Makatki znalazły się w centrum uwagi

Bawełniane, białe płótno, a na nim haftowany, zwykle niebieskim kordonkiem obrazek oraz manualnie wyszywany tekst – tak wygląda tradycyjna makatka, która przed laty zdobiła niemal każdy dom. Z prośbą o ich wypożyczenie zwraca się Centrum Edukacji i Kultury „Szklany Dom” w Ciekotach.

Dyrektor instytucji, Wojciech Purtak apeluje o ich przynoszenie ponieważ placówka przygotowuje nową wystawę.

– Apelujemy o przynoszenie makatek. Lata temu były bardzo popularne pewnie nie tylko w świętokrzyskich domach. Każda szanująca się gospodyni miała taką najczęściej w kuchni – zaznacza.

Nieodłącznym elementem makatki była krótka sensacja. Najczęściej był to rymowany dwuwiersz, mądrość ludowa, przysłowie lub powitanie, np. „Każda żona tym się chlubi, iż gotuje, co mąż lubi”, „Nie mów nikomu, co się dzieje w domu”, „Szczęście gości w domu wciąż, gdy pomaga żonie mąż”, „Dobra gospodyni dom wesołym czyni”, „Gdy pomożesz ciut, jadła będzie w bród”, „Miłość i zgoda domu ozdoba”. „Myj się zimną wodą, będziesz czystą i młodą”, „Gdzie miłość i zgoda panuje, tam szczęście swe gniazdko buduje”, „Tata jest wtedy najbaczniej kochany, gdy wzorem dzieci, słucha się mamy”, „Ci co ten próg przekraczają, czego nam życzą niech i sami mają!”, „U dobrej kuchareczki czyste są garneczki”, „Dobra żona męża korona”, „Dobre dziatki to euforia matki”… Przykłady można mnożyć.

– „Gość w dom, Bóg w dom” – takie powiedzenie również znajdowało się na makatkach. I my zapraszamy właśnie gości do „Szklanego Domu”, żeby zobaczyli, jak te makatki wyglądały, jakie językowo interesujące rzeczy znajdowały się na nich – tłumaczy.

To o tyle ważne, iż wernisaż wystawy odbędzie się w piątek, 14 marca i, jak podkreśla Wojciech Purtak, wpisuje się w program Tygodnia Kultury Języka.

– Wracamy do tych pięknych językowych zbitek słów i pokazujemy, w jakiś sposób kiedyś na świętokrzyskiej wsi porozumiano się, w co wierzono, ale na co też zwracano uwagę, bo przecież makatki znajdowały się w miejscach, w których wiele osób spędzało dużo czasu – zaznacza.

Dyrektor dodaje, iż ważne jest dla niego, by w „Szklanym Domu” mówić o języku polskim.

– A makatka to taka forma, która łączy wiele sztuk, bo zarówno mówienie, jak i wracanie do tradycji, ale też hafciarstwo, czyli niszowy charakter sztuki – wymienia.

Podczas wernisażu „Makatki Odnowa” zaprezentowane zostaną makatki ze zbiorów Pińczowskiego Samorządowego Centrum Kultury. Wystawę przygotowała grupa nieformalna pińczowskich hafciarek, które na warsztat wzięły tradycyjne makatki i przygotowały ich współczesne wersje. Ale najważniejsze będą oczywiście te oryginalne makatki, wypożyczone przez państwa.

Makatki można przynosić „Szklanego Domu” od poniedziałku do soboty. Po zakończeniu wystawy każda pożyczona makatka zostanie zwrócona właścicielowi. Więcej informacji pod numerem telefonu: 41 311 21 28 lub [email protected]