Krzyżowcy spod Warny cz. 1

Wchodząc do wnętrza katedry podróżny westchnie, gdyż tu właśnie ogniskują się najwspanialsze momenty chwały Królestwa i Rzeczypospolitej. W podziemiach spoczywają narodowi wieszcze oraz twórcy nowoczesnej i odrodzonej Polski – wszak leży tu sam Marszałek Piłsudski. Złota Kaplica Zygmuntowska to jeden z najwspanialszych przykładów renesansu na północ od Alp, naśladująca ją barokowa Kaplica Wazów przypomina o władcach Srebrnego Wieku, kiedy to Rzeczpospolita jaśniała na firmamencie europejskich państw niespotykanym przepychem i bogactwem. W średniowiecznym prezbiterium tkwi Ołtarz Koronacyjny, na który spod sufitu gotyckiej nawy spoglądają kopie (niestety) chorągwi krzyżackich zdobytych pod Grunwaldem. Pod nimi zaś spoczywają ostatni Piastowie i pierwsi Jagiellonowie – a tumby ich są perłami sztuki sepulkalnej dojrzałego średniowiecza. Pośród tych sarkofagów wyróżnia się jeden – jest nowy (relatywnie), neogotycki, i jako jedyny nie jest grobowcem a cenotafem. Nie zawiera bowiem ciała władcy – następca Władysława Jagiełły, także Władysław, Władysław Jagiellończyk, jako jedyny polski król poległ bowiem uczestnicząc w krucjacie w bitwie, i to na odległym czarnomorskim wybrzeżu – pod Warną.

Smierć młodego władcy w krucjacie antytureckiej zachwiała tronami w kilku europejskich krajach i zmieniła bieg historii – oraz przyczyniła się do powstania wielu legend. Wszak ciała Warneńczyka – jak przezwano Władysława po bitwie - nigdy nie znaleziono, i jest jedynym znanym mi królem posiadającym dwa symboliczne grobowce (i żadnego prawdziwego grobu) – oprócz cenotafu na Wawelu mauzoleum znajduje się także na przedmieściach Warny, w miejscu stoczenia bitwy w Roku Pańskim 1444.

Młody Władysław królem został wybrany w wieku 10 lat po śmierci ojca, wielkiego (w przenośni, wzrostem sławny król był raczej nikczemny) Jagiełły. I wybrany: w Polsce, w przeciwieństwie do takiej Francji, nie obowiązywała zasada le roi est mort, vive le roi – więc, wbrew opiniom biurokratów z Unii E***pejskiej, wcale nie jest oczywiste kto tu jest starą demokracją. Taka bowiem elekcja władców już niedługo miała się przekształcić w demokrację szlachecką, zresztą podwaliny przyszłego ustroju położył Ludwik Węgierski jakieś 50 lat wcześniej, ale to całkiem inna historia. W każdym razie Władysława wybrano na króla Polski, jego zaś młodszy brat Kazimierz (sześciolatek) władać miał w Wielkim Księstwie Litewskim – choć pod kuratelą starszego brata. A raczej pod opieką możnych królestwa z potężnym biskupem krakowskim Zbigniewem Oleśnickim na czele. Zresztą nie ukrywajmy, iż taki wiek Władysława bardzo możnym odpowiadał: król choć panował, to nie rządził.

Zakładam, że musiało to wywoływać u młodzieńca – pono przystojnego i czarnowłosego (dziś pewnie byłby idolem nastolatków, niczym aktor z Sagi Zmierzch; świetna partia) – sporą frustrację. Wychowany w neofickiej rodzinie był prawdopodobnie głęboko wierzący – musiał zaś żyć w cieniu wielkiego ojca – nie tylko wielkiego zwycięzcy spod Grunwaldu, ale i chrystianizatora Litwy i Żmudzi. Do tego Oleśnicki czynnie walczy z husycką herezją – a król... Król jest tylko figurantem.

Do tego – tu taki wtręt – ponieważ był przystojny, a nie słyszymy o jego podbojach miłosnych i w czasie niedługiego dwudziestoletniego życia nie ożenił się środowiska tak zwanych nowocześniaków widzą w nim geja. Zresztą ludzie ci widzą homoseksualistów wszędzie niezwykle pauperyzując tą rzadką przecież orientację seksualną. A młody król mógł zwyczajnie nie mieć czasu w romanse, gdyż w życiu nie wszystko kręci się wokół seksu (choć, oczywiście, biologicznie jest on clue istnienia organizmu, ponieważ umożliwia prolongację własnej linii genetycznej). W wieku bowiem 16 lat zostaje także powołany na tron potężnego Królestwa Węgier.

Potężnego, aczkolwiek niezwykle obecnie zagrożonego. Konflikty po wygaśnięciu dynastii Andegawenów znacznie osłabiły państwo, a u wrót stanął wróg – muzułmańscy Turcy. Z wyboru Władysława na tron w Budzie ucieszyli się prawdopodobnie polscy możni – król pojechał na Węgry, więc dalej można było rządzić. Ucieszyli się też sami Madziarzy: kontrkandydatem był – w przyszłości niedalekiej – inny Władysław, syn in spe Albrechta II Habsburga, zwany dziś i onegdaj Pogrobowcem. Jako nienarodzony Pogrobowiec nie do końca nadawał się do walki z Turkami, zwłaszcza, iż pozostałe władztwa Habsburgów nie jawiły się Węgrom jako poważni sojusznicy: Arcyksięstwo Austrii było niezbyt znaczne, a bogate Królestwo Czech lizało rany po husyckiej wojnie domowej. Dorosły już syn (16 lat) wielkiego wojownika Jagiełły władający rosnącym na arenie międzynarodowej Królestwem Polski był po stokroć lepszym kandydatem – zresztą nad młodzieńcem miał czuwać i radzić mu wspaniały wojewoda siedmiogrodzki Jan Hunyadi (Hunyady Janos, Janko Sibinjanin, Iancu de Hunedoara, Ioannes Corvinus – ten rycerz i bohater wiele miał mian). A i sam Władysław musiał być zadowolony – w końcu może się wykazać ad maiorem Dei gloriam.

Czy tak było? Trudno powiedzieć, ale dalsze losy króla wskazują, iż mógł być zbyt ambitny – i zbyt tłamszony. Kiedy więc się usamodzielnił nastąpiło coś, co nazywamy zerwaniem się ze smyczy. W każdym razie: jest rok 1440, powstaje międzynarodowa antyturecka koalicja, a Władysław szykuje się do wojny.