Kwiaty rosnące w Tatrach

tatry-przewodnik.com.pl 4 lat temu
Tatry stanowią wspaniałe bogactwo, które odnaleźć można w pięknie krajobrazu oraz różnorodności przyrody. Budzi ona zainteresowanie turystów, jak również mieszkańców Podhala. Oprócz wspaniałych zwierząt górskich właśnie kwiaty są to częścią przyrody Tatr, która szczególnie zachwyca.

Kiedy myślimy o roślinach tatrzańskich, kojarzymy to z okresem wiosennym i letnim. W ten czas krajobraz Tatr okraszony jest wspaniałymi barwami kwiatów. Kwitnąca tatrzańska rośliność może być wspaniałym tłem do zdjęć. Fotografie np. w otoczeniu "dywanów" krokusów będą po wydrukowaniu fantastyczną pamiątką w albumach na zdjęcia. Poniżej lista niektórych charakterystycznych kwiatów, które możemy spotkać podczas wędrówek po Tatrach.

Dębik ośmiopłatkowy
(Dryas octopetal)
Opis: Niewielka krzewinka górska, wysokości do 15 cm, z silnie zdrewniałymi, płożącymi pędami. Kwiaty białe, pojedyncze, duże. Liście wierzchem ciemnozielone i błyszczące, dołem biało, filcowato owłosione. Liście przypominają małe liście dębu.
Kwitnienie: czerwiec lipiec
Występowanie: W Tatrach i Małych Pieninach. Rośnie na skałach, piargach, między murawami, głównie na podłożu wapiennym. W górach do wysokości 2150 m.
Dobrze wiedzieć: Jest to relikt polodowcowy, który przetrwał w Tatrach. Rośnie wolno, żyje ponad 100 lat. Charakterystyczna roślina tatrzańska, jej nazwa nawiązuje do kształtu liścia dębu.


Goryczka krótkołodygowa (Klusjusa)
(Gentiana clusii)
Opis: Jedna z najpiękniejszych goryczek tatrzańskich. Roślina wieloletnia o wysokości do 10 cm. Nieduża, kilkucentymetrowa łodyżka dźwiga duży kwiat, osiągający niekiedy wielkości do 6-7 cm.
Kwitnienie: maj — czerwiec
Występowanie: W Polsce tylko w Tatrach. Rośnie na nasłonecznionych zboczach, trawiastych upłazkach, w szczelinach skalnych — wyłącznie na podłożu wapiennym. Od regla dolnego po piętro hal.
Dobrze wiedzieć: Nazywana jest również Klusjusza od nazwy łacińskiej. Poza Tatrami nigdzie w Polsce nie występuje. Jest rośliną leczniczą.


Pierwiosnek łyszczak
(Primula auricula)
Opis: Roślina wieloletnia, wysokość do 25 cm. Liście nieco mięsiste tłustawe w dotyku. Łodyga dźwiga kilka kwiatów w kolorze żółtym, dzwonkowate, pachnące morelami.
Kwitnienie: kwiecień — czerwiec
Występowanie: W Tatrach i dawniej w Pieninach (wyginął). Porasta wilgotne łąki górskie, szczeliny skalne, skały wapienne. Zasięg wynosi od 950 m po ponad 2000 m.
Dobrze wiedzieć: Uprawiany w ogródkach skalnych oraz alpinariach w charakterze wiosennych roślin ozdobnych. Polska i łacińska nazwa wskazuje na fakt, iż pierwiosnki zakwitają jako jedne z pierwszych roślin wiosną.


Rojnik górski
(Sempervivum montanum)
Opis: Oryginalny i charakterystyczny kwiat wysokogórski, tworzący rozetki o średnicy 5 cm. Z jej środka wyrasta gęsto ulistniona łodyga, wysokości 10-20 cm, na szczycie bardzo gęsty kwiatostan. Posiada mięsiste liście, tworzące mniejsze i większe różyczki.
Kwitnienie: lipiec — sierpień
Występowanie: W Tatrach, na Babiej Górze i Bieszczadach. Rośnie prawie wyłącznie na granice i kwarcycie. Na skałach, usypiskach i piargach oraz kamienistych zboczach. Zasięg w Tatrach od 900 m 2500 m.
Dobrze wiedzieć: Tworzące roślinę mniejsze i większe różyczki „roją się” tuż koło siebie i stąd właśnie jej nazwa. Rojnik ma dużą żywotność, dzięki swojej budowie jest przystosowany do dłuższych suszy.

