Michał zapinał walizkę, nucąc pod nosem. Stałam w drzwiach sypialni, obserwując go z wymuszonym uśmiechem, który nie sięgał oczu.
„Nie martw się, Klaudio” – powiedział, prostując kołnierzyk. – „To tylko trzy dni w Poznaniu. Wrócę, zanim się obejrzysz.”
Skinęłam głową, ale w piersi czułam ucisk.
Podszedł, gwałtownie pocałował mnie w policzek i dodał z półśmiechem: – „I pamiętaj… dotrzymuj towarzystwa tacie. Denerwuje się, kiedy mnie nie ma. Po prostu go zabaw, dobrze?”
„Oczywiście” – odparłam, a mój uśmiech zastygł.
Nie powiedziałam jednak, iż za każdym razem, gdy Michał wyjeżdżał, w domu coś się zmieniało. Cisza stawała się cięższa. Cienie w kątach wydawały się głębsze.
I zawsze – zawsze – pan Wiśniewski, mój teść, wzywał mnie do swojego gabinetu na te dziwne rozmowy.
Na początku wszystko wydawało się niewinne.
„Klaudio” – wołał swoim cichym, formalnym głosem.
Wchodziłam do gabinetu i zastawałam go w jego ulubionym fotelu pod żółtą lampą, gdzie powietrze przesycone było zapachem starego drewna i delikatnym aromatem tytoniu. Pytał o obiad – czy dodałam cytrynę do pieczonego karpia – albo czy zamknęłam tylne drzwi.
Ale ostatnio jego ton się zmienił.
Już nie pytał o obiad.
Pytał o opuszczenie domu.
„Klaudio” – powiedział pewnego wieczoru, wpatrując się we mnie. – „Zastanawiałaś się kiedyś, żeby wyjechać? Po prostu… zostawić ten dom za sobą?”
Mrugnęłam. – „Nie, tato. Z Michałem jesteśmy tu szczęśliwi.”
Skinął powoli, ale jego wzrok zatrzymał się na mnie zbyt długo, jakby patrzył przeze mnie.
Innego wieczoru mruknął coś pod nosem, nieświadomie kręcąc srebrnym pierścionkiem na palcu.
„Nie wierz wszystkiemu, co widzisz” – szepnął cicho.
A raz, gdy zasuwałam zasłony na noc, wyszeptał z fotela: – „Uważaj na to, co chowa się w kątach.”
Te słowa przejęły mnie chłodem bardziej, niż chciałam to przyznać.
Wciąż spoglądał na tę samą antyczną szafkę w rogu pokoju – starą, zamkniętą meblośćankę z rzeźbionymi nogami i wytartymi uchwytami. Zawsze tam była, część tła – aż do teraz.
Teraz wydawało się, iż ona też mnie obserwuje.
Pewnej nocy usłyszałam cichy dźwięk, jakby metal ocierał się o metal. Dźwięk dochodził z wnętrza szafki.
Przycisnęłam do niej ucho.
Cisza.
Przekonywałam siebie, iż to tylko stary dom „oddycha”. Ale uczucie nie ustępowało.
Tej nocy, gdy pan Wiśniewski poszedł spać, wróciłam na palcach do gabinetu z latarką. Uklękłam przy szafce i przejechałam palcami po zatrzasku. Była to stara kłódka, zardzewiała z wieku. Serce waliło mi w uszach.
Wyjęłam spinacz do włosów i zaczęłam majstrować.
Klik.
Drzwiczki zaskrzypiały, odsłaniając małe drewniane pudełko schowane w środku.
Zawahałam się – potem wyjęłam je i postawiłam na dywanie, po czym otworzyłam wieko.
W środku były listy. Dziesiątki ich. Pożółkłe, związane bladoniebieską wstążką.
A pod nimi – czarno-białe zdjęcie.
Westchnęłam głośno.
Kobieta na fotografii wyglądała dokładnie jak ja. Ten sam kształt oczu. Ten sam nos. Ten sam niepewny uśmiech.
Wiedziałam, kto to jest, zanim przeczytałam imię.
Helena.
Moja matka.
Ta, którą ledwie pamiętałam. Ta, która zmarła, gdy byłam małym dzieckiem.
Powoli rozwinęłam listy. Były adresowane do pana Wiśniewskiego, napisane eleganckim, drżącym pismem. Każda linijka szeptała o tęsknocie, bólu i ukrytej prawdzie.
„Widzę cię, gdy zamykam oczy w nocy…”
„Znów go nie ma. To niewłaściwe, ale tęsknię za tobą.”
„Jeśli nie przeżyję… obiecaj, iż ją ochronisz.”
Moje dłonie drżały.
Czułam, jak ściany mojego świata zaczynają pękać.
To nie były zwykłe listy miłosne.
To były błagania.
Ostatni mówił tylko:
„Chroń ją. choćby jeżeli nigdy się nie dowie.”
Wpatrywałam się w zdjęcie. Twarz mojej matki spoglądała na mnie, poważna i piękna.
Nogi miałam jak z waty. Siedziałam tak godzinami.
A gdy w końcu wstałam, wiedziałam, iż muszę zapytać jedynego człowieka, który mógł wyjaśnić prawdę.
„Tato” – powiedziałam następnego ranka, trzymając zdjęcie w dłoni. – „Znałeś moją matkę.”
Pan Wiśniewski spojrzał znad filiżanki herbaty. Jego wzrok padł na fotografię, a wyraz twarzy się załamał.
Powoli odstawił filiżankę, lekko drżąc.
„Miałem nadzieję, iż tego nigdy nie znajdziesz” – powiedział ochrypłym głosem.
Usiadłam naprzeciw niego. – „Muszę wiedzieć.”
Jego oczy zabłyszczały, gdy na mnie spojrzał.
„Klaudio… Ja nie jestem tylko twoim teściem.”
Cisza otoczyła nas gęstą mgłą.
„Jestem twoim prawdziwym ojcem.”
Serce zamarło mi w piersi.
„Byliśmy młodzi. Helena i ja pokochaliśmy się, ale jej rodzina wydała ją za innego mężczyznę. Kogoś bogatszego. Bardziej odpowiedniego.”
Przełknął z trudem.
„Urodziłaś się, a gdy ona umarła… Nie mogłem pozwolić, żeby cię zabrali. Nie zniosłbym myśli, iż wychowujesz się z obcymi, którzy nigdy nie poznali jej miłości. Więc… zabrałem cię. Cicho. Nazwałem się twoim dalekim wujem. System to zaakceptował.”
„A Michał?” – spytałam, drżącym głosem.
Smutny uśmiech przemknął mu po twarzy.
„Michał… Michał nie jest moim rodzonym synem. Adoptowałem go, gdy moja żona zmarła. Miał pięć lat. Znalazłem go w sierocińcu przy kościele. Myślałem, iż mogę być dla niego dobrym ojcem. Może to było samolubne, ale nie chciałem być sam.”
Łzy napłynęły mi do oczu.
„Więc my nie jesteśmy…?”
„Nie. Ty i Michał nie jesteście spokrewnieni. Przysięgam na imię Heleny.”
Oddech wrócił do mnie, nierówny i niepewny.Dziś, gdy patrzę wstecz, widzę, jak los splatał nasze drogi w dziwny sposób, ale wiem, iż prawda, choć bolesna, dała nam wolność, by kochać bez lęku.
