Tatry Wysokie zajmują znaczną część Tatr, to tutaj znajdziemy wiele śladów dawniej działalności lodowców. Tu znajduje się najwięcej wysokogórskich jezior, które nadają tatrzańskiemu krajobrazowi piękna. Strzeliste wierzchołki Tatr Wysokich osiągają największe w całym masywie tatrzańskim wysokości.
Polska część Tatr Wysokich zajmuje znacznie mniejszy obszar od słowackiej, ale nie ustępuje im wcale pod względem walorów krajobrazowych. Planując wycieczkę w tę część Tatr, należy pamiętać, iż wysokogórskie szlaki tatrzańskie wymagają dobrej kondycji fizycznej oraz znajomości zasad bezpiecznego poruszania się po górach.
PO POLSKIEJ STRONIE TATR WYSOKICH
Na Halę Gąsienicową i Czarny Staw Gąsienicowy
Hala Gąsienicowa leży w Dolinie Gąsienicowej i jest jednym z najpiękniejszych miejsc w Tatrach. Dawniej rejon Doliny Gąsienicowej stanowił tereny wypasowe, hale w głównej mierze należały do góralskiej rodziny Gąsieniców, skąd wywodzi się właśnie jej nazwa. Pozostałością po tamtych czasach są zabytkowe szałasy pasterskie, przepiękne komponujące się z otoczeniem.
Hala Gąsienicowa jest godnym polecenia celem wycieczki w Tatry, otwiera się stąd niezwykły widok. Zobaczyć można jak na dłoni wspaniały polodowcowy cyrk skalny oraz wyniosłe szczyty i przełęcze w otoczeniu doliny. W jej panoramie widnieją, patrząc od prawej strony: Kasprowy Wierch, Beskid, Skrajna i Pośrednia Turnia, Świnica, Mały Kościelec i Kościelec, Kozie Czuby, Kozi Wierch, Granaty i Żółta Turnia. Na większość tych szczytów można wejść znakowanymi szlakami i nigdzie indziej w Tatrach nie spotkamy tak przepaścistych i eksponowanych tras.
Na Hali Gąsienicowej znajduje się szereg budynków, a do największych należy schronisko turystyczne Murowaniec. Obok zawsze zatłoczonego schroniska znajduje się węzeł wielu szlaków prowadzących na okoliczne szczyty i przełęcze. Warto z tego miejsca podejść łatwą drogą trawersując zbocza Małego Kościelca nad Czarny Staw Gąsienicowy.
Jezioro jest największym stawem doliny i jednym z najładniejszych w całych Tatrach. Niezwykle imponującą wygląda jego otoczenie, w którym widać wyniosłą ścianę Kościelca oraz na dalszym planie pionowe ściany opadające z Kozich Czub i Koziego Wierchu.
Znad stawu można wyjść na grzbiet Małego Kościelca i granią na przełęcz Karb i schodząc na zachód między stawami Krótkowiec i Zielonym dotrzeć z powrotem do schroniska Murowaniec. Hala Gąsienicowa popularna jest także zimą, a jej tereny stanowią świetne miejsce dla narciarzy skiturowych.
Na Halę Gąsienicową najprościej dotrzeć z Kuźnic, Kasprowego Wierchu lub Brzezin. Z Kuźnic biegnie szlak przez Dolinę Jaworzynki lub Skupniów Upłaz i łączą się one na Przełęczy między Kopami, by już jednym szlakiem doprowadzić na Hale Gąsienicową. Jedną z możliwości jest wyjazd kolejką linową na Kasprowy Wierch i zejść na halę. Najnudniejszy i najbardziej monotonny jest szlak prowadzący z Brzezin, tę trasę można również pokonać na rowerze.
Do Doliny Pięciu Stawów Polskich i Świstówkę Roztocką
Dolina Pięciu Stawów Polskich jest jedną z najwyżej położonych dolin w Tatrach Polskich. Krajobraz tego miejsca jest niepowtarzalny, znajdziemy tu wielkie bezleśne przestrzenie, ogromne stawy, doliny zawieszone. Obszar Pięciu Stawów znajduje się ponad kraina lasów, dlatego wysokogórski charakter doliny jest tutaj w pełni odczuwalny.
Wspaniały wysokogórski krajobraz dolina zawdzięcza m.in. dużym wysokością, np. różnica między poziomem tafli Wielkiego Stawu i wierzchołkiem Świnicy, najwyższego w okolicy wynosi 637 m, a grań Wołoszyna wznosi się ok. 800 m ponad dnem Doliny Roztoki.
Dolinę Pięciu Stawów Polskich otacza główna grań Tatr: od Świnicy po Szpiglasowy Wierch. W otoczeniu okazale wygląda Kozi Wierch, czyli najwyższy szczyt w Polsce leżący całkowicie na naszym terytorium.
Miejsce to słynie z leżących tutaj jezior górskich, o czym świadczy jej nazwa. Znajdziemy tutaj następujące stawy: Przedni, Mały, Wielki, Czarny i Zadni. W surowy krajobraz doliny wtopione są też mniejsze – Wole Oko i Szpiglasowe Stawki.
Dolina 5 Stawów urywa się stromym progiem, gdzie na potoku Roztoka wypływającym z Wielkiego Stawu tworzy wodospad Siklawę. Spada on z progu skalnego o wysokości ok. 100 m i kącie nachylenia ok. 35 stopni. Nieopodal niego biegnie znakowany szlak turystyczny.
W dolinie dawniej prowadzony był wypas owiec, pozostałością tych czasów jest kamienna koliba pasterska z drewnianym dachem usytuowana nieopodal Wielkiego Stawu.
Nad brzegiem Przedniego Stawu stoi schronisko turystyczne. Budynek jest świetnie wkomponowany w teren, przytulony do porośniętych kosodrzewina kopiastych buli. Od lat schronisko jest prowadzone przez znaną góralską rodzinę Krzeptowskich.
Przez Dolinę Pięciu Stawów Polskich i wokół otaczających ją grani przebiegają liczne szlaki. Najdogodniej tutaj dojść szlakiem prowadzącym Doliną Roztoki, zalesioną w niższej części, a porośnięta kosodrzewina wyżej.
Jednym z łatwiej dostępnych wyżej poprowadzonych szlaków jest przez Świtówkę Roztocką do Morskiego Oka. Idąc tędy, można oglądać Dolinę Pięciu Stawów Polski z jej wspaniałym otoczeniem z góry. Szlak jest zamykany na okres od listopada do 15 maja.
Podniebnym szlakiem przez Orlą Perć
Sama nazwa Orlej Perci zawiera elementy turystycznego wyzwania. Szlak należy do jednych z najpiękniejszych i najbardziej emocjonujących szlaków wysokogórskich w Tatrach Wysokich. Nie znajdziemy w całych Tatrach drugiego tak wyjątkowego szlaku turystycznego z uwagi na nagromadzone trudności i sztucznych ubezpieczeń. Jego przejście wymaga odpowiedniej kondycji, siły fizycznej, obeznania z eksponowanym terenem i niewrażliwością na przepaście.
Orla Perć jest najtrudniejszym, a zarazem przepięknym szlakiem wysokogórskim. Jego długość wynosi 5 km i biegnie od Przełęczy Zawrat przez Kozie Wierchy, Granaty, Buczynowe Turnie do Przełęczy Krzyżne. Trasa prowadzi w duże mierze samą granią lub w innych miejscach, pozostając wysoko ponad dolinami. Szlak schodzi na przełęcze i trawersuje zbocza, głównie trenem otwartym i przepaścistym. W wielu miejscach zamontowane są sztuczne ułatwienia w postaci klamer, łańcuchów i drabinek, dają one jednak przedsmak tego, czym jest prawdziwe taternictwo.
Wytrawni turyści górscy pokonują Orlą Perć w jeden dzień — ok. 6-8 godzin, ale zdecydowanie zaleca się ten wysiłek rozłożyć na dwa dni. Najlepiej robić to wcześnie rano, aby, uniknąć zatorów, w okresie letnim szlak jest bardzo uczęszczany. Szlaki podejściowe do Orlej Perci pozwalają na pokonywanie krótszych odcinków i wycofania się podczas załamania pogody. Wejść na Orlą Perć można z Doliny Gąsienicowej lub z Doliny Pięciu Stawów Polskich. Zimą pokonanie szlaków w tym rejonie wymaga umiejętności taternickich oraz odpowiedniego sprzętu wspinaczkowego.
Nad Morskie Oko i Ceprostradą na Szpiglasowy Wierch
Morskie Oko jest największym i najbardziej znanym jeziorem w Tatrach. Otoczone ścianami olbrzymich i efektownych szczytów, których wierzchołki wznoszą się ponad kilometr nad taflą jeziora. Dodatkowo zalesione brzegi, piarżyska i koloryt wody sprawiają, iż jest jednym z najpiękniejszych miejsc w Tatrach. Rzeźba doliny, w której błyszczy tafla wody, ma typowy charakter polodowcowy.
W panoramie znad Morskiego Oka zobaczyć można charakterystycznego Mnicha, którego iglica rzeczywiście przypomina kształtem zakapturzonego zakonnika. Widać Cubrynę i potężne trzy Mięguszowieckie Szczyty: Wielki, Czarny i Pośredni. Słynna z trudnych dróg wspinaczkowych Kazalnica to grań Czarnego Mięguszowieckiego Szczytu, obrywająca się ścianą wysokości 550 m. Natomiast dość niepozornie wygląda z tego miejsca wierzchołek Rysów.
Morskie Oko leży w Dolinie Rybiego Potoku, które to jest odgałęzieniem wielkiej Doliny Białki. Jest jedynym po polskiej stronie Tatr jeziorem, w którym naturalnie żyją pstrągi. Bez problemu można je ujrzeć w wodzie ze ścieżki turystycznej poprowadzonej wokół jeziora. Zimą od listopada do wiosny taflę jeziora ścina lód, zdarza się, iż jego grubość przekracza 1,5 grubości.
Nad jeziorem stoi drewniane schronisko im. Stanisława Staszica, jego drewniana architektura nawiązuje do stylu zakopiańskiego. Znad schroniska można iść nad Czarny Staw pod Rysami i na Rysy, na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, na Wrota Chałubińskiego oraz na Szpiglasową Przełęcz.
Ze wszystkich tutejszych szlaków najłatwiejsza jest tzw. Ceprostrada, czyli ścieżka, prowadząc na Szpiglasową Przełęcz. Szlak został zbudowany w okresie między wojennym, ignorując zupełnie kształt zbocza. Trasa prowadzi przez wysoko zawieszoną Dolinkę za Mnichem, skąd wspaniałe widoki na Rysy oraz Mięguszowieckie Szczyty, a na dalszym planie tatrzańskie olbrzymy — Lodowy, Gierlach i Wysoka.
Nad Morskie Oko można dojść wygodną asfaltową drogą im. Osfalda Balzera. w okresie dziennie tę trasę przemierzają dziesiątki tysięcy turystów. Asfaltową drogę można również pokonać górskimi wozami zaprzęgniętymi w wozy, czyli tzw. fasiągami. Dojeżdżają one do Włosienicy, skąd trzeba jeszcze 1,5 km dojść pieszo do schroniska nad Morskim Okiem.
Obok Czarnego Stawu na Rysy
O 200 metrów wyżej Morskiego Oka pośród skalnej scenerii leży Czarny Staw pod Rysami. Swoją nazwę wywodzi od ciemnego zabarwienia wody, którego przyczyną są rosnące tam glony. To typowe jezioro górskie jest czwartym wśród najgłębszych jezior w Polsce, a drugim co do głębokości w całych Tatrach.
Czarny Staw pod Rysami jest wyjątkowo poglądowym przykładem głębokiego karu polodowcowego, cechuje go wieczny półmrok i chłód. Tuż nad taflą jeziora opada wielka na 600 m stromizna Kazalnica Mięguszowiecka. Ze względu na surowy wysokogórski klimat i niską roczną temperaturę, na powierzchni stawu tylko przez dwa miesiące nie ma lodu. Obok jeziora wiedzie szlak na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem i na najwyższy szczyt polskich gór — Rysy. Nad Czarny Staw pod Rysami można dotrzeć szlakiem od strony Morskiego Oka.
Idących na Rysy czeka wspinaczka szlakiem wymagającym użycia rąk i pomocy zamontowanych tam ubezpieczeń w postaci łańcuchów i klamer. Widok z wierzchołka Rysów należy do jednych z piękniejszych i najbardziej rozległych tatrzańskich panoram szczytowych. Z Rysów można zejść tą samą drogą lub szlakiem na słowacką stronę.
Decydując się na wycieczkę na najwyższy szczyt polski, należy wyruszyć wcześnie rano. Wycieczka należy do trudnych, szlak jest stromy i miejscami przepaścisty. Dodatkowo często do pierwszych dni lipca w zacienionych miejscach zalega zlodowaciały śnieg.
Zimą bez umiejętności poruszania się po śniegu i lodzie, bez czekana, raków oraz abc lawinowego i praktycznej wiedzy na temat niebezpieczeństw górskich, a głównie lawin nie należy podejmować wspinaczki na Rysy.
PO SŁOWACKIEJ STRONIE TATR WYSOKICH
Przez Dolinę Białej Wody na Polski Grzebień
Dolina Białej Wody jest najwyżej położoną po północnej stronie Tatr Wysokich i jedyną tatrzańską doliną typu alpejskiego. Należy do najbardziej rozległych i dzikich dolin, jej długość wynosi 14 km długości. Dużym przeżyciem będzie wycieczka biegnąca z Łysej Polany przez Dolinę Białej Wody, przez dolną część Doliny Kaczej i Litworową Dolinę na Polski Grzebień. Całodniowa wycieczka prowadzi wysokogórskim szlakiem turystycznym w głąb Tatr Wysokich na ich południową stronę.
Po drodze towarzyszą niezwykłe widoki, pierwszym miejscem, gdzie można oglądać wspaniałą panoramę, jest polana obok leśniczówki. Można stąd zobaczyć wspaniałe szczyty tatrzańskie na czele z Gerlachem. Widać stąd również polodowcowe rzeźby w klasycznej formie, szczególnie typowego żłobu lodowcowego o przekroju w kształcie litery „U”.
Podczas wycieczki przez dolinę możemy podziwiać urwiste i dzikie zbocza Młynarza. W środkowej części szlak dociera do malowniczej Doliny Kaczej z niezwykłym otoczeniem. W górnej części szlak biegnący niedaleko Zmarzłego Stawu wyprowadza na Polski Grzebień. Przełęcz znana i wykorzystywana od dawna jako dogodne przejście na południową stronę Tatr.
Wycieczkę do Doliny Białej Wody można rozpocząć z Łysej Polany. Z doliny można przejść przez Rohatkę do Doliny Staroleśnej lub przez Polski Grzebień do Doliny Wielickiej. Wycieczka ze względu na długość i pokonane przewyższenie należy do całodobowych. Jest godna polecenia ze względu na malownicze krajobrazy oraz niezwykłą ciszę i spokój panujący w tej tatrzańskiej dolinie.
Doliną Jaworową na Lodową Przełęcz
Ta wspaniała dolina rozciąga się na długości 8 km. i jest pierwszą wschodnią doliną w północnej części masywu. Jej dnem prowadzi mało uczęszczany, obfitujący we wspaniałe krajobrazy górskie szlak na Lodową Przełęcz. Dolna część doliny jest zalesiona i wznosi się łagodnie, w górnej części od strony południowej ogranicza ją mur poszarpanych Jaworowych Turni.
Północne ściany szczytów, turni i turniczek opadających w stronę Jaworowej Doliny są dużym wyzwaniem dla taterników. Szczytem dominujący nad doliną jest Lodowy Szczyt, który od północy wygląda najbardziej masywnie i imponująco ze wszystkich szczytów tatrzańskich. W trakcie wycieczki szlak biegnie niedaleko Żabiego Stawu Jaworowego, położonego malowniczo u stóp Jaworowych Szczytów.
Lodowa Przełęcz jest najwyżej położoną przełęczą dostępną dla turystów. Z tego miejsca rozpościera się panorama imponująca swoim niezwykłym, wysokogórskim widokiem na kolosy tatrzańskie. Przechodzący przez przełęcz szlak prowadzi do Doliny Małej Zimnej Wody – Doliny Pięciu Stawów Spiskich.
Wycieczkę do Doliny Jaworowej można rozpocząć w Tatrzańskiej Jaworinie, skąd można iść na Lodową Przełącz lub przez Dolinę Zadnich Koperszadów na Przełęcz pod Kopa Bielską.
Do Doliny Kieżmarskiej i na Jagnięcy Szczyt
Dolina Kieżmarska należy do najpiękniejszych dolin wschodniej części masywu, usytuowana na styku Tatr Wysokich i Bielskich, jej krajobraz przypomina polską Dolinę Gąsienicową. Do schroniska nad Zielonym Stawem prowadzi wygodna bita, później leśna, popularna droga. Dolinę Zielonego Stawu upiększają kosodrzewina, limby, złomiska, doliny, przełęcze i szczyty, szczególnie malowniczo wyglądające na jesień.
Najbardziej efektownym miejscem tej części Tatr jest Dolina Zielonego Stawu i jej wysokogórskie otoczenie. Można tutaj podziwiać niezwykły widok na otaczające kotliny Zielonego Stawu Kieżmarskiego Zielonego, wspaniale wygląda Dzika Dolina. W otoczeniu szczególną uwagę zwraca dzika Jastrzębia Turnia. Patrząc na wprost przez Zielony Staw z Małego Szczytu Kieżmarskiego opada stroma na 900-metrowa północna ściana skalna, należąca do najwyższych w całych Tatrach.
Znad Zielonego Stawu bezpośrednio nad schroniskiem wiedzie znakowany szlak do Jagnięcej Doliny i przez Przełęcz Kołową, aż na Jagnięcy Szczyt. Szlak ubezpieczony jest w górnej części łańcuchami.
Jagnięcy Szczyt jest najbardziej wysuniętym na wschód szczytem Tatr Wysokich, leżącym w głównej grani Tatr. Z wierzchołka rozciąga się rozległa panorama na cały masyw Tatr Bielskich i wschodnią część Tatr Wysokich.
Wędrówkę w głąb Doliny Kieżmarskiej można rozpocząć z przystanku Biała Woda i dojść nad Zielony Staw i stamtąd na Jagnięcy Szczyt lub odcinkiem Magistrali Tatrzańskiej na Przełęcz pod Kopą.
Nad Popradzki Staw i Koprowy Szczyt
W środkowej części Doliny Mięguszowieckiej znajduje się Popradzki Staw, należący do jednego z najpiękniejszych jezior po południowej stronie Tatr. Jest czwartym pod względem wielkości tatrzańskim jeziorem i jednym z niewielu, w którym naturalnie występują pstrągi.
Nad jego północnym brzegiem stoi duże schronisko turystyczne z restauracją. W leśnym otoczeniu jeziora szczególnie wybija się Osterwa. Nieopodal znajduje się Symboliczny Cmentarz Ofiar Tatr. Ze względu na wyjątkowo dogodne położenie Popradzki Staw jest chętnie i często odwiedzanym miejscem w Tatrach Wysokich. Do stawu prowadzi asfaltowa droga, dobra do jazdy rowerem, ale pełna turystów.
Popradzki Staw jest miejscem wyjścia do Doliny Mięguszowieckiej, można stąd dalej iść znakowanymi szlakami na Rysy lub przez Dolinę Hińczową na Koprowy Szczyt. Godnym celem wycieczki jest Wielki Hińczowy Staw, do którego prowadzi pouczający szlak dydaktyczny z tablicami informacyjnymi.
Hińczowy Staw ma wspaniałe wysokogórskie otoczenie, wznoszą się nad nim Mięguszowieckie Szczyty tak charakterystyczne w otoczeniu Morskiego Oka. Bardziej wymagający i doświadczeni turyści mogą wejść na Koprowy Szczyt. Szlak prowadzi przez Koprową Przełęcz Wyżnią, przez którą inny znakowany szlak biegnie do Doliny Koprowej i do Podbańskiej.
Od Szczyrbskiego Jeziora Doliną Młynicką i Furkotną
Szczyrbskie Jezioro jest drugim co do wielkości jeziorem słowackiej części Tatr. Malowniczo położone jest tak samo popularne i lubiane przez turystów jak Morskie Oko po polskiej stronie. Okolice jeziora są popularnym miejscem turystycznym, otoczonym lasem, nad którym zobaczyć można skocznie oraz szczyty górskie.
Szczyrbskie Jezioro stanowi świetną bazę wypadową do rozpoczęcia wędrówek w góry. Letnie szlaki turystyczne okolicy są bardzo interesujące i mogą nimi wędrować turyści o różnym stopniu zaawansowania i zainteresowania.
Ciekawą wycieczką jest zwiedzenie Młynickiej i Furkotnej doliny, które rozgranicza Grań Solisk. Interesujący jest szlak przez Bystry Przechód, idąc tędy, można poznać niezwykłe piękno obydwu dolin. W dolinie Młynickiej jedną z atrakcji jest Skok, jeden z największych wodospadów w Tatrach o wysokości 25 m. Po drodze można podziwiać wspaniałe jeziora górskie, w Dolinie Furkotnej znajduje się Wielki Staw Furkotny Wyżni, najwyżej położony ze wszystkich większych jezior tatrzańskich.
Młynicka Dolina jest znaczniej bardziej popularna i większość turystów kończy wycieczkę przy wodospadzie Skok. Natomiast sąsiednia dolina Furkotna jest pusta i cicha, z rzadka docierają tu turyści z Młynickiej Doliny.
Znad Szyrbskiego Jeziora wiedzie wiele znakowanych szlaków, można stąd dojść do Popradzkiego Stawu i na Rysy, szlakiem przez Dolinę Młynicką przez Bystry Przechód i zejść do Doliny Furkotnej, interesujący jest także szlak prowadzący przez Trzy Źródła na Krywań.
