Masz gotówkę w domu albo oszczędności odkładane przez lata? Samo posiadanie pieniędzy nie jest nielegalne. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy wydasz większą kwotę bez udokumentowania jej pochodzenia. Fiskus może wtedy uznać, iż środki pochodzą z nieujawnionych źródeł, a to oznacza najwyższy podatek w Polsce aż 75 procent. Wystarczy jeden większy zakup, by urząd wszczął kontrolę.
Fot. Warszawa w Pigułce
Coraz więcej osób w Polsce trzyma pieniądze poza systemem bankowym. Niskie oprocentowanie lokat, obawy o stabilność banków i chęć zachowania prywatności sprawiły, iż wracają domowe sejfy, koperty w szafie i gotówka odkładana „na czarną godzinę”. To w pełni legalne. Prawo nie wprowadza żadnego limitu dla gotówki przechowywanej w domu.
Kłopot pojawia się jednak wtedy, gdy decydujesz się te pieniądze wydać – na remont, auto, działkę, wyposażenie mieszkania czy wkład własny do kredytu. jeżeli wydatki nie zgadzają się z Twoimi deklarowanymi dochodami, urząd skarbowy może zażądać wyjaśnień. A wtedy zaczyna się procedura, która dla wielu kończy się ogromnymi problemami finansowymi.
Dochód z nieujawnionego źródła. Podatek 75 procent
W polskim prawie istnieje jeden z najsurowszych podatków w Europie. Jak informuje portal podatki.gov.pl, jeżeli urząd uzna, iż wydałeś pieniądze, których nie mogłeś legalnie zarobić, cała kwota zostaje potraktowana jako dochód z nieujawnionego źródła. Podatek wynosi aż 75 procent.
Przykład: jeżeli kupisz samochód za 200 000 zł, a Twoje zeznania podatkowe pokazują dochody, które tego nie uzasadniają, fiskus może uznać, iż cała kwota to ukryty dochód. Wtedy naliczy podatek: 150 000 zł. I nie będzie miało znaczenia, iż od lat odkładałeś pieniądze w domu.
Fiskus ma coraz lepsze narzędzia
Dziś kontrola wygląda inaczej niż kilka lat temu. Krajowa Administracja Skarbowa korzysta z algorytmów analizujących dane z banków, rejestrów notarialnych, ZUS, CEIDG oraz ewidencji transakcji powyżej określonych kwot. Według danych KAS skuteczność kontroli w 2024 roku wyniosła 99 procent.
Co ważne – urząd nie musi wszczynać pełnej kontroli. Wystarczy tzw. czynność sprawdzająca, czyli szybki przegląd Twoich danych w systemach. jeżeli kupisz mieszkanie, samochód albo dokonasz drogiej inwestycji, system natychmiast porówna to z Twoimi zeznaniami podatkowymi.
Kiedy urząd reaguje najszybciej
Największe ryzyko dotyczy:
• zakupu mieszkania, domu lub działki
• zakupu samochodu lub motocykla powyżej kilkudziesięciu tysięcy zł
• remontów za kwoty powyżej 100 000 zł
• dużych zakupów gotówkowych, np. sprzętu RTV/AGD, biżuterii lub elektroniki
• niezgłoszonych darowizn i pożyczek od rodziny
• środków ze spadku bez kompletu dokumentów
Doradcy podatkowi podkreślają, iż samo powiedzenie „to od rodziny” nie wystarczy. Potrzebna jest umowa, potwierdzenie przekazania środków i zgłoszenie do urzędu skarbowego.
Jak się zabezpieczyć przed podatkiem 75 procent
Najważniejsza zasada: dokumentuj wszystko, co może stanowić dowód legalnego pochodzenia pieniędzy.
Przechowuj:
• potwierdzenia przelewów
• umowy darowizny i pożyczek
• umowy sprzedaży rzeczy ruchomych
• umowy najmu, o ile masz dochód z wynajmu
• dokumenty spadkowe
• wszelkie pisemne oświadczenia dotyczące przekazania środków
Eksperci z Krajowej Izby Doradców Podatkowych podkreślają, iż brak dokumentów po latach działa zawsze na niekorzyść podatnika. W praktyce, o ile oszczędzałeś gotówkę przez wiele lat, a dziś chcesz ją wydać, musisz mieć przynajmniej część dowodów potwierdzających historię jej pochodzenia.
Co zrobić, jeżeli urząd zakwestionuje Twoje środki
Masz pełne prawo do obrony. o ile urząd skarbowy wezwie Cię do wyjaśnień, możesz przedstawić wszystkie posiadane dokumenty, potwierdzenia przelewów, oświadczenia świadków, a choćby historię kont, która pokazuje wcześniejsze wypłaty gotówki.
Jeżeli decyzja będzie niekorzystna, masz możliwość odwołania do dyrektora izby administracji skarbowej, a następnie do sądu administracyjnego. W praktyce wiele spraw kończy się po dostarczeniu adekwatnych dokumentów.
Co to oznacza dla ciebie
Jeśli trzymasz gotówkę w domu lub planujesz większy zakup za własne oszczędności, musisz liczyć się z kontrolą. Urząd skarbowy nie zadaje pytań złośliwie – to procedura wynikająca z przepisów. Najważniejsze jest to, czy potrafisz udowodnić pochodzenie pieniędzy.
Dlatego upewnij się, iż masz dokumenty potwierdzające darowizny, pożyczki, wypłaty z konta lub sprzedaż majątku. Jedno brakujące potwierdzenie może kosztować Cię 75 procent całej kwoty. Warto więc działać wcześniej, żeby nie tłumaczyć się później z oszczędności odkładanych przez lata.
