Fotografowanie dzikiej zwierząt w górach to nie lada wyzwanie, które wymaga nie tylko umiejętności fotograficznych, ale również cierpliwości, wiedzy i odpowiedniego przygotowania. W Tatrach występuje wiele fascynujących zwierząt, takich jak niedźwiedzie, kozice, świstaki czy orły. Dobrze wiedzieć jak najlepiej przygotować się do robienia zdjęć tym wspaniałym stworzeniom, jakie techniki stosować oraz jaki sprzęt będzie najbardziej przydatny. Dzięki wskazówkom zamieszczonym poniżej Twoje zdjęcia zyskają na jakości i będą stanowiły piękną pamiątkę z górskich wędrówek.
Młoda kozica tatrzańska na skałach
Zdjęcia dzikiej przyrody w górach — wybór odpowiedniego sprzętu
Aby fotografować przedstawicieli fauny górskiej, potrzebujesz odpowiedniego sprzętu. Uwiecznienie na zdjęciu dzikiej tatrzańskiej przyrody wymaga specjalistycznego sprzętu fotograficznego Oto kilka podstawowych elementów, które powinieneś zabrać ze sobą:
Aparat do zdjęć dzikiej przyrody
Najważniejszym elementem będzie aparat z dobrą jakością obrazu i szybkim autofocusem. Najlepsze będą lustrzanki cyfrowe lub bezlusterkowce, z wymiennymi obiektywami. Koniecznie z szybkim autofocusem i możliwością fotografowania w wysokiej rozdzielczości. jeżeli zastanawiasz się nad modernizacją aparatu lub obiektywu, zawsze wybieraj lepsze szkło! Niektóre modele są również cichsze od innych, co też należy wziąć pod uwagę przy zakupie.
Teleobiektyw do robienia zdjęć dzikim zwierzętom
Teleobiektyw o ogniskowej 300 mm lub większej pozwoli na fotografowanie zwierząt z większej odległości, nie płosząc ich przy tym. Zoom optyczny będzie tu kluczowy. Obiektywy zmiennoogniskowe są koniecznością przy fotografowaniu niektórych zwierząt. Obiektywy w zakresie 70-300 mm pozwalają także fotografować zwierzęta, takie jak wiewiórki i ptaki w przydomowym podwórku.
W przypadku groźnych drapieżników takich jak niedźwiedzie potrzebny będzie większy zasięg, na przykład obiektyw 500 mm. Możesz także kupić odpowiednie przejściówki do swoich obiektywów, które zapewnią Ci dodatkowy zasięg, jednocześnie rejestrując ostre obrazy o wysokiej rozdzielczości. Niezbędna będzie stabilizacja obrazu, która pomaga ustabilizować zdjęcia z ręki.
Statyw
Stabilny statyw przyda się zwłaszcza przy małej ilości dostępnego światła lub podczas długich sesji fotograficznych. Lekki statyw podróżny lub monopod pomaga zachować kompaktowość zestawu. Dodatkowo statyw może okazać się nieocenionym elementem, zwłaszcza w warunkach słabego oświetlenia lub w trakcie długiego oczekiwania na idealne ujęcie.
Lornetka
Aparat i obiektyw mogą pomóc w dostrzeżeniu zwierza w mgnieniu oka, ale posiadanie lornetki może okazać się pomocne w szybkiej obserwacji otoczenia. Pozwalają także ocenić zachowanie zwierząt przed fotografowaniem i wybrać najlepsze miejsce do ich obserwacji.
Ubiór
Ubieraj się w stonowane, ziemiste kolory, które komponują się z otoczeniem. Unikaj jasnych i kontrastowych wzorów, które przyciągają uwagę. Weź pod uwagę hałas, jaki wydaje Twoje ubranie i sprzęt podczas chodzenia – zwłaszcza buty! Celem jest maksymalne zminimalizowanie hałasu (a choćby zapachów).
Filtry
Filtry polaryzacyjne mogą pomóc w redukcji odbić i poprawie kontrastu, co jest szczególnie przydatne w jasnych warunkach górskich.
Powyższe elementy obejmują niektóre podstawowe kwestie związane ze sprzętem fotograficznym, które należy uwzględnić, aby zachować dyskrecję podczas fotografowania dzikiej przyrody. Odpowiedni sprzęt pozwala na cichą pracę i wtopienie się w naturalne otoczenie.
