłoniach trzymał małą czapeczkę urodzinową i niebiesko zapakowane pudełeczko. Wyglądał na podekscytowanego, choćby trochę nerwowego.
Powitałam go przy ladzie z uśmiechem. „Zamówienie jak zwykle, panie Henryku?”
„Nie tym razem”, odparł, mrugając radośnie. „Czy mogę dostać stolik dla sześciu osób?”
Zamrugałam. „Sześciu?”
„Tak”, powiedział, spoglądając na zegarek. „Przyjdzie moja rodzina. Dzisiaj mam urodziny.”
To mną wstrząsnęło. Pewnie życzyłam mu wszystkiego najlepszego trzy razy, żeby ukryć zaskoczenie. Zaprowadziłam go do stolika w rogu – naszego największego. Usiadł i delikatnie rozłożył czapeczki na każdym miejscu, ustawił papierowe talerzyki i dmuchawce, które przyniósł ze sobą. Miał choćby świeczkę gotową do wetknięcia w babeczkę.
Przyniosłam mu kawę na koszt firmy i patrzyłam, jak zerka na zegarek. Raz. I jeszcze raz.
Minuty mijały. Potem godzina.
Wciąż się uśmiechał, popijając kawę, ale w jego oczach pojawiło się rozczarowanie. Czapeczki leżały nietknięte. Zapakowane pudełko przez cały czas było zamknięte. Nie tknął babeczki.
W kawiarni zrobiło się tak cicho, iż wszyscy to zauważyli. Stali bywalcy, barista, choćby nastolatka odrabiająca lekcje w kącie – wszyscy zerka w jego stronę, na tę samotną uroczystość.
W końcu zebrałam się na odwagę: „Panie Henryku, może zadzwonić do kogoś? Może rodzina się spóźnia?”
Pokręcił głową. „Nie, nie… Pewnie mają zajęcia.”
Uśmiechnął się, ale tym razem nie było w tym szczerości.
Wtedy Kasia, jedna z kelnerek, szepnęła: „Nie możemy go tak zostawić.”
I tak zrobiliśmy.
Zaczęło się od niej. Włożyła czapeczkę na głowę i podeszła: „Jest miejsce dla jednej osoby więcej?”
Pan Henryk zamrugał, potem się roześmiał. „Oczywiście, młoda damo. Im więcej, tym weselej.”
Wtedy Daniel, nasz barista, przyniósł duży kawałek czekoladowego tortu z witryny i zapalił prawdziwą świeczkę. „Nie ujmując babeczce, ale zasługuje pan na coś wyjątkowego.”
Wkrótce trzech klientów dołączyło do stolika – jedna osoba choćby włączyła „Sto lat” z telefonu. Ktoś wyciągnął gitarę z torby i zaczął przygrywać. Cała kawiarnia zaśpiewała.
„Sto lat, sto lat…”
Pan Henryk wydawał się wzruszony. Przez chwilę milczał, tylko ocierał oczy i patrzył na tę grupę praktycznie obcych ludzi, którzy śpiewali dla niego.
„Nie… nie wiem, co powiedzieć”, wyszeptał w końcu.
Kasia pochyliła się nad stołem. „Niech pan tylko zdmuchnie tę świeczkę i spełni życzenie.”
Uśmiechnął się, zamknął oczy i zdmuchnął.
Śmiech, brawa i okrzyki wypełniły lokal. Przez następną godzinę świętowaliśmy, jakby to była najlepsza impreza roku. Pan Henryk opowiadał historie – o służbie w marynarce, o zmarłej żonie, która robiła najlepsze szarlotki, o wielkich przyjęciach, które urządzał dzieciom, gdy były małe.
A potem powiedział coś, co nas wszystkich uciszyło:
„Myślałem, iż starość to powolne znikanie. Że ludzie o tobie zapominają. Ale dziś… dziś sprawiliście, iż znów poczułem się ważny.”
Otworzył niebieskie pudełko – w środku były małe, manualnie rzeźbione figurki, każda inna. „To miało być dla wnuków. Ale skoro ich nie ma… może trafiły do adekwatnych osób.”
Rozdał je ludziom przy stole – każdemu z karteczką, którą przygotował dla wnuków.
Dla Kasi: „Dla tej, która uśmiechem sprawia, iż czujesz się jak w domu.”
Dla Daniela: „Dla człowieka, który parzy nie tylko kawę – ale też dobroć.”
Dla nastolatki, która dołączyła na ostatnią chwilę: „Dla młodej marzycielki – obyś zawsze wierzyła, iż obcy mogą stać się rodziną.”
Ja też dostałam.
„Dla tej, która zauważyła – dziękuję, iż mnie zobaczyłaś.”
Do dziś stoi na półce za ladą.
Tej nocy, długo po sprzątnięciu i zamknięciu, znalazłam rachunek pana Henryka – nieopłacony. Wyszedł cicho w zamieszaniu, ale zostawił serwetkę z drżącym pismem:
„Daliście mi najlepsze urodziny od lat. Dziękuję, iż przypomnieliście mi, iż wciąż jestem ważny.”
Następnego dnia przyszedł jak zwykle. Ten sam stolik. Ta sama kawa. Żadnych czapeczek, ale coś w nim się zmieniło. Trzymał się prosto, a oczy mu błyszczały.
Od tamtej pory więcej mówił. Opowiadał historie. Częściej się śmiał. Parę tygodni później zaczął choćby pomagać w bibliotece przy czytaniu dzieciom. „Skoro mam jeszcze historie do opowiedzenia, to czemu nie?”
W końcu odezwała się rodzina – córka zadzwoniła, przepraszając, iż sprawy były skomplikowane, ale chcą nadrobić stracony czas. Nie śpieszył się, ale pewnego dnia powiedział: „W przyszłym tygodniu idziemy na obiad. Nowy początek.”
A my w kawiarni? Cieszyliśmy się, iż mogliśmy być częścią jego historii.