Sasanka alpejska
(Pilsatilla alba)
Opis: Wieloletnia roślina górska do 30 cm wysokości. Włochata łodyga, liście odziomkowe, na długich ogonkach. Kwiaty duże śnieżnobiałe z wierzchu niebieskoszare pod spodem, osadzone pojedynczo na szczycie łodygi.
Kwitnienie: maj — lipiec
Występowanie: W Tatrach, Górach Izerskich, Karkonoszach, na Babiej Górze. Rośnie w murawach naskalnych, trawiastych zboczach, łączkach górskich. Przeważnie w piętrze halnym na podłożu granitowym, podchodzi do wysokości 2550 m.
Dobrze wiedzieć: Jest rośliną trującą, w Polsce przebiega jej północna granica zasięgu.


Urdzik karpacki
(Soldanella carpatica)
Opis: Bylina górska z charakterystycznymi kwiatami. Łodyżki kwiatowe wysokości do 15 m zakończone kilku, przeważnie trzema dzwonkowatymi koloru fioletowego kwiatami.
Kwitnienie: maj — czerwiec
Występowanie: W Tatrach, na Babiej Górze. Bardzo obficie porasta lasy bukowe, jodłowe i świerkowe. Można go spotkać u podnóży górskich aż po same szczyty. Rośnie na wszystkich typach podłoża wapiennym oraz granitowym.
Dobrze wiedzieć: Jest to endemit karpacki, rośnie tylko w Karpatach zachodnich z Tatrami i nigdzie więcej na świecie. Kwiat zwyczajowo nazywany Jaślinkiem.


Omieg kozłowiec
(Doronicum clusii)
Opis: Roślina górska do wysokości 30 cm, ale często niższa. Łodyga zakończona zawsze tylko jednym koszyczkiem kwiatowym koloru złocistożółtego o średnicy do 7 cm. Liście dość gęsto owłosione na wierzchu, spodem i brzegach.
Kwitnienie: lipiec — wrzesień
Występowanie: Wyłącznie w Tatrach wysokich. Kozłowce spotkać można wśród wysokogórskich muraw, na halach i skałach bezwapiennych. Jego zasięg od ok.1400 m po najwyższe szczyty Tatr.
Dobrze wiedzieć: Dawniej górale i badacze tatrzańscy nazywali kozłowiec kozim korzeniem i wierzyli, iż pomaga na zawroty głowy. Kozłowiec jest rośliną chętnie zjadaną przez kozice, przypuszczalnie stąd pochodzi nazwa.

Goryczka wiosenna
(Gentiana verna)
Opis: Niska roślina zielna, wysokości 3-15 cm liczące łodyżki. Liście dolne zebrane w rozetę, łodygowe małe i węższe. Kwiat duży, koloru ciemnobłękitnego zawsze jeden na końcu łodygi.
Kwitnienie: maj — wrzesień
Występowanie: W Tatrach oraz Pieninach i na wniesieniu Gubałowskim. Rośnie na halach, upłazkach, polankach leśnych, skałach wapiennych. Zasięg od podnóży po piętro halne, spotykana choćby powyżej 2100 m.
Dobrze wiedzieć: Kwiaty goryczki są wrażliwe na chłód i wilgoć, w nocy potrafią zwijać się śrubowato w spiczaste pąki. Zdarza się, iż ponownie kwitnie we wrześniu. Uprawiana w ogródkach skalnych.
Nazwa z łaciny verna=wczesna.

Lilia złotogłów
(Lilium martagon)
Opis: Okazała, charakterystyczna roślina cebulowa, wysoka do 1,5 m. Łodyga sztywna wyrasta ze złotawożółtej cebuli. Liście podłużne eliptycznolancenowate. Kwiaty duże koloru brudnoróżowego z ciemniejszymi plamami, zwieszone. Kwiatostan stanowi luźne, kilkukwiatowe grono.
Kwitnienie: czerwiec — lipiec
Występowanie: W Tatrach, Karpatach i Sudetach, poza górami występuje rzadko. Spotkać ją można w rzadkich lasach, zaroślach i miejscach trawiastych. W Tatrach rośnie po piętro kosówki.
Dobrze wiedzieć: Górale złotogłów nazywają leluja, od dawna jest znanym ornamentem w zdobnictwie góralskim. Nazwa „złotogłów” ma związek ze złotą barwą cebuli. Roślina trująca i lecznicza.

Dziewięćsił bezłodygowy
(Carlina acalis)
Opis: Przyziemna roślina o liściach głębokopierzastosiecznych, zebranych w rozetę. Łodyga rozwinięta do kilkunastu centymetrów. Kwiatostan koszyczek, do 15 cm średnicy, ze słomiastymi listkami okrywy.
Kwitnienie: sierpień — wrzesień
Występowanie: W Tatrach, Beskidach, Pieninach, Karpatach i Sudetach oraz licznych stanowiskach na niżu. Porasta miejsca suche, nasłonecznione, pastwiska, upłazki, kamieniste i trawiaste zbocza. W Tatrach prawie do 2000 m.
Dobrze wiedzieć: Dawniej uważane za magiczne ziele, górale wierzyli, iż dziewięćsił posiada dziewięć tajemnych mocy, które powodują jego zwiększoną siłę leczenia. Motywy z tą rośliną można spotkać np. na gorsetach góralek.

Goryczka kropkowana
(Gentiana punctata)
Opis: Roślina górska, o grubej łodydze wysokości 20- 80 cm. Ma grube, długie rozgałęzione kłącze. Liście duże, szerokojajowate o charakterystycznym wyglądzie. Kwiaty zebrane na szczycie łodygi, duże brudnawożółte z ciemnobrunatnymi kropkami.
Kwitnienie: lipiec — sierpień
Występowanie: W Tatrach i na Babiej Górze, Sudetach. Rośnie na trawiastych zboczach i upłazach, na zarastających piargach wyłącznie na podłożu granitowym, głównie w piętrze kosodrzewiny i halnym.
Dobrze wiedzieć: Jest rośliną leczniczą, kłącze zawiera glikozydy używane w przemyśle farmaceutycznym. Nazwa nawiązuje do ciemnobrunatnej nakrapianej korony.


Szafran spiski (Krokus)
(Crocus scepusiensis)
Opis: Wieloletnia roślina do 20 cm wysokości. Liście zwykle 2 czasem 4 wyrastające u podstawy łodygi. Kwiaty stosunkowo niewielkie fioletowoliliowe (czasami białe), żółte pręciki.
Kwitnienie: marzec — kwiecień
Występowanie: Na Babiej Górze, w Gorcach, Beskidzie Małym, na Pilsku. W Tatrach w niższych partiach głównie w reglu dolnym na halach i pastwiskach, sięga do 1600 m.
Dobrze wiedzieć: Jest pierwszym zwiastunem wiosny, krokus tworzy duże zbiorowiska. Na terenie Tatr najwięcej można ich spotkać w Dolinie Chochołowskiej. Często w trakcie ich kwitnienia spadają jeszcze śniegi, co nie przeszkadza przy nawrocie wiosny znów się im rozwinąć.

Szarotka alpejska
(Leontopodium alpinum)
Opis: Charakterystyczna roślina górska wysokości 5-20 cm cała gęsto owłosiona grubym, białym filcem.Łodyżka pojedyncza, dość gęsto, skrętolegle ulistniona. Liście wąskopodługowate, ku nasadzie zwężające się. Koszyczki kwiatowe skupione po kilka na szczycie pędów. Kielich w postaci szczeciniastego puchu.
Kwitnienie: maj — lipiec
Występowanie: w Polsce tylko w Tatrach. Rośnie w naskalnych murawach, na skałkach lub w ich pobliżu.Występuje od regla dolnego po piętro halne tylko na podłożu wapiennym.
Dobrze wiedzieć: Dawna nazwa góralska to „kocie łapki”, dziś już nieużywana. Najbardziej znana ze wszystkich roślin tatrzańskich kojarzonych z Tatrami.

Goryczka trojeściowa
(Gentiana asclepiadea)
Opis: Wieloletnia roślina zielna wysokości do 1 m. Gładkie i cienkie łodygi ulistnione są naprzeciwlegle. Liście duże, gładkie, lancetowate, zaostrzone na końcu. Kwiaty okazałe, ciemnoniebieskie.
Kwitnienie: sierpień — wrzesień
Występowanie: Wszystkie pasma Karpat, Sudety. Rośnie wielkimi kępami, zaroślach, lasach, w ziołoroślach, w kosodrzewinie, na halach i łąkach górskich. W Tatrach od regla dolnego po kosówkę.
Dobrze wiedzieć: Jej kwitnienie jest zwiastunem nadchodzącej jesieni w Tatrach. Jest rośliną leczniczą, zawiera związek goryczkowy.
Jej nazwa polska ma związek z obecnością gorzkich substancji.


Tłustosz alpejski
(Pinguicula alpina)
Opis: Charakterystyczna bylina owadożerna wysokości 5-15 cm. Jasnozielone liście, rozpościerają się niedużą różyczką na ziemi, mięsiste, lepkie, pokryte włoskami gruczołowymi. Szczypułka zakończona zawsze jednym kwiatem. Kwiaty białe, z 2 żółtymi plamkami.
Kwitnienie: maj — sierpień
Występowanie: w Polsce tylko w Tatrach, od regla dolnego po piętro alpejskie. Rośnie w szczelinach skalnych lubi miejsca wilgotne raczej zacienione, wilgotne skały, mokre młaczki, źródliska.
Dobrze wiedzieć: Jest jednym gatunkiem tłustosza w Polsce. Owad przylepia się do liścia, który zwija się w rurkę i tam następuje trawienie.


Żywiec gruczołowaty
(Dentaria glandulosa)
Opis: Wieloletnia roślina zielna wysokosci 10-30 cm. Łodyga z jednym okółkiem liści zakończona gronem kliku kwiatowym. Liście złożone, brzegiem ząbkowane. Kwiaty dosyć spore w liczbie 2-9, intensywnie fioletowe.
Kwitnienie: kwiecień — czerwiec
Występowanie: We wszystkich pasmach karpackich. W Tatrach najobficiej w piętrze regla dolnego rzadziej w reglu górnym i piętrze kosodrzewiny. Rośnie w lasach liściastych, przeważnie bukowych, na glebie próchniczej, na wapieniu i skałach osadowych.
Dobrze wiedzieć: Cała roślina pachnie lekko czosnkiem. Nazwa tak polska i łacińska pochodzi od gruczołków znajdujących się na liściach.


Tojad mocny
(Aconitum firmum)
Opis: Duża charakterystyczna bylina, wysokości do 1,5 m, o bulwiatym kłączu. Z grubego korzenia wyrasta sztywna, w środku pusta łodyga, ulistniona skrętolistnie. Liście dłonastosieczne podzielone na wąskie łatki. Kwiaty duże, niebieskofioletowe lub intensywnie niebieskie, mają kształt hełmiasty.
Kwitnienie: lipiec — sierpień
Występowanie: W Tatrach, Karpatach, Sudetach, Babiej Górze, Pilsku, Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Rośnie na górskich łąkach, w lasach, na zrębach, wśród kosodrzewiny, na brzegach potoków, na wapieniu i granicie. Od regla dolnego choćby po piętro turniowe.
Dobrze wiedzieć: Jest rośliną silnie trującą, owce i bydło instynktownie jej unikają.

Ciemiężyca zielona
(Veratrum lobelianum)
Opis: Pokaźna, bujna bylina wysokości 50-150 cm, o grubej i wysokiej łodydze, gęsto owłosionej i ulistnionej. Liście duże, szeroko eliptyczne. Kwiaty drobne, koloru żóławozielonego zebrane na szczycie łodygi w bardzo gęsty kwiatostan.
Kwitnienie: czerwiec — sierpień
Występowanie: W górach często spotykana, na niżu rzadsza. Rośnie w lesie, wśród zarośli kosówki, na łąkach, na stożkach piargowych. W Tatrach dochodzi do piętra halnego.
Dobrze wiedzieć: Roślina nazywana przez górali „strzemieszycą”, jest lecznicza i trująca. Związki zawarte w kłączu obniżają ciśnienie krwi i zwalniają pracę serca.


Pierwiosnek maleńki
(Primula minima)
Opis: Niewielka, wysokogórska roślina, wysokości do 5 cm. Z kłącza wyrastają drobne, małe, gęste różyczki liściowe. Liście klinowate, lśniące, zimozielone, wycięte na szczycie w kilka ząbków. Kwiaty przeważnie pojedynczo na łodyżce, duże, średnicy do 3 cm, barwy purpuro-fioletowej.
Kwitnienie: czerwiec — lipiec
Występowanie: W Karkonoszach i przede wszystkim w Tatrach. Rośnie w szczelinach skalnych, na żwirkach, upłazkach, trawiastych zboczach, na podłożu granitowym. Głównie w piętrze hal i turni.
Dobrze wiedzieć: Zapylany jest przez pszczoły i trzmiele, rośnie zwykle gromadnie.


Dzwonek alpejski
(Campanula alpina)
Opis: Wieloletnia roślina górska do 20 cm wysokości, wełnisto owłosiona. Liście ustawione naprzemianlegle, zwężające się w ogonek, u góry płytko karbowane. Kwiaty okazałe do 2,5 cm długości, zwisłe, koloru szarawo fioletowo niebieskiego.
Kwitnienie: lipiec — sierpień
Występowanie: W Polsce tylko w Tatrach. Rośnie głównie pośród skał i turni, na zboczach górskich, halach, tylko na granicie. Od piętra kosodrzewiny po piętro alpejskie.
Dobrze wiedzieć: Roślina zawiera rurki mleczne, po przełamaniu rośliny sączy się lepki biały sok. Nazwa nawiązuje do kształtu korony.



Lilijka alpejska
(Lloydia serotina)

Opis: Drobna roślina cebulowa wysokości 5-12 cm. Liście 2 bardzo drobne, wyrastające z cebuli. Kwiaty koloru białego, przeważnie 1 rzadziej 2, na zewnątrz żółte u nasady, dosyć duże, z 3 różowymi smugami. Zawsze osadzone na szczycie łodygi.
Kwitnienie: czerwiec — lipiec
Występowanie: W Tatrach, roślina górska, rośnie na skałach, upłazkach i murawach wysokogórskich w pietrze kosodrzewiny i halnym.
Dobrze wiedzieć: Łacińska nazwa rodzajowa nadana została na cześć angielskiego botanika Edwarda Lloyda.


Lepnica bezłodygowa
(Silene acaulis)

Opis: Niewielka roślina wieloletnia wysokości do 4 cm, tworząca gęste zbite poduszki. Liście drobne, równowąskie i zaostrzone. Kwiaty liczne, ciemno albo jasno — różowe, o dzwonkowatym kielichu.
Kwitnienie: czerwiec — sierpień
Występowanie: W Tatrach, roślina wysokogórska, rośnie w piętrach kosodrzewiny, halnym i turniowy. Na piargach, murawkach międzyskalnych, usypiskach skalnych, na wapieniu i granicie.
Dobrze wiedzieć: Świetnie znosi letnie przymrozki, jest znakomicie przystosowana do suchy warunków klimatycznych. Posiada bardzo długi do 1 m korzeń.


Ostróżka tatrzańska
(Delphinium oxysepalum)
Opis: Charakterystyczna roślina górska wysokości 20-50 cm. Łodyga tęga, soczysta, nierozgałęziona. Liście duże, dłoniaste, nagie lub skąpo owłosione o odcinkach grubo ząbkowanych. Kwiaty okazałe, barwy błękitnofioletowej, opatrzone grubą brodawkowatą ostrogą.
Kwitnienie: lipiec — sierpień
Występowanie: Endemit Karpat Zachodnich: Tatry, Chocz, w Małej Fatrze, w Niżnich Tatrach. W Tatrach można spotkać głównie w piętrze kosówki i halnym. Rośnie na piargach, na trawiastych upłazach, w ziołoroślach, głównie na wapieniu.
Dobrze wiedzieć: Polska nazwa odnosi się do kwiatów mających charakterystyczną ostrogę. Kwiaty ostróżki lubią zjadać kozice. Roślina dobrze utrzymuje glebę i chroni grunt przed erozją.

Źródło:
"Rośliny tatrzańskie — atlas" Z.Radwańska — Paryska
"Kwiaty Tatr" Zbigniew Mirek, Halina Piękoś Mirkowa

Idź do oryginalnego materiału