JAKIE KORZYŚCI DAJE EDUKACJA ZDROWOTNA W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Edukacja zdrowotna, która pojawi się w planie lekcji od września 2025 roku, będzie obejmować zagadnienia zdrowia psychicznego, fizycznego, a także kwestie zdrowego odżywiania, profilaktyki, problemu uzależnień oraz edukacji seksualnej. “Jeżeli nie zacznie się tej edukacji już w szkole, to będziemy oglądali społeczeństwa coraz bardziej nieświadome jak zapobiegać chorobom, jak przeciwdziałać skutkom braku ruchu, jak reagować w sytuacjach kryzysowych” – podkreśla ministra edukacji Barbara Nowacka.

Z tego artykułu dowiesz się o tym:

Co to jest edukacja zdrowotna?

Jak edukacja zdrowotna kształtuje zdrowe nawyki?

Jak edukacja zdrowotna wspiera zdrowie psychiczne dzieci?

Edukacja zdrowotna w cyfrowym świecie

Jakie są korzyści edukacji zdrowotnej w szkole?

Jak edukacja zdrowotna w szkole wpływa na dorosłe życie?

EDUKACJA ZDROWOTNA – KORZYŚCI WYKRACZAJĄCE POZA SZKOLNĄ ŁAWKĘ

“Głównym celem przedmiotu edukacja zdrowotna jest przygotowanie uczniów do dbałości o zdrowie własne i najbliższego otoczenia, a wymagania ogólne tego przedmiotu dotyczą: rozumienia powiązań między różnymi aspektami zdrowia i czynnikami na nie wpływającymi, zainteresowania zdrowiem własnym i otoczenia oraz zaangażowania w zdrowy styl życia. Zgodnie z założeniami przedmiotu, pojęcie zdrowia jest traktowane szeroko i odnosi się do wszystkich sfer funkcjonowania: zdrowia fizycznego, psychicznego, seksualnego, społecznego i środowiskowego na wszystkich etapach życia¹” – czytamy w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia.

Edukacja zdrowotna będzie nowym obowiązkowym przedmiotem szkolnym, który zastąpi wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ). Ma wejść do szkół 1 września 2025 r. Podstawa programowa edukacji zdrowotnej ma obejmuje dziesięć obszarów, które odzwierciedlają sfery funkcjonowania człowieka, w tym:

Zdrowie środowiskowe

Internet i profilaktyka uzależnień

Wartości i postawy

Zdrowie fizyczne

Aktywność fizyczna

Odżywianie

Zdrowie psychiczne

Zdrowie społeczne

Dojrzewanie

Zdrowie seksualne

Za opracowanie podstawy programowej edukacji zdrowotnej odpowiada międzyresortowy zespół złożony z ekspertów trzech resortów: edukacji, zdrowia i sportu. Przewodniczącym zespołu został prof. Zbigniew Izdebski, seksuolog. W składzie zespołu znaleźli się też: ksiądz Arkadiusz Nowak, prof. Agnieszka Mastalerz-Migas – konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej, dr n. med. Aleksandra Lewandowska – konsultantka krajowa w dziedzinie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, dr hab. Hubert Makaruk oraz dr Anna Szumilewicz – eksperci z AWF, Monika Staszkiewicz – ekspertka IBE i Antonina Kopyt – nauczycielka wychowania do życia w rodzinie oraz ekspertka SEXEDPL.

Zaproponowana podstawa programowa dla szkół podstawowych obejmuje klasy 4–6 oraz 7–8. Umiejętności, jakie uczniowie mają nabyć, dotyczą m.in. wartości i postaw, zdrowia fizycznego, aktywności fizycznej, odżywiania, zdrowia psychicznego, zdrowia społecznego, dojrzewania, zdrowia seksualnego, internetu oraz profilaktyki uzależnień.

W ramach nowej podstawy uczeń klas 4–6 dowie się m.in., czym jest otyłość, na czym polega jej profilaktyka, co oznaczają badania przesiewowe i kto oraz kiedy powinien je wykonywać. Uczeń pozna także zasady zdrowego nawadniania, nauczy się unikać słodzonych napojów, samodzielnie przygotowywać proste, zdrowe posiłki oraz wybierać produkty bogate w najważniejsze składniki odżywcze. Dodatkowo, omówi etapy cyklu miesiączkowego i ich wpływ na codzienne funkcjonowanie i samopoczucie.