Techniki fotografii dzikich zwierząt
Lis w piargach
Cierpliwość i dyskrecja
Fotografowanie dzikich zwierząt wymaga cierpliwości. Czasami trzeba spędzić wiele godzin w jednym miejscu, czekając na odpowiedni moment. Pamiętaj, aby zachowywać się cicho i dyskretnie – gwałtowne ruchy lub głośne dźwięki mogą spłoszyć twój obiekt fotograficzny.
Wykorzystywanie światła
Naturalne światło to jeden z najważniejszych elementów fotografii przyrodniczej. Najlepsze efekty uzyskasz podczas tzw. złotej godziny – czyli tuż po wschodzie i tuż przed zachodem słońca. Światło jest wtedy miękkie i ciepłe, co pozwala zrobić lepsze zdjęcia i dodatkowo dodaje im wyjątkowego uroku.
Źródło światła
Południowe słońce może tworzyć ostre, czarne cienie, których czasami nie da się uniknąć, zwłaszcza gdy słońce znajduje się tuż nad głową. Często dzikie zwierzęta będą próbowały zachować chłód w zacienionych obszarach, na przykład pod drzewami. Może to działać na Twoją korzyść w jasne, słoneczne dni, ponieważ cienie tworzą bardziej równomierne oświetlenie.
Oświetlenie obiektu z boku może sprawić, iż zdjęcia będą interesujące. Taka scena jest dobra przy wykonywaniu fotografii, szczególnie w okolicach złotej godziny wieczorami przed zachodem słońca. Wczesny poranek zwykle zapewnia sprzyjające warunki oświetleniowe do fotografowania dzikiej przyrody.
Wykonywanie zdjęć w pochmurny dzień jest często najłatwiejsze, ponieważ chmury tworzą miękki i równomiernie oświetlony wygląd, który nie wymaga później dużej edycji.
Tło — weź pod uwagę tło i źródło światła
Dzięcioł trójpalczasty w Tatrach
Czasami naprawdę możesz mieć szczęście, gdy trafisz zwierze w pięknym miejscu, na przykład na otwartej przestrzeni z górami w tle. Innym razem gęste krzaki mogą utrudniać ustawianie ostrości, ponieważ niektóre aparaty mają problem z ustawieniem ostrości na zwierzęciu lub na gałęziach za nim. W takim przypadku może być konieczne przejście z automatycznego na manualne ustawianie ostrości. Oczekiwanie, aż zwierzę odsunie się dalej od tła (tj. bliżej Ciebie), zwykle powoduje większe rozmycie tła, co może być przyjemniejsze dla oka.
Naturalne bariery
Zastanów się, czy w danej lokalizacji możesz się ukryć, np. za dużymi skałami, drzewami. Mogą one stanowić zarówno formę kamuflażu, jak i barierę między tobą a zwierzęciem.
Bądź cierpliwy
Cierpliwość to jedna z umiejętności, która zawsze poprawi jakość fotografii dzikiej przyrody. Gdy będziesz wytrwały i zechcesz poczekać, wiele zwierząt w naturalny sposób będzie wykazywać interesujące zachowania, których inni fotografowie mogą nie zobaczyć.
Kadrowanie i kompozycja
Dobre zdjęcie to nie tylko techniczne umiejętności, ale także umiejętność kadrowania i kompozycji. Staraj się, aby obiekt nie znajdował się w centrum kadru – zasada trójpodziału (umieszczenie głównego obiektu w jednej trzeciej kadru) często przynosi lepsze efekty. Uważaj również na tło – powinno być estetyczne i nie odwracać uwagi od głównego tematu.
Bezpieczeństwo twoje i zwierząt
Bezpieczeństwo podczas fotografowania dzikich zwierząt jest najważniejsze. Zawsze zachowuj odpowiednią odległość – nie tylko dla swojego bezpieczeństwa, ale także dla komfortu zwierząt. W niektórych sytuacjach mogą one czuć się zagrożone, co może prowadzić do niebezpiecznych zachowań. Nigdy nie próbuj zbliżać się do młodych zwierząt – ich matki mogą być w pobliżu i reagować agresywnie.
Naucz się fotografować dzikie zwierzęta bez ich straszenia
Młode świstaki
Jedną z najważniejszych umiejętności, jakie powinien rozwinąć każdy fotograf dzikiej przyrody, jest obserwacja i robienie zdjęć zwierząt bez powodowania u nich niepotrzebnego stresu lub zmiany ich naturalnego zachowania. W końcu chcemy, aby nasza fotografia odzwierciedlała dziką scenerię. Zrelaksowany i naturalny wygląd zwierzęcia jest również widoczny na wykonanym ujęciu.
