Coraz więcej osób w Holandii decyduje się na stałe zamieszkanie na osiedlach przyczep kempingowych pełniących rolę parków wakacyjnych (vakantiepark), mimo iż oficjalnie jest to niezgodne z przepisami.
Na dzień 1 stycznia 2024 roku aż 59 tysięcy ludzi mieszkało na stałe w takich miejscach, co stanowi wzrost o 14 proc. w porównaniu z rokiem 2019, według danych opublikowanych przez CBS (Główny Urząd Statystyczny). Mieszkańcy takich osiedli to często osoby samotne, osoby starsze oraz imigranci, a także osoby mające problemy finansowe.
W 2024 roku około 33 proc. mieszkańców parków wakacyjnych przebywało w Holandii od niedawna, co wskazuje na wzrost migracyjny w tych miejscach.
Kim są mieszkańcy przyczep kempingowych?
Stałe zamieszkanie na takich terenach bywa postrzegane jako tymczasowe rozwiązanie problemu braku mieszkań. W tym roku rząd koalicyjny Dicka Schoofa wyraził zamiar tolerowania takