Flaga Polski to prostokątna tkanina o dwóch poziomych pasach: białym na górze i czerwonym na dole, w proporcji 5:8. Jej barwy zostały oparte na heraldyce – biel nawiązuje do orła z godła, czerwień do barwy tarczy herbowej.
Zasady prawidłowego eksponowania flagi określone są m.in. w:
Ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1509),
Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 lipca 2000 r. w sprawie sposobu używania flagi państwowej.
Do najważniejszych zasad należą:
Flaga nie może dotykać podłoża, ziemi, wody ani być używana jako nakrycie, zasłona czy obrus.
Biel zawsze musi znajdować się na górze – zarówno przy pionowym, jak i poziomym wywieszeniu.
Flaga musi być czysta i w dobrym stanie technicznym – postrzępiona lub zabrudzona powinna zostać natychmiast zdjęta.
Podczas eksponowania wielu flag razem, flaga Polski zajmuje miejsce honorowe, czyli m.in. skrajnie lewe (z punktu widzenia widza) lub centralne – w zależności od układu.
Jeśli flaga wisi pionowo, biały pas musi znajdować się po lewej stronie dla patrzącego z przodu.
Gdzie i kiedy można wywiesić flagę?
Flaga państwowa może być eksponowana zarówno przez organy publiczne, jak i osoby prywatne. Ustawa nie nakłada obowiązku jej wywieszania przez obywateli, ale zachęca do tego jako formy wyrażenia patriotyzmu i szacunku wobec tradycji narodowej.
Najczęściej flagę wywiesza się:
1 maja – Święto Pracy,
2 maja – Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej,
3 maja – Święto Konstytucji,
11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
a także podczas wyborów, żałoby narodowej i uroczystości lokalnych.
Polskie prawo traktuje flagę państwową jako dobro podlegające szczególnej ochronie. Znieważenie flagi lub innych symboli narodowych jest przestępstwem, za które grożą poważne konsekwencje.
Zgodnie z art. 137 §1 Kodeksu karnego:
„Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa flagę, godło lub hymn Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo więzienia do roku.”
W przypadku czynu popełnionego z premedytacją lub w sposób szczególnie rażący, sądy mogą orzekać surowsze środki – zwłaszcza, jeżeli znieważenie miało miejsce podczas wydarzenia publicznego lub transmitowanego w mediach.
W praktyce za znieważenie uznaje się m.in. spalenie, celowe podeptanie, wywieszenie flagi w nieprzyzwoitym kontekście, zerwanie jej z masztu czy opatrzenie wulgarnymi hasłami.
Choć Dzień Flagi nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy, od lat cieszy się coraz większym zainteresowaniem społecznym. Coraz więcej osób – także młodych – sięga po biało-czerwoną i wywiesza ją na balkonie, w oknie czy na ogrodzeniu. To wyraz tożsamości, pamięci o historii i wspólnoty. Warto jednak robić to z pełną świadomością zasad i odpowiedzialnością, jakie niesie za sobą korzystanie z symbolu narodowego.