Choć robienie zbliżeń dzikim stworzeniom może być ekscytujące, niezwykle ważne jest, abyśmy przedkładali ich dobro nad fotografię.
Jest to nie tylko etyczna część fotografii dzikiej przyrody, ale niepokojone zwierzęta po prostu uciekną! Kluczem jest nauczenie się, jak wtopić się w otoczenie, podejść dyskretnie jednocześnie zachowując odpowiedni dystans.
Dowiedz się o kilka podstawowych technik fotografowania dzikiej przyrody bez przeszkadzania jej. Przy odpowiednim przygotowaniu i odrobinie praktyki będziesz w stanie robić wspaniałe zdjęcia, szanując jednocześnie przestrzeń fotografowanych zwierząt.
Jak poznać, iż zwierzę jest zaniepokojone?
Zwierzęta zwykle sygnalizują, iż są zaniepokojone, w zależności od gatunku objawy mogą być subtelne do oczywistych. Takie znaki mogą ci powiedzieć, iż zwierzę cię zauważa, co niekoniecznie jest czymś złym. Zwierzęta są bardzo spostrzegawcze i czujne, a co za tym idzie, będą dawać odpowiednie znaki! Będziesz musiał obserwować, aby określić, czy zwierzę jest zestresowane.
- Uszy obracające się/zwracające się w twoją stronę — wiele zwierząt obraca uszy, aby lepiej słyszeć i lokalizować potencjalne zagrożenia.
- Wpatrywanie się/patrzenie bezpośrednio na ciebie — zostałeś zauważony i ich uwaga przeniosła się ze zwykłych czynności na monitorowanie potencjalnego zagrożenia.
- Podniesiona lub wyprostowana postawa ciała — oznaka wzmożonej czujności, a nie stanu zrelaksowania. Ogony mogą być podniesione.
- Zwiększenie rozglądania się — częstsze rozglądanie się po okolicy zamiast długotrwałego skupiania się na jedzeniu/innych zachowaniach.
- Zaprzestanie aktywności — przerywają to, co robili, np. karmienie lub pielęgnację, aby zwrócić uwagę na źródło ich niepokoju.
- Wycofywanie się/odsuwanie się — wyraźne próby zdystansowania się od rzeczy wywołującej niepokój, choćby jeżeli to tylko kilka kroków w tył.
- Dźwięki alarmowe — dźwięki przypominające parskanie, szczekanie lub inne odgłosy używane jako sygnały ostrzegawcze dla innych osób w stadzie.
- Pasące młode — rodzice przywołują potomstwo bliżej w postawie ochronnej zamiast wypasu na dużym obszarze.
- Agresywne postawy — w przypadku niektórych gatunków oznaki zagrożenia, takie jak uniesione sierści, obnażanie zębów, sapanie lub tupanie, sygnalizują intruzowi, iż zwierzę jest gotowe do obrony, jeżeli zajdzie taka potrzeba.
Zwracanie szczególnej uwagi na subtelną mowę ciała i sygnały dotyczące aktywności mogą pomóc Ci wcześnie zauważyć, jeżeli Twoja obecność niepokoi zwierzęta. Mogą to być wskazówki, iż czas się wycofać i dać zwierzęciu więcej przestrzeni.
Wybór lokalizacji
Jednym z najprostszych sposobów fotografowania dzikiej przyrody bez ingerencji i przeszkadzania jest wybranie odpowiedniego miejsca. o ile wiesz, gdzie często występują zwierzęta, udaj się tam wcześnie rano, zajmij odpowiednią pozycję siedź cicho i czekaj cierpliwie. Pamiętaj, iż na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego nie wolno schodzić ze znakowanego szlaku.
Niedźwiedź pośród borówek
Wybierając miejsce do obserwacji i ewentualnego ustawienia statywu, należy wziąć pod uwagę kilka rzeczy:
W bezpiecznej fotografii dzikiej przyrody zarówno dla nas, jak i dla zwierzęcia priorytetem jest zachowanie dystansu. Pamiętając jednocześnie, iż im dalej jesteśmy, tym dłuższe (i droższe!) będą potrzebne obiektywy.