Uczeń klas 7–8 będzie analizować znaczenie szczepień w przeszłości i obecnie, rozróżniać szczepienia obowiązkowe i zalecane, a także omawiać zjawisko ruchów antyszczepionkowych oraz dezinformacji na temat szczepień i sposoby jej rozpoznawania. Omówi również pojęcie orientacji psychoseksualnej oraz różne kierunki jej rozwoju (heteroseksualna, homoseksualna, biseksualna, aseksualna).

JAK EDUKACJA ZDROWOTNA KSZTAŁTUJE ZDROWE NAWYKI OD NAJMŁODSZYCH LAT

1. Zasady zdrowego odżywiania – Edukacja zdrowotna w szkole oraz w domu uczy dzieci, jak wybierać zdrowe produkty, jakie wartości odżywcze są niezbędne dla ich organizmu oraz jak unikać nadmiaru cukrów, soli i tłuszczu. Dzięki tej wiedzy dzieci od najmłodszych lat uczą się dokonywać świadomych wyborów żywieniowych, co sprzyja utrzymaniu zdrowej wagi i zapobiega rozwojowi chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość czy cukrzyca.
2. Promowanie aktywności fizycznej – Edukacja zdrowotna zachęca dzieci do regularnego uprawiania sportu i angażowania się w różnorodne formy aktywności fizycznej. Zajęcia ruchowe, zabawy na świeżym powietrzu, a także nauka zasad zdrowego stylu życia, pomagają dzieciom rozwinąć nawyk codziennej aktywności, co w późniejszym życiu może prowadzić do mniejszego ryzyka chorób serca, nadciśnienia czy problemów z układem mięśniowo-szkieletowym.
3. Nauka o higienie osobistej – Dzieci uczą się podstaw higieny, takich jak mycie rąk, dbanie o zęby, higiena jamy ustnej czy pielęgnacja skóry. Te nawyki, nabyte w dzieciństwie, wpływają na codzienne zachowania, zmniejszając ryzyko infekcji oraz poprawiając ogólny stan zdrowia dziecka.
4. Zarządzanie stresem i emocjami – Edukacja zdrowotna wprowadza dzieci w tematykę zarządzania emocjami i stresem, ucząc je technik relaksacyjnych, czy rozwiązywania problemów w sposób konstruktywny. Takie podejście sprzyja kształtowaniu zdrowych nawyków radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, co wpływa na lepszą równowagę emocjonalną w dorosłym życiu.
5. Świadomość dotycząca używek – Edukacja zdrowotna przestrzega dzieci przed szkodliwością używek, takich jak alkohol, papierosy czy narkotyki. Dzięki edukacji na ten temat, dzieci uczą się unikać tych substancji w przyszłości, co ma długofalowy wpływ na ich zdrowie i samopoczucie.
6. Odpowiedzialność za zdrowie – Edukacja zdrowotna uczy dzieci odpowiedzialności za własne zdrowie i dobrostan. Uczą się one, jak ważne jest dbanie o siebie, regularne wizyty u lekarza, wykonywanie badań kontrolnych i dbanie o swoje ciało w dłuższej perspektywie.

Dzięki edukacji zdrowotnej dzieci zdobywają umiejętności i wiedzę, które pozwalają im rozwijać zdrowe nawyki, chronić siebie przed chorobami i lepiej radzić sobie z wyzwaniami życia codziennego. Te nawyki, które są kształtowane od najmłodszych lat, mają wpływ na ich zdrowie w dorosłości, prowadząc do długoterminowego dobrostanu fizycznego i psychicznego.

WSPIERANIE RÓWNOWAGI MIĘDZY ZDROWIEM PSYCHICZNYM I FIZYCZNYM U DZIECI

Coraz więcej młodych osób doświadcza trudności psychicznych, takich jak lęki i depresja. Badanie EZOP II, przeprowadzone przez Instytut Psychiatrii i Neurologii, wskazuje, iż aż 11 proc. dzieci w wieku 7–11 lat ma problemy psychiczne, a w grupie wiekowej 12–17 lat odsetek ten wzrasta do 15,4 proc. Najczęściej występują fobie, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, depresje oraz uzależnienia³.

Statystyki Komendy Głównej Policji także są niepokojące – w 2023 roku odnotowano 2139 prób samobójczych, co oznacza trzykrotny wzrost w porównaniu z 2017 rokiem⁴.

Ministra edukacji Barbara Nowacka uważa, iż w obliczu obecnego kryzysu zdrowia psychicznego, edukacja zdrowotna jest niezbędna, aby dzieci mogły zdobyć podstawową odporność na kryzysy psychiczne⁵.

Dzieci rozwijają się holistycznie, a ich zdrowie psychiczne i fizyczne wpływają na siebie nawzajem, dlatego kompleksowe podejście jest istotne. Główne aspekty wspierania tej równowagi:

Regularna aktywność fizyczna wspiera rozwój fizyczny i wpływa korzystnie na nastrój i zdrowie psychiczne dzieci. Ruch sprzyja produkcji endorfin, co pomaga w regulacji emocji i redukuje stres.

Dieta: adekwatne odżywianie ma bezpośredni wpływ na zdrowie fizyczne, ale również na koncentrację, nastrój i ogólne samopoczucie psychiczne. Dieta bogata w składniki odżywcze wspiera rozwój mózgu oraz zapewnia energię niezbędną do nauki i zabawy.

Higiena snu: Odpowiednia ilość snu jest kluczowa dla rozwoju i zdrowia psychicznego dzieci. Brak snu prowadzi do problemów z koncentracją, impulsywnością oraz zwiększa podatność na stres.

Wsparcie rówieśnicze: Dobre relacje z rówieśnikami mają ogromny wpływ na zdrowie psychiczne dziecka. Pomagają rozwijać umiejętności społeczne, budują poczucie przynależności i wspierają radzenie sobie z emocjami.

Budowanie samoświadomości emocjonalnej: Nauczanie dzieci, jak rozpoznawać i nazywać swoje emocje, pomaga im lepiej radzić sobie w trudnych sytuacjach oraz komunikować swoje potrzeby.

Rozwijanie odporności psychicznej: Umiejętności takie jak elastyczność emocjonalna, adaptacyjność i pewność siebie mogą być rozwijane już od najmłodszych lat poprzez zachęcanie do stawiania czoła trudnościom i rozwiązywania problemów.

EDUKACJA ZDROWOTNA W CYFROWYM ŚWIECIE

Raport “Poprawa zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce“ Kancelarii Prawnej Rymarz Zdort Maruta, który powstał przy współpracy z UNICEF, zwraca uwagę na poważny problem, jakim stało się uzależnienie nastolatków od technologii cyfrowej. Internet przestał być jedynie źródłem informacji, a stał się dominującą wirtualną rzeczywistością. Media społecznościowe i popularne komunikatory coraz częściej zastępują bezpośrednią rozmowę i relacje z innymi. Aż 15 proc. nastolatków wykazuje objawy uzależnienia od mediów społecznościowych, a mimo to 53,9 proc. z nich odczuwa samotność w sieci. Około 30 proc. cierpi na fobie społeczne, unikając kontaktu w świecie rzeczywistym i preferując relacje online. Wiele aplikacji jest celowo projektowanych tak, aby uzależniać użytkowników, dostarczając im iluzorycznej przyjemności i podtrzymując ich stałe zaangażowanie⁶.

Wprowadzenie do edukacji zdrowotnej tematów takich jak higiena cyfrowa, zarządzanie czasem spędzanym w internecie, rozpoznawanie i przeciwdziałanie uzależnieniom od mediów społecznościowych czy dbałość o prywatność i bezpieczeństwo online, może pomóc dzieciom budować zdrowe nawyki. Ważne jest także rozwijanie kompetencji emocjonalnych, które umożliwią młodym ludziom radzenie sobie z presją porównań i krytyki, często obecnych w mediach społecznościowych.

KORZYŚCI PŁYNĄCE Z EDUKACJI ZDROWOTNEJ DLA UCZNIÓW

Korzyści płynące z edukacji zdrowotnej dla uczniów są wielorakie i mają długofalowy wpływ na ich rozwój fizyczny, emocjonalny i społeczny. Oto niektóre z najważniejszych:

1. Zdrowe nawyki żywieniowe – Uczniowie uczą się, jak dbać o odpowiednią dietę, co może zapobiec otyłości, chorobom serca, cukrzycy czy innym chorobom cywilizacyjnym. Wiedza o zdrowym odżywianiu wspiera ich rozwój fizyczny i intelektualny.
2. Zwiększona aktywność fizyczna – Edukacja zdrowotna promuje regularną aktywność fizyczną, co nie tylko poprawia kondycję fizyczną, ale także pomaga w redukcji stresu, poprawia nastrój oraz zwiększa energię do nauki i codziennych aktywności.
3. Poprawa zdrowia psychicznego – Wiedza na temat zarządzania stresem, rozpoznawania objawów wypalenia czy depresji pozwala uczniom lepiej radzić sobie z trudnymi emocjami. Promowanie zdrowia psychicznego zmniejsza ryzyko zaburzeń emocjonalnych i poprawia samoocenę.
4. Zwiększenie świadomości o higienie i profilaktyce – Edukacja zdrowotna uczy uczniów, jak dbać o higienę osobistą, zapobiegać chorobom zakaźnym i dbać o swoje zdrowie, co wpływa na ogólny stan zdrowia oraz poprawia jakość życia.
5. Wczesne rozpoznawanie problemów zdrowotnych – Dzięki edukacji zdrowotnej uczniowie są w stanie wcześniej dostrzegać objawy problemów zdrowotnych i wiedzą, jak reagować, co pozwala na szybsze leczenie i zapobieganie poważniejszym schorzeniom.
6. Przygotowanie do dorosłego życia – Nabywanie umiejętności dbania o zdrowie w młodym wieku pomaga uczniom na późniejszym etapie życia podejmować świadome decyzje zdrowotne, co ma wpływ na ich jakość życia, zdolność do pracy i podejmowanie odpowiedzialnych decyzji.

W efekcie edukacja zdrowotna przyczynia się do tworzenia zdrowszego społeczeństwa, w którym młodsze pokolenia są bardziej świadome swoich potrzeb zdrowotnych i potrafią podejmować odpowiedzialne decyzje w różnych aspektach życia.

WZMOCNIENIE ODPORNOŚCI ORGANIZMU PRZEZ ZDROWIE NAWYKI ŻYWIENIOWE I AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ

Statystyki pokazują, iż nadwaga i otyłość to problem, który dotyczy już ok. 25-30 proc. polskich dzieci i nastolatków, a odsetek ten rośnie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nadwagę i otyłość ma co trzecie polskie dziecko w wieku 7-9 lat. To daje nam ósme miejsce wśród badanych państw w Europie. Badania przesiewowe, przeprowadzone przez Fundację Medicover, pokazały z kolei, iż problem nadmiernej masy ciała dotyczy prawie co czwartego dziecka w Polsce. Ponadto blisko 70 proc. z nich ma jedynie dostateczną, słabą lub bardzo słabą wydolność fizyczną, a u 11 proc. dzieci odnotowano podwyższone ciśnienie tętnicze. Ponad połowa polskich dzieci ma też wady postawy⁷.

Nadwaga i otyłość wśród dzieci oraz towarzyszące im problemy zdrowotne często określane są już jako epidemia. Główne przyczyny to m.in. niewłaściwa dieta, bogata w przetworzoną żywność oraz cukry proste obecne w słodyczach, słodzonych napojach, niezdrowych przekąskach i fast foodach. Dodatkowym czynnikiem jest mała aktywność fizyczna oraz siedzący tryb życia, który dotyczy zarówno dzieci, jak i nastolatków.

Według „Raportu o stanie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce” w ramach projektu Global Matrix 4.0, który powstał we współpracy z Instytutem Matki i Dziecka, tylko niecałe 20 proc. dzieci i młodzieży w Polsce jest wystarczająco aktywnych.

NAUKA O HIGIENIE I PROFILAKTYCE JAKO PODSTAWA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA

Edukacja w zakresie podstawowych zasad higieny, takich jak mycie rąk, dbanie o higienę jamy ustnej, adekwatne przechowywanie żywności, czy regularna aktywność fizyczna, tworzy fundament zdrowych nawyków, które mogą towarzyszyć przez całe życie.

Profilaktyka, obejmująca np. regularne badania lekarskie, szczepienia oraz zdrowe odżywianie, pozwala na wczesne wykrywanie problemów zdrowotnych i skuteczniejsze ich leczenie. Nauka na temat zdrowego stylu życia powinna być dostępna od najmłodszych lat, aby dzieci rozumiały, jak dbać o swoje zdrowie i unikać ryzyka chorób.

Promowanie higieny i profilaktyki w szkołach i domach wspiera także odporność organizmu, zmniejsza ryzyko infekcji i wspomaga rozwój zdrowych nawyków, które mają pozytywny wpływ na jakość życia w dłuższej perspektywie.

CO DAJE EDUKACJA ZDROWOTNA – PERSPEKTYWY NA PRZYSZŁOŚĆ

Edukacja zdrowotna dostarcza wiedzy i umiejętności, które są niezbędne do prowadzenia zdrowego, świadomego życia, zarówno obecnie, jak i w przyszłości. Dzięki niej młodzi ludzie uczą się, jak dbać o swoje ciało i umysł, rozpoznawać czynniki ryzyka dla zdrowia oraz podejmować działania profilaktyczne, które mogą uchronić ich przed poważnymi chorobami.

W długoterminowej perspektywie edukacja zdrowotna wpływa na budowanie społeczeństwa bardziej odpornego na choroby cywilizacyjne, takie jak otyłość, choroby serca czy zaburzenia psychiczne. Świadome podejście do zdrowia sprzyja także wyższemu poziomowi satysfakcji z życia, poprawie jakości relacji międzyludzkich oraz większej efektywności w pracy i nauce.

Ponadto rozwój kompetencji zdrowotnych wspiera również umiejętność podejmowania odpowiedzialnych decyzji związanych z higieną, aktywnością fizyczną, odżywianiem oraz zdrowiem psychicznym. Długofalowo, edukacja zdrowotna przyczynia się do zmniejszenia kosztów opieki zdrowotnej, poprzez zmniejszenie liczby chorób przewlekłych i poprawę ogólnego stanu zdrowia populacji. Jest to inwestycja, która przekłada się na bardziej aktywne, pełne życia społeczeństwo, o wyższym poziomie dobrostanu.

ZNACZENIE PROGRAMÓW PROFILAKTYCZNYCH W ZAPOBIEGANIU CHOROBOM CYWILIZACYJNYM

Programy profilaktyczne odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym, takim jak otyłość, cukrzyca typu 2, choroby serca, nadciśnienie czy nowotwory. Ich celem jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia tych chorób poprzez promowanie zdrowego stylu życia, który obejmuje prawidłowe odżywianie, regularną aktywność fizyczną, unikanie używek, kontrolowanie stresu oraz edukację w zakresie higieny i profilaktyki zdrowotnej.

Programy profilaktyczne pomagają podnosić świadomość na temat zagrożeń związanych z niezdrowymi nawykami, jak nadmierne spożycie tłuszczów trans, soli, cukrów, czy brak ruchu. Regularne badania, szczepienia oraz wczesne wykrywanie czynników ryzyka, takich jak podwyższone ciśnienie krwi czy cholesterol, pozwalają na interwencję we wczesnym etapie, zanim choroba rozwinie się w poważny problem zdrowotny.

Dzięki tym programom, społeczeństwo staje się bardziej świadome, a co za tym idzie, bardziej odpowiedzialne za własne zdrowie. Długoterminowe efekty takich działań to mniejsza liczba zachorowań, lepsza jakość życia oraz niższe koszty leczenia chorób przewlekłych, co w konsekwencji ma pozytywny wpływ na cały system opieki zdrowotnej.

WPŁYW EDUKACJI ZDROWOTNEJ NA JAKOŚĆ ŻYCIA W DOROSŁOŚCI

Wczesne nabywanie wiedzy na temat zdrowia, higieny, aktywności fizycznej oraz zdrowych nawyków żywieniowych przekłada się na długofalowe korzyści. Oto kilka kluczowych aspektów, w których edukacja zdrowotna wpływa na jakość życia w dorosłości:

1. Lepsze zarządzanie zdrowiem fizycznym – Osoby, które w młodości zdobyły wiedzę o zdrowym stylu życia, są bardziej świadome znaczenia odpowiedniej diety, regularnej aktywności fizycznej i profilaktyki zdrowotnej. W dorosłości potrafią podejmować odpowiedzialne decyzje dotyczące swojego zdrowia, co pomaga im unikać chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, cukrzyca czy choroby serca.
2. Większa odporność na stres – Edukacja zdrowotna, obejmująca również aspekt zdrowia psychicznego, uczy technik radzenia sobie ze stresem i emocjami. Osoby, które rozumieją, jak ważne jest dbanie o psychiczne dobrostany, w dorosłości potrafią lepiej zarządzać stresem związanym z pracą, życiem rodzinnym czy innymi wyzwaniami, co przekłada się na lepsze samopoczucie.
3. Długoterminowa profilaktyka zdrowotna – Wczesna edukacja zdrowotna wpływa na regularne wykonywanie badań kontrolnych, co umożliwia wczesne wykrywanie chorób i ich skuteczne leczenie. Osoby, które od młodości wiedzą, jak ważne jest monitorowanie stanu zdrowia, mają większe szanse na długie, zdrowe życie.
4. Zdrowsze nawyki żywieniowe – Wiedza na temat zdrowego odżywiania zdobyta w młodości pomaga unikać niezdrowych diet i zachowań żywieniowych w dorosłym życiu. Osoby, które nauczyły się zasad zdrowego żywienia, mają mniejsze ryzyko rozwoju chorób przewlekłych związanych z dietą, takich jak nadwaga, cukrzyca czy problemy z układem pokarmowym.
5. Poprawa jakości życia emocjonalnego – Edukacja zdrowotna obejmuje również naukę o relacjach interpersonalnych i dbaniu o zdrowie emocjonalne. W dorosłości osoby, które nauczyły się rozpoznawać swoje emocje, potrafią budować zdrowe relacje, lepiej radzić sobie z trudnościami i cieszyć się satysfakcjonującym życiem osobistym i zawodowym.
6. Zmniejszenie obciążenia systemu opieki zdrowotnej – Ludzie, którzy od młodszych lat dbają o swoje zdrowie, w dorosłym życiu często nie wymagają tak intensywnej opieki medycznej, co zmniejsza obciążenie systemu opieki zdrowotnej. Mniej osób walczy z przewlekłymi chorobami, co z kolei prowadzi do zmniejszenia kosztów leczenia.
7. Zwiększona długość życia i aktywność – Osoby, które w młodości zdobyły wiedzę na temat dbania o zdrowie, są bardziej skłonne do prowadzenia aktywnego stylu życia, co przekłada się na dłuższe, pełniejsze życie. Regularna aktywność fizyczna i zdrowe nawyki żywieniowe sprzyjają długowieczności i zmniejszają ryzyko wielu chorób.

Wszystkie te aspekty sprawiają, iż edukacja zdrowotna, zwłaszcza w młodym wieku, ma ogromny wpływ na jakość życia w dorosłości. Wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne, poprawia zdolność radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami i przyczynia się do długotrwałego dobrostanu.

Przypisy:

1. https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12391100/katalog/13091658#13091658 ︎
2. https://natemat.pl/574451,nowy-przedmiot-w-szkole-edukacja-zdrowotna ︎
3. https://ezop.edu.pl/wp-content/uploads/2021/12/EZOPII_Wyniki-badania-dzieci-i-mlodziezy-7-17-lat.pdf ︎
4. https://www.rp.pl/spoleczenstwo/art39727111-dramatyczny-wzrost-liczby-prob-samobojczych-wsrod-najmlodszych ︎
5. https://www.money.pl/gospodarka/nowy-obowiazkowy-przedmiot-w-szkolach-ministra-potwierdza-7091812506528736a.html ︎
6. https://niewidacpomnie.org/2024/06/26/alarmujace-fakty-raport-regulacyjny-poprawa-ochrony-zdrowia-psychicznego-dzieci-i-mlodziezy-w-polsce-kancelarii-rymarz-zdort-maruta-i-unicef-polska/ ︎
7. https://www.gov.pl/web/psse-lobez/otylosc-wsrod-dzieci ︎
8. https://pulsmedycyny.pl/system-ochrony-zdrowia/profilaktyka/nowa-podstawa-programowa-z-wf-bedzie-gotowa-do-lutego-2025-r-nowacka/ ︎
9. https://www.gov.pl/web/edukacja/edukacja-zdrowotna-w-szkolach-od-2025-roku-ruszaja-prace-przygotowawcze ︎