Neutralność wagowa (Health At Every Size, HAES) to podejście, które redefiniuje sposób myślenia o zdrowiu, wolnym od tradycyjnych norm wagowych. W odróżnieniu od podejścia, które koncentruje się na redukcji masy ciała jako celu zdrowotnym, HAES stawia na równi zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne, niezależnie od wagi. To filozofia, która uznaje, iż zdrowie może być osiągnięte przez osoby w każdym rozmiarze ciała, bez konieczności jego zmiany.
Podejście HAES stawia na pierwszym miejscu szacunek dla różnorodności ciał i uznaje, iż wszystkie osoby zasługują na troskę, niezależnie od tego, jak wyglądają ich ciała. Nie ma jednego „zdrowego rozmiaru” – każdy rozmiar ciała może być zdrowy, jeżeli jest odpowiednio pielęgnowany, odżywiany i szanowany. Takie podejście unika oceniania na podstawie wagi i koncentruje się na holistycznym podejściu do zdrowia, uwzględniającym zarówno fizyczność, jak i dobrostan psychiczny.
W przeciwieństwie do tradycyjnego modelu, który często zakłada, iż schudnięcie jest celem każdej terapii żywieniowej, podejście HAES nie narzuca odchudzania jako jedynej drogi do poprawy zdrowia. Zamiast tego, skupia się na promowaniu zdrowych nawyków, takich jak regularny ruch, równoważona dieta, zdrowe zarządzanie stresem i dobrostan emocjonalny. Chociaż zmiana ciała może być efektem ubocznym, to nie jest celem nadrzędnym tego podejścia.
W ramach psychodietetyki i dietetyki klinicznej HAES podkreśla wagę autonomii osoby pacjenckiej. Osoba korzystająca z takich usług nie jest oceniana ani oceniana przez pryzmat swojej wagi, ale przez pryzmat swoich wyborów żywieniowych, stylu życia i decyzji dotyczących zdrowia. Specjalista w podejściu HAES nie działa w charakterze osoby, która nakazuje, kontroluje czy represjonuje. Zamiast tego, jego rolą jest wspieranie osoby w odkrywaniu, co najlepiej służy jej zdrowiu, komfortowi i dobrostanowi.
Jak różni się podejście HAES od tradycyjnego?
Tradycyjne podejście do zdrowia i dietetyki koncentruje się na redukcji masy ciała jako głównym celu, często zakładając, iż niższa waga zawsze prowadzi do lepszego zdrowia. W przeciwieństwie do tego, HAES (neutralność wagowa) traktuje zdrowie jako wielowymiarowe zjawisko, w którym liczba na wadze nie jest najważniejszym wskaźnikiem.
Podejście to zmienia także sposób postrzegania osób w większym ciele. W tradycyjnej dietetyce osoby te często są traktowane jak „problemy do rozwiązania”, podczas gdy w podejściu HAES uznaje się, iż każda osoba zasługuje na szacunek i troskę, niezależnie od wyglądu swojego ciała. Dodatkowo, osoby w większym ciele mogą korzystać z porad dietetycznych i psychodietetycznych bez presji na odchudzanie. Głównym celem terapii jest poprawa relacji z jedzeniem, ciałem i samą sobą.
W tradycyjnej dietetyce uznaje się, iż zdrowie jest nierozerwalnie związane z wagą, natomiast w ramach HAES akceptuje się fakt, iż osoby mogą być zdrowe i sprawne w różnych rozmiarach ciała. Podejście to promuje wzajemny szacunek, empatię oraz indywidualne podejście, które uwzględnia wszystkie aspekty życia pacjenta, a nie tylko aspekt fizyczny.
Podejście HAES znajduje zastosowanie w pracy z osobami, które:
-
Doświadczyły negatywnych skutków diet i odchudzania, w tym zaburzeń odżywiania.
-
Chcą poprawić swoją relację z jedzeniem i z ciałem, ale nie chcą dążyć do utraty wagi jako głównego celu.
-
Szukają wsparcia, które pozwoli im na większą akceptację siebie i swojego ciała.
-
Zmagają się z lękiem i wstydem związanym z jedzeniem, ciałem lub ruchem.
-
Czują się wykluczone w tradycyjnych systemach opieki zdrowotnej, szczególnie w kontekście wagi.
Dzięki temu podejściu, każda osoba ma możliwość skorzystania z opieki zdrowotnej i dietetycznej w sposób, który jest dla niej wspierający i uwzględnia jej unikalne potrzeby. Zamiast skupiać się na wynikach, zwraca się uwagę na całościowe zdrowie i samopoczucie, bez oceniania na podstawie ciała. Neutralność wagowa jest zaproszeniem do wspólnej pracy nad poprawą jakości życia i zdrowia, niezależnie od tego, jak wygląda ciało.