Z dużej odległości jakość obrazu może ulec pogorszeniu, choćby w przypadku obiektywów z najwyższej półki. Drgania obiektywu utrudniają także uzyskanie dobrego, ostrego zdjęcia. Na szczęście istnieje wiele sposobów, aby to zrekompensować i przez cały czas zachować bezpieczną odległość.
Różne gatunki mają różny poziom komfortu w obecności intruzów. Prawdopodobnie zauważyłeś, iż zwierzęta takie jak wiewiórki czasami choćby czasami podchodzą, podczas gdy inne gatunki są bardziej płochliwe.
Świstaki są przykładem gatunku szczególnie płochliwego i łatwo stresującego się obecnością kogoś w ich bezpośredniej przestrzeni. Często, zanim zauważymy tego sympatycznego mieszkańca hal, najpierw usłyszymy jego charakterystyczny świst.
Oczywiście należy zachować dystans między sobą a drapieżnikami, takimi jak niedźwiedzie. choćby jeżeli te zwierzęta wydają się czuć komfortowo w twojej obecności i jest mało prawdopodobne, iż zaatakują, przez cały czas mogą być niebezpieczne i nieprzewidywalne.
Uwaga!
Nadmierne przyzwyczajanie zwierząt do obecności człowieka może mieć w dłuższej perspektywie bardzo negatywne skutki dla nich. Ogólna zasada brzmi: trzymaj się w odległości co najmniej 100 metrów – a im więcej, tym lepiej. Kieruj się najlepszą oceną i jeżeli zwierzę wydaje się wzburzone, odejdź.
Wiele zwierząt, takich jak jelenie, może wydawać się łagodne, ale jeżeli zostaną sprowokowane, będą się bronić. Zwróć także szczególną uwagę na mowę ciała.
Badanie terenu i planowanie wycieczki
Znajomość terenu, na którym zamierzasz fotografować, jest kluczowa. Przed wyjściem w góry warto zorientować się, jakie gatunki zwierząt tam występują i gdzie najczęściej można je spotkać. Dobrym pomysłem jest również sprawdzenie prognozy pogody – deszcz lub mgła mogą znacząco wpłynąć na jakość zdjęć. Znajomość terenu i zwyczajów zwierząt to klucz do sukcesu.
Przed wyruszeniem, dowiedz się jak najwięcej o miejscach, gdzie można spotkać interesujące Cię zwierzęta:
Kozica górska
Niedźwiedź brunatny
Największy drapieżnik występuje na całym obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zwykle przebywają w lasach i na łąkach a jesienią pośród borówek. Najczęściej można je spotkać wczesnym rankiem i późnym popołudniem, gdy są najbardziej aktywne. Warto pamiętać, iż niedźwiedzie są dzikimi zwierzętami i ich spotkanie może być niebezpieczne. Ważne jest, aby zachować odpowiednią odległość i nie próbować fotografować ich z bliska. W Tatrach bardzo często są widywane, nieopodal szlaku w Dolinie Kościeliskiej, Hali Kondratowej i Dolinie Małej Łąki.
Kozica górska
Kozice najczęściej można zobaczyć w wyższych partiach Tatr, gdzie czują się najbezpieczniej i mają najlepsze warunki do życia. Spotkasz je na stromych skalnych zboczach i łąkach wysokogórskich. Są aktywne głównie w ciągu dnia. Kozice są zwykle płochliwe, więc jeżeli będziesz miała szczęście je spotkać, staraj się zachowywać cicho i obserwować je z pewnej odległości, aby ich nie spłoszyć. Kierdle kozic tatrzańskich można spotkać w rejonie Czerwonych Wierchów i Kasprowego Wierchu.
Świstak tatrzański
Te sympatyczne zwierzaki zamieszkują hale i górskie stoki. Najlepiej obserwować je wczesnym rankiem lub późnym popołudniem na Wiosnę i lato, kiedy są aktywne. Warto pamiętać, aby obserwować te zwierzęta z odpowiedniej odległości, nie płoszyć ich i zachować ciszę, aby nie zakłócać ich naturalnego środowiska. Można je spotkać w różnych rejonach Tatr.
Orzeł przedni
W Tatrach orły przednie (Aquila chrysaetos), można spotkać w miejscach, gdzie występują odpowiednie warunki dla ich bytowania. Są to obszary z dużą przestrzenią, gdzie orły mogą polować oraz zakładać swoje gniazda. Najczęściej zobaczysz je szybujące wysoko nad górami. Szukaj miejsc z dobrą widocznością na otwarte przestrzenie. Orły często krążą nad dolinami w poszukiwaniu pożywienia, dlatego warto mieć lornetkę, aby móc lepiej je obserwować.
Gronostaj wśród piargów
Przydatne wskazówki i sztuczki
Korzystanie z kamuflażu
Wtapianie się w okoliczny teren jest często używany przez profesjonalnych fotografów przyrody. Ubrania w stonowanych, naturalnych kolorach pomogą Ci wtopić się w otoczenie.
Śledzenie ruchów zwierząt
Obserwacja zachowań zwierząt pozwala przewidzieć ich ruchy i ustawić się we właściwym miejscu na idealne ujęcie. Zwierzęta mają swoje stałe szlaki i miejsca, gdzie szukają pożywienia czy wody. Znajomość tych miejsc i tras może znacznie zwiększyć szanse na udane zdjęcia.
Korzystanie z trybu seryjnego
Tryb seryjny w aparacie pozwala na zrobienie kilku zdjęć w krótkim czasie. Jest to szczególnie przydatne, gdy zwierzę jest w ruchu. W ten sposób zwiększasz szansę na uchwycenie idealnego momentu.
Zwracanie uwagę na detale
Często to detale czynią zdjęcie tym wyjątkowym. Uchwycenie szczegółów, takich jak faktura futra niedźwiedzia, rysunek piór orła czy mimika świstaka, dodaje zdjęciom głębi i charakteru.
Opowieści z górskich sesji fotograficznych
Każda sesja fotograficzna w górach to unikalna przygoda. Opowieści o spotkaniach z dzikimi zwierzętami, trudach wędrówki i satysfakcji z udanych zdjęć mogą być inspiracją dla innych. Warto dzielić się swoimi doświadczeniami na blogach czy mediach społecznościowych, aby zachęcać innych do odkrywania piękna dzikiej przyrody.
Łania na łące górskiej
Poszukiwanie zwierząt z przewodnikiem tatrzańskim
W poszukiwaniu ciekawych kadrów i dzikich mieszkańców gór warto udać się w towarzystwie doświadczonego przewodnika górskiego. Osoby te znają dokładnie obszar Tatr i wiedzą, gdzie najczęściej można spotkać różne gatunki zwierząt. Dzięki temu mogą zwiększyć szanse na udane spotkanie i sfotografowanie interesujących gatunków.
Przewodnicy tatrzańscy mają bogatą wiedzę na temat lokalnej fauny i flory, co pozwala na lepsze zrozumienie obserwowanych zwierząt i ich zachowań. Mogą dostarczyć cennych informacji na temat życia dzikich zwierząt, ich nawyków i roli w ekosystemie. Dodatkowo mogą pomóc znaleźć najlepsze miejsca i warunki do fotografowania zwierząt. Znają optymalne pory dnia, odpowiednie kąty i techniki, które mogą poprawić jakość zdjęć.
Zakończenie
Robienie zdjęć dzikich zwierząt w górach to wyzwanie, które może przynieść niesamowitą satysfakcję. Kluczem do sukcesu jest odpowiednie przygotowanie, cierpliwość i szacunek dla przyrody. Korzystając z powyższych wskazówek, możesz znacznie poprawić jakość swoich zdjęć i cieszyć się niezapomnianymi chwilami spędzonymi wśród tatrzańskiej przyrody.
Pamiętaj, iż każda wycieczka to okazja do nauki i doskonalenia swoich umiejętności fotograficznych. Robienie zdjęć dzikiej przyrody i jej mieszkańców bez szkodzenia wymaga praktyki, cierpliwości i zaangażowania w przedkładanie dobrostanu zwierząt nad doskonałe zdjęcia. Mam nadzieję, iż ten artykuł pomoże Ci w stawianiu pierwszych kroków w fotografii przyrodniczej i zachęci do eksploracji górskich terenów z aparatem w ręku.
Powodzenia i udanych kadrów!
Michał Jarząbek-Giewont
Przewodnik tatrzański — ponad 10 lat doświadczenia w oprowadzaniu po Tatrach i Zakopanem. Rodowity góral z Zakopanego i miłośnik przyrody tatrzańskiej. Przewodnictwem zajmuje się zawodowo. Prywatnie pasjonat jazdy na rowerze, skiturów oraz fotografii krajobrazów górskich.
