Jak poprawnie wywiesić flagę Polski? Zasady i konsekwencje prawne znieważenia symbolu narodowego

Flaga Polski to prostokątna tkanina o dwóch poziomych pasach: białym na górze i czerwonym na dole, w proporcji 5:8. Jej barwy zostały oparte na heraldyce – biel nawiązuje do orła z godła, czerwień do barwy tarczy herbowej.

Zasady prawidłowego eksponowania flagi określone są m.in. w:

• Ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1509),

• Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 lipca 2000 r. w sprawie sposobu używania flagi państwowej.

Do najważniejszych zasad należą:

• Flaga nie może dotykać podłoża, ziemi, wody ani być używana jako nakrycie, zasłona czy obrus.

• Biel zawsze musi znajdować się na górze – zarówno przy pionowym, jak i poziomym wywieszeniu.

• Flaga musi być czysta i w dobrym stanie technicznym – postrzępiona lub zabrudzona powinna zostać natychmiast zdjęta.

• Podczas eksponowania wielu flag razem, flaga Polski zajmuje miejsce honorowe, czyli m.in. skrajnie lewe (z punktu widzenia widza) lub centralne – w zależności od układu.

• Jeśli flaga wisi pionowo, biały pas musi znajdować się po lewej stronie dla patrzącego z przodu.

Gdzie i kiedy można wywiesić flagę?

Flaga państwowa może być eksponowana zarówno przez organy publiczne, jak i osoby prywatne. Ustawa nie nakłada obowiązku jej wywieszania przez obywateli, ale zachęca do tego jako formy wyrażenia patriotyzmu i szacunku wobec tradycji narodowej.

Najczęściej flagę wywiesza się:

• 1 maja – Święto Pracy,

• 2 maja – Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej,

• 3 maja – Święto Konstytucji,

• 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,

• a także podczas wyborów, żałoby narodowej i uroczystości lokalnych.

Polskie prawo traktuje flagę państwową jako dobro podlegające szczególnej ochronie. Znieważenie flagi lub innych symboli narodowych jest przestępstwem, za które grożą poważne konsekwencje.

Zgodnie z art. 137 §1 Kodeksu karnego:

„Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa flagę, godło lub hymn Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo więzienia do roku.”

W przypadku czynu popełnionego z premedytacją lub w sposób szczególnie rażący, sądy mogą orzekać surowsze środki – zwłaszcza, jeżeli znieważenie miało miejsce podczas wydarzenia publicznego lub transmitowanego w mediach.

W praktyce za znieważenie uznaje się m.in. spalenie, celowe podeptanie, wywieszenie flagi w nieprzyzwoitym kontekście, zerwanie jej z masztu czy opatrzenie wulgarnymi hasłami.

Choć Dzień Flagi nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy, od lat cieszy się coraz większym zainteresowaniem społecznym. Coraz więcej osób – także młodych – sięga po biało-czerwoną i wywiesza ją na balkonie, w oknie czy na ogrodzeniu. To wyraz tożsamości, pamięci o historii i wspólnoty. Warto jednak robić to z pełną świadomością zasad i odpowiedzialnością, jakie niesie za sobą korzystanie z symbolu narodowego.