Kiedy zaczyna się sezon na kleszcze w Polsce?

Kleszcze od lat stanowią poważne zagrożenie zdrowotne w Polsce, a liczba przypadków chorób odkleszczowych systematycznie rośnie. Borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu to tylko dwie spośród wielu groźnych chorób, które mogą być przenoszone przez te pasożyty. Zmieniające się warunki klimatyczne, łagodne zimy i wydłużający się okres wegetacyjny roślin sprawiają, iż sezon na kleszcze trwa coraz dłużej. Wiedza na temat tego, kiedy zaczyna się sezon na kleszcze, pozwala lepiej się przygotować i zminimalizować ryzyko ukąszenia.

Kiedy zaczyna się sezon na kleszcze?

Tradycyjnie sezon na kleszcze w Polsce rozpoczynał się wczesną wiosną, zwykle w marcu lub kwietniu, i kończył późną jesienią – w październiku lub listopadzie. Jednak w ostatnich latach coraz częściej obserwuje się aktywność kleszczy już w lutym, a choćby w styczniu, jeżeli temperatura utrzymuje się powyżej 5–7°C.

To właśnie temperatura gleby oraz wilgotność powietrza mają największy wpływ na aktywność kleszczy. Kiedy gleba zaczyna się nagrzewać po zimie i wilgotność utrzymuje się na wysokim poziomie, kleszcze wychodzą ze stanu uśpienia i rozpoczynają poszukiwania żywicieli. Odpowiadając więc na pytanie: kiedy zaczyna się sezon na kleszcze? – można przyjąć, iż następuje to zwykle w pierwszych ciepłych tygodniach marca, choć konkretna data zależy od lokalnych warunków atmosferycznych.

W praktyce sezon na kleszcze w Polsce trwa w tej chwili choćby od lutego do listopada, co wymaga wzmożonej czujności przez większość roku.

Gdzie najczęściej spotykamy kleszcze?

Choć wiele osób kojarzy kleszcze wyłącznie z leśnymi obszarami, w rzeczywistości ich siedliska są znacznie bardziej zróżnicowane. Kleszcze występują w:

• lasach liściastych i mieszanych,

• na łąkach i pastwiskach,

• w parkach miejskich i ogrodach,

• na terenach podmiejskich,

• w wysokiej trawie i zaroślach.

Kleszcze najczęściej znajdują się na wysokości od 20 cm do 1,5 m nad ziemią – czekając na przechodzące zwierzęta lub ludzi. Rozrastające się tereny zielone w miastach, ogródki działkowe czy parki sprzyjają migracji kleszczy na tereny wcześniej uznawane za bezpieczne. W związku z tym pytanie kiedy zaczyna się sezon na kleszcze? jest równie ważne, jak pytanie: gdzie można je spotkać?

Jakie choroby przenoszą kleszcze?

Najbardziej znaną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest borelioza (choroba z Lyme), której objawy mogą obejmować rumień wędrujący, bóle mięśniowe, stawowe, a choćby neurologiczne. Drugą groźną chorobą jest kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), będące wirusowym schorzeniem układu nerwowego, które może prowadzić do trwałych uszkodzeń neurologicznych.

Inne choroby odkleszczowe to m.in.:

• anaplazmoza,

• babeszjoza (szczególnie groźna dla zwierząt domowych),

• riketsjozy.

Ze względu na wysokie ryzyko powikłań oraz często niespecyficzne objawy, bardzo istotne jest unikanie kontaktu z kleszczami i szybkie reagowanie po ich zauważeniu.

Jak chronić się przed kleszczami?

Ochrona przed kleszczami powinna być wieloetapowa. Do podstawowych zasad prewencji należą:

• Noszenie jasnego, zakrywającego ubrania podczas przebywania w terenach zielonych.

• Zakładanie długich spodni wsuniętych w skarpety i koszul z długim rękawem.

• Stosowanie repelentów zawierających DEET lub ikarydynę – zarówno na skórę, jak i odzież.

• Unikanie wysokiej trawy, zarośli oraz gęstych zalesień bez wyznaczonych ścieżek.

• Regularna kontrola skóry po powrocie do domu – szczególnie w okolicach pachwin, zgięć kolan, pach i szyi.

Pamiętaj: choćby krótki spacer po parku może zakończyć się kontaktem z kleszczem, jeżeli sezon jest aktywny. Dlatego zawsze warto pamiętać, kiedy zaczyna się sezon na kleszcze? – i dostosować do tego swoje zachowanie.

Co zrobić po ukąszeniu przez kleszcza?

W przypadku znalezienia kleszcza na skórze, należy jak najszybciej go usunąć. Prawidłowe usunięcie polega na:

1. Chwyceniu kleszcza pęsetą jak najbliżej skóry.
2. Wyciągnięciu go zdecydowanym ruchem prostopadle do skóry (nie należy go wykręcać).
3. Zdezynfekowaniu miejsca ukąszenia.

Po usunięciu należy obserwować miejsce ukąszenia przez minimum 30 dni. W przypadku pojawienia się rumienia, gorączki, bólu głowy lub objawów grypopodobnych, niezwłocznie należy skonsultować się z lekarzem.

Sezon na kleszcze w Polsce zaczyna się coraz wcześniej i trwa dłużej, co jest efektem zmian klimatycznych i adaptacji kleszczy do nowych warunków środowiskowych. Odpowiadając po raz kolejny na najważniejsze pytanie – kiedy zaczyna się sezon na kleszcze? – można stwierdzić, iż już w marcu należy zachować ostrożność, a w cieplejsze lata choćby wcześniej.

Profilaktyka, edukacja i szybka reakcja po ukąszeniu są najważniejsze w ograniczaniu ryzyka poważnych chorób. Warto stosować środki ochronne, unikać siedlisk kleszczy i regularnie sprawdzać ciało po każdym pobycie na świeżym powietrzu.