W styczniu 2009 r. Dania wdrożyła program bezpłatnych szczepień przeciwko HPV dla dziewcznek w wieku 12 lat. Został on bardzo dobrze przyjęty w duńskim społeczeństwie. W kolejnych latach wskaźnik szczepień przeciwko HPV w Danii pozostawał stosunkowo wysoki w porównaniu z wieloma innymi krajami europejskimi. Do czasu. W latach 2015-2016 liczba szczepień drastycznie zmalała: z ponad 90% do 30%.
STRACH PRZED SZCZEPIENIAMI NA HPV
Czterowalentna szczepionka przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), zapobiegająca zakażeniom czterema typami HPV, o których wiadomo, iż powodują raka, została po raz pierwszy dopuszczona do obrotu w Stanach Zjednoczonych w 2006 r. Od tego czasu bezpieczeństwo i skuteczność szczepień przeciwko HPV były przedmiotem szerokiego zainteresowania mediów. W niektórych krajach, takich jak Japonia, Rumunia, Irlandia i Dania, bezpieczeństwo szczepień i związana z tym dyskusja na temat podejrzewanych niepożądanych reakcji po szczepieniu przeciwko HPV zdominowały publiczną debatę na wiele lat.
„Głównym zagrożeniem dla programów szczepień na świecie jest dezinformacja dotycząca szczepionek” – uważa prof. Noel Brewer, który analizował fałszywe informacje w mediach dotyczące szczepień na HPV
Kiedy następuje duży spadek szczepień, prawie zawsze dzieje się tak z powodu niepotwierdzonego strachu przed bezpieczeństwem szczepionek. Na przykład w Japonii wskaźniki szczepień przeciwko HPV spadły z 70% do 7% w ciągu jednego roku. Stało się tak w kilku innych krajach i wszystkie z nich były spowodowane nieuzasadnionymi obawami dotyczącymi bezpieczeństwa.
W Australii i Stanach Zjednoczonych relacje medialne skupiały się przede wszystkim na odniesieniach do seksualności (HPV można zakazić się przede wszystkim poprzez kontakty seksualne), jakoby szczepienia przeciwko HPV miały promować ryzykowne zachowania seksualne wśród nastoletnich dziewcząt.
Rosnąca niechęć do szczepień stanowi ogromne wyzwanie dla zdrowia publicznego i podważa wysiłki na rzecz wyeliminowania chorób takich jak odra, różyczka czy polio. Spadek zaufania do szczepień jest częściowo przypisywany fałszywym przekonaniom o związkach między niektórymi szczepionkami a np. autyzmem, które są szeroko rozpowszechniane w mediach społecznościowych. Bardziej szkodliwe są jednak działania, kiedy to zaufane media głównego nurtu publikują nieprawdziwe historie lub wyolbrzymiają ryzyko związane ze szczepieniem. Do takiej sytuacji doszło ponad 10 lat temu w Danii.
W styczniu 2009 r. Dania wdrożyła program bezpłatnych szczepień przeciwko HPV dla dzieci w wieku 12 lat. Programowi towarzyszyły szczepienia uzupełniające dla dziewcząt w wieku 13-15 lat (urodzonych w latach 1993-1995), a trzy lata później zaszczepiono kobiety do 27. roku życia. Program bezpłatnych szczepień przeciwko HPV został bardzo dobrze przyjęty w duńskim społeczeństwie. W kolejnych latach wskaźnik szczepień przeciwko HPV w Danii pozostawał stosunkowo wysoki w porównaniu z wieloma innymi krajami europejskimi. Do czasu.
SZCZEPIENIA HPV. CO SIĘ WYDARZYŁO W DANII?
„Wszystko zaczęło się od krótkiego artykułu w gazecie o możliwych konfliktach interesów wśród niektórych lekarzy rodzinnych, którzy otrzymali wsparcie od firmy farmaceutycznej zaangażowanej w produkcję i marketing szczepionki. Kilka tygodni później ta sama dziennikarka napisała o dziewczynce, która poważnie zachorowała po otrzymaniu drugiej dawki szczepionki przeciwko HPV” – mówi Kristian Hvidtfelt Nielsen, kierownik Centrum Studiów Naukowych na Uniwersytecie w Aarhus, który badał, jak nierzetelne informacje rozpowszechniane w mediach wpłynęły na spadek szczepień w Danii.
W latach 2013–2015 w krajowych serwisach informacyjnych i mediach społecznościowych zaczęło pojawiać się wiele historii o zaszczepionych dziewczętach z objawami zwykle kojarzonymi z zespołem posturalnej tachykardii ortostatycznej (POTS) i zespołem złożonego bólu regionalnego (CRPS). Dziewczęta i ich rodziny podejrzewały, iż objawy te były niepożądanymi reakcjami na szczepionkę przeciwko HPV.
Bezpłatne szczepienia przeciwko HPV dla młodszych dzieciW marcu 2015 r. krajowy kanał telewizyjny TV 2 wyprodukował i wyemitował film dokumentalny zatytułowany The Vaccinated Girls—Sick and Abandoned (w języku duńskim
De vaccinerede piger—Syge og svigtede ). W dokumencie pokazano 47 dziewcząt i młodych kobiet z poważnymi objawami, które miały pojawić się lub znacznie się pogorszyć niedługo po szczepieniu przeciwko HPV.
Rozgłos medialny po emisji filmu sprawił, iż w latach 2015-2016 liczba szczepień drastycznie zmalała: z ponad 90% do 30%. W mediach społecznościowych rozpowszechniano historie o rzekomo szkodliwych skutkach szczepienia przeciwko HPV, które całkowicie przyćmiły dowody naukowe dokumentujące bezpieczeństwo i skuteczność szczepionki. Linki do dokumentu TV2 (na YouTube) i artykułów, które wiązały szczepionkę przeciwko HPV z poważnymi skutkami ubocznymi, były często udostępniane w mediach społecznościowych.
Kontrowersja wokół szczepionki przeciwko HPV skłoniła duński rząd do zwrócenia się do Europejskiej Agencji Leków (EMA) o ponowne zbadanie bezpieczeństwa szczepionek przeciwko HPV.
EMA stwierdziła, iż dowody przedstawiane w mediach i dokumencie nie potwierdzają związku przyczynowo skutkowego między szczepieniem przeciwko HPV a podejrzewanymi działaniami niepożądanymi.
Skłoniło to wiele osób, badaczy, organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną zdrowia i dziennikarzy, do zajęcia się kwestią wpływu mediów na opinię publiczną na temat szczepień przeciwko HPV.
WHO w swojej aktualizacji z lutego 2018 r. na temat Danii i szczepień przeciwko HPV powołała się na badanie przeprowadzone w 2016 r. przez Duński Urząd Zdrowia. Badanie powiązało doniesienia „krążące w mediach o objawach, takich jak ból i zmęczenie, u dziewcząt, które zostały zaszczepione” z pytaniem „dlaczego tak wielu rodziców dziewcząt w wieku około 12 lat odkładało szczepienie”. Aby pomóc zrozumieć, dlaczego tak wielu rodziców dziewczynek w wieku około 12 lat odkładało szczepienie, Duński Urząd Zdrowia przeprowadził analizę w 2016 r.
Odkryto, iż niemal wszyscy rodzice, którzy mieli wątpliwości co do szczepienia swoich córek, słyszeli historie o podejrzewanych skutkach ubocznych, głównie za pośrednictwem mediów i internetu.
STOP HPV – STOP RAKOWI SZYJKI MACICY
Odbudowanie społecznego zaufania do szczepień przeciwko HPV wymagało od duńskiego rządu ogromnego wysiłku.
Mimo iż informowaliśmy o znaczeniu szczepionek przeciwko wirusowi HPV, większość rodziców uważała, iż nie posiada wystarczających informacji, aby móc świadomie podjąć decyzję o tym, czy się zaszczepić, czy nie.
Bolette Søborg, starsza konsultantka medyczna w Duńskim Urzędzie Medycznym
Duńskie Towarzystwo do Walki z Rakiem uruchomiło specjalną infolinię, pod którą mogły dzwonić osoby szukające rzetelnych informacji o wirusie brodawczaka ludzkiego i szczepienia przeciwko HPV. W 2017 r. zainicjowano kampanię informacyjną “Stop HPV – Stop rakowi szyjki macicy”, aby odbudować zaufanie do szczepionek i przypomnieć ludziom, iż ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy znacznie przewyższa ryzyko niepożądanych zdarzeń poszczepiennych.
PRZECZYTAJ. JAK ZASZCZEPIĆ DZIECKO NA HPV >>
Przed wdrożeniem kampanii przeprowadzono ankietę wśród rodziców, w której zapytano o obawy dotyczące szczepienia. Okazało się, iż dorosłym brakowało informacji na temat szczepień, a dotychczasowym głównym źródłem, z którego pozyskiwali informacje, były media społecznościowe, szczególnie Facebook.
„Duża część debaty na temat szczepionki przeciwko HPV odbywa się na Facebooku, a to właśnie tam wielu rodziców czerpie informacje. Ta strona jest dla nas sposobem na dotarcie do rodziców i stworzenie okazji do otwartego dialogu” — mówiła Louise Hougaard Jakobsen, konsultantka w Danish Cancer Society. „Jesteśmy otwarci na wszelkiego rodzaju komentarze i pytania, które otrzymujemy na stronie, i staramy się zawsze być wyrozumiali w naszych odpowiedziach”.
Po niespełna dziewięciu miesiącach od startu kampanii odsetek szczepień przeciwko HPV zaczął wzrastać. W porównaniu z rokiem 2016, w roku 2017 liczba zaszczepionych dziewcząt w wieku 12-18 lat podwoiła się, a w kolejnym roku wzrosła dodatkowo o 20%.
Z powodu fałszywych informacji rozpowszechnianych w internecie Dania stanęła w obliczu wielkiego kryzysu, który mógł całkowicie zaprzepaścić początkowy sukces powszechnego programu szczepień.
CZY SZCZEPIENIA NA HPV SĄ BEZPIECZNE?
Wirus brodawczaka ludzkiego to jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Dane Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, iż znaczna większość przypadków raka szyjki macicy (ponad 95 proc.) jest spowodowana wirusem HPV, który jest najczęstszą infekcją wirusową układu rozrodczego. Badacze odkryli już ponad 200 genotypów tego wirusa, a najczęściej HPV przenoszone jest drogą płciową. Te niskogenne typy powodują łagodne zmiany skórne, ale za to zakaźne kłykciny kończyste. Wysokogenne wersje wirusa mogą prowadzić do rozwoju zmian nowotworowych. Odpowiadają za ponad 95% przypadków raka szyjki macicy oraz wysoki procent nowotworów: odbytu, penisa, gardła, nosa, krtani, pęcherza moczowego, sromu i pochwy. Dlatego to tak ważne, aby szczepili się wszyscy, bez względu na płeć.
Na rynku dostępne są dwie szczepionki Cervarix oraz Gardasil 9. Ta pierwsza chroni przed HPV16, HPV18 (odpowiadają za 70% przypadków raka szyjki macicy), natomiast druga przed: HPV6, HPV11 (są przyczyną około 90% przypadków kłykcin kończystych), HPV16, HPV18, HPV31, HPV33, HPV45, HPV52, HPV58.
Szczepionki, z których dziś korzystamy, zostały gruntownie przebadane, a zasada ich działania, opisana prawie 30 lat temu. Pierwsze testy monowalentnej szczepionki HPV 16 – dokładnie z tym samym składnikiem, który jest używany w w tej chwili dostępnych szczepionkach – rozpoczęły się w 1997 r., a wyniki opublikowano w 2002 r. Pierwszą szczepionką, która uzyskała licencję, była czterowalentna szczepionka HPV 6/11/16/18, która została udostępniona w 2006 r., a następnie dwuwalentna szczepionka HPV 16/18 w 2007 r. Druga generacja szczepionki dziewięciowalentnej jest dostępna w Europie od 2016 r. 25 lat doświadczenia i ponad 500 mln podanych dawek szczepionek pokazują, iż szczepienia na HPV są bezpieczne.
PRZECZYTAJ: CZY DOROSŁA OSOBA MOŻE ZASZCZEPIĆ SIĘ NA HPV?>>
Możliwe skutki uboczne są dobrze udokumentowane, a bezpieczeństwo tych szczepionek zostało potwierdzone przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), Europejską Agencję Leków (EMA), amerykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom oraz wiele innych organów.
Szczepionki przeciwko HPV mogą powodować łagodne skutki uboczne, takie jak omdlenia, nudności i bóle głowy. Liczne badania nie potwierdziły potencjalnego ryzyka chorób autoimmunologicznych lub neurologicznych.
KTO POWINIEN SIĘ ZASZCZEPIĆ NA HPV?
Szczepienie przeciwko HPV może zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworów związanych z HPV, takich jak rak szyjki macicy, rak odbytu, niektóre raki gardła oraz innych nowotworów narządów płciowych, choćby u osób, które były wcześniej zakażone innymi typami wirusa. Szczepienie na szeroką skalę przeciwko HPV może przyczynić się do ogólnej redukcji występowania wirusa w populacji, zmniejszając tym samym częstość występowania nowotworów związanych z HPV i innych powikłań zdrowotnych. Dlatego powinni zaszczepić się WSZYSCY, bez względu na płeć.
Ze względu na brak leków na HPV szczepienia pozostają kluczowym elementem profilaktyki. Szczepienia zmniejszają ryzyko przekazania wirusa partnerom seksualnym, dlatego należy szczepić wszystkich.
Według rekomendacji WHO optymalnym momentem na zaszczepienie się jest okres przed inicjacją seksualną – wtedy istnieje największe prawdopodobieństwo, iż organizm nie miał jeszcze kontaktu z wirusem, a to pozwala osiągnąć najlepsze efekty zdrowotne. od 1 września program szczepień przeciwko HPV obejmie dzieci w wieku 9 -14 lat. Oznacza to, iż będą one mogły bezpłatnie przyjąć szczepionkę dziewięciowalentną.
Źródła:
www.frontiersin.org
cdc.gov/vaccine-safety/vaccines/hpv.html
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov “Burden of HPV-caused cancers in Denmark and the potential effect of HPV-vaccination”
sciencenews.dk/en/loss-doubt-and-betrayal-fuelled-hpv-vaccine-sceptics
