Od obrazu dawnego społeczeństwa i jego wyjątkowych postaci przez znakomitą sztukę zdobiącą zabytki w Świdnicy, w Jaworze i innych miejscowościach po specjały kulinarne jak świdnickie piwo jęczmienne czy jaworską kiełbaskę. Wiele ciekawych tematów podjęli autorzy nowej publikacji „Dziedzictwo kulturowe księstwa świdnicko-jaworskiego”. To pierwsze takie naukowe wydawnictwo opisujące jeden z najciekawszych historycznie regionów na Śląsku. Zaprezentowano je miłośnikom historii na spotkaniu autorskim w Muzeum Dawnego Kupiectwa. Poprowadził je pisarz i publicysta Mariusz Urbanek.
Książka jest dziełem 19 specjalistów w swej dziedzinie i stanowi unikalne wydawnictwo po raz pierwszy naukowo opisujące księstwo świdnicko-jaworskie. Jest pokłosiem popularno-naukowej konferencji „Dziedzictwo kulturowe księstwa świdnicko-jaworskiego”, jaka miała miejsce w Świdnicy i w Jaworze w 2022 roku. – To była ogólnopolska konferencja, która ukazywała spektrum różnej aktywności w księstwie świdnicko-jaworskim. Nie wszyscy prelegenci zamieścili swoje artykuły w książce. Natomiast jest to pierwsze takie wydawnictwo, które fenomen księstwa świdnicko-jaworskiego próbuje uchwycić i opracować w sposób naukowy. Myślę, iż jest to początek i powinna co najmniej druga część również się pojawić – przyznał dyrektor Muzeum Dawnego Kupiectwa oraz jeden z autorów i redaktorów tej publikacji dr Dobiesław Karst.
Autorzy książki przenoszą czytelnika w czasy, kiedy to księstwo świdnicko-jaworskie stanowiło najpotężniejszy i najbogatszy region Śląska, który rozwijał się dzięki swojemu wielowyznaniowemu i wieloetnicznemu charakterowi oraz transgranicznej lokalizacji. Z publikacji dowiemy się m.in. o średniowiecznych zapisach testamentowych, pieczęciach plebanów, dawnych miejsca straceń w Świdnicy i Jaworze. Wydawnictwo przybliża też dawnych mieszkańców księstwa, a wśród nich chociażby postać wybitnej świdnickiej astronomki Marii Kunic (Cunitia) i jej dzieło „Urania propitia”. – Jej sposób obliczania był absolutnie nowatorski. Obliczenia, które wprowadził Kepler, przyprawiały wszystkich o ból głowy. Były niezwykle skomplikowane – zauważył dr Radosław Skowron.
W książce odnajdziemy bogactwo artystyczne regionu m.in. w rzeźbie kamiennej sprzed ponad 500 lat, malarskich dekoracjach pałaców z okresu baroku, pracach wybitnego Johanna Riedla m.in. twórcy wystroju świdnickiej katedry czy wrocławskiego malarza Johanna Jacoba Eybelwiesera, którego dzieła również obecne są w Świdnicy. Są też opowieści o dekoracjach pamiątkowych szkieł śląskich z XVIII wieku, jaworskich obrazkach malowanych na szkle, sztuce w przestrzeni miejskiej w Świdnicy i wiele więcej. – Eybelwieser stał się jednym z najważniejszych malarzy Wrocławia pierwszej połowy XVIII w. W swojej twórczości bardzo nawiązywał do stylu wielkiego Michaela Willmanna. […] Jego dzieła można odnaleźć też w świdnickiej katedrze. To jest pięć malowideł, które w tej chwili są zawieszone bardzo wysoko nad nawą główną. Są to przedstawienia Chrystusa, Marii oraz trzech świętych – zauważył dr Marek Kwaśny.
Z wydawnictwa wyłania się też gastronomiczny obraz regionu i jego specjałów jak chociażby świdnickiego piwa czy jaworskiej kiełbaski. – Piwo w wypadku Świdnicy było fenomenem. Genezę o tyle trudno zbadać, iż mieszkańcy Świdnicy z połowy XIII wieku już od razu byli nastawieni na produkcję piwa – mówił dr Dobiesław Karst. Miały o tym świadczyć budowane piwnice oraz głębokie studnie. – W przyrynkowych kamienicach przy głównych ulicach najstarszą część wszystkich domów stanowiły piwnice. […] Piwnice są pod większością kamienic do dziś zachowane. Mimo iż zmieniała się architektura stylowo i konstrukcyjnie to te piwnice były przez wieki otaczane szkieletem różnych filarów. Był to ogromny wysiłek budowlany, który wzbudza podziw. […] Fenomenem w Świdnicy są też bardzo głębokie kamienne studnie, które sięgają choćby 20 metrów w okolicach rynku – wyjaśniał. – Nastawienie na piwo w Świdnicy było od samego początku. Były różne przyczyny też łagodny klimat, dobre gleby. To wszystko stwarzało sprzyjające warunku do produkcji piwa. Temu procederowi kibicowała rada miejski, władze. Zresztą prawie każdy był producentem piwa – dodał.
Książka „Dziedzictwo kulturowe księstwa świdnicko-jaworskiego” została wydana pod koniec ubiegłego roku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Redakcją zajęli się – prof. Andrzej Koziel, dr Dobiesław Karst, dr Arkadiusz Muła. Można ją nabyć m.in. w Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy oraz w księgarniach internetowych.
/Tekst: AN/
/Zdjęcia: Michał Nadolski/
![Gospodynie wiejskie z gminy Gowarczów integrowały się podczas I Przeglądu KGW [fotorelacja]](https://tkn24.pl/wp-content/uploads/2025/02/I-Przeglad-Kol-Gospodyn-Wiejskich-gminy-Gowarczow-w-Komaszycach-19.jpg)
