W ostatnich latach coraz więcej Polaków decyduje się trzymać oszczędności w gotówce zamiast na kontach bankowych. Choć jest to całkowicie legalne, warto znać potencjalne skutki podatkowe i prawne takiej decyzji.

Fot. Warszawa w Pigułce

Przyczyny popularności przechowywania gotówki

Polacy mają różne powody, by rezygnować z usług banków. Przede wszystkim to doświadczenia historyczne związane z kryzysami finansowymi. niektórzy boją się także o rosnące opłaty bankowe za prowadzenie kont i różne operacje finansowe oraz nowymi regulacjami prawnymi i podatkami od oszczędności. Polacy wskazują też często, iż to chęć zachowania prywatności finansowej i potrzeba natychmiastowego dostępu do pieniędzy w sytuacjach kryzysowych.

Przepisy dotyczące przechowywania gotówki

Prawo polskie nie nakłada żadnych ograniczeń na ilość gotówki trzymanej w domu przez osoby prywatne. Nikt nie musi informować władz o posiadaniu dużych kwot pieniędzy w miejscu zamieszkania.

Sytuacja przedsiębiorców wygląda inaczej. Firmy mogą przechowywać gotówkę w swoich siedzibach, ale obowiązuje je limit płatności gotówkowych między przedsiębiorcami wynoszący 15 tysięcy złotych brutto. Transakcje powyżej tej kwoty muszą odbywać się bezgotówkowo.

Kiedy urząd skarbowy może zainteresować się gotówką

Samo przechowywanie pieniędzy w domu jest legalne, ale urząd skarbowy może zainteresować się ich pochodzeniem w kilku przypadkach

• Gdy istnieje duża różnica między oficjalnymi dochodami a posiadanym majątkiem
• Przy dużych zakupach za gotówkę (nieruchomości, luksusowe samochody, biżuteria)
• W przypadku niezgłoszonych darowizn lub spadków
• Przy nagłym wzroście wartości majątku bez wyraźnego źródła finansowania

Jak udowodnić legalność posiadanej gotówki?

W razie kontroli to podatnik musi wykazać legalne źródło posiadanych środków. Dlatego warto przechowywać dokumenty potwierdzające pochodzenie gotówki. Mogą to być wyciągi bankowe dokumentujące wpłaty i wypłaty, umowy sprzedaży (np. nieruchomości lub pojazdu), dokumenty potwierdzające otrzymanie spadku lub darowizny lub też dowody wygranej w legalnych grach losowych. Wiadomo też, iż spadki, darowizny, sprzedaż dóbr czy wygrana w grach losowych często obarczone są dodatkowymi opłatami. Upewnijmy się, iż wszystkie je opłaciliśmy. Brak możliwości udokumentowania pochodzenia gotówki może skutkować nałożeniem podatku od nieujawnionych dochodów w wysokości aż 75%.

Banki zalecają trzymanie gotówki w domu. Ile pieniędzy warto się zabezpieczyć?

Europejskie banki wystosowały nietypowe ostrzeżenie do swoich klientów. Instytucje finansowe zalecają trzymanie pewnej ilości gotówki w domu jako zabezpieczenie przed możliwymi cyberatakami. To pierwsza taka sytuacja, gdy same banki zachęcają do przechowywania fizycznych pieniędzy poza systemem bankowym.

Holenderscy bankierzy sugerują, aby każde gospodarstwo domowe miało w gotówce od 200 do 500 euro. W polskich warunkach eksperci mówią o kwocie około 1000 złotych. Taka suma powinna wystarczyć na pokrycie podstawowych wydatków przez około tydzień w sytuacji kryzysowej.

W przypadku większych rodzin lub osób o wyższym standardzie życia, kwota ta może być odpowiednio większa. Najważniejsze jest dopasowanie rezerwy gotówkowej do własnych potrzeb.

Dlaczego banki ostrzegają przed cyberatakami?

Głównym powodem tych zaleceń jest spodziewany wzrost liczby cyberataków na infrastrukturę bankową w 2025 roku. Eksperci ds. cyberbezpieczeństwa alarmują, iż zaawansowane grupy hakerskie coraz częściej atakują systemy finansowe.

W pierwszym kwartale 2025 roku liczba prób ataków na banki w Europie wzrosła trzykrotnie w porównaniu do tego samego okresu rok wcześniej. Ataki stają się coraz bardziej zaawansowane.

Jakie mogą być skutki cyberataków?

W przypadku skutecznego ataku klienci mogą napotkać poważne problemy:

• Brak możliwości realizowania przelewów
• Utrudniony dostęp do środków przez aplikacje bankowe
• Niemożność wypłaty pieniędzy z bankomatów
• Niedziałające płatności kartami

Przykładem jest Estonia, gdzie w 2022 roku atak cybernetyczny na główne instytucje finansowe spowodował prawie 48-godzinne zakłócenia w działaniu bankowości elektronicznej.

Czy to oznacza, iż powinniśmy wypłacić wszystkie pieniądze?

Nie, banki nie zalecają wypłacania wszystkich oszczędności. Chodzi jedynie o zabezpieczenie niewielkiej kwoty na wypadek tymczasowych trudności. Masowe wycofywanie środków mogłoby samo w sobie wywołać problemy w sektorze bankowym.

Posiadanie gotówki to tylko jeden z elementów przygotowania się na potencjalne cyberataki. Równie ważne jest regularne aktualizowanie haseł do bankowości elektronicznej i zachowanie ostrożności wobec podejrzanych wiadomości.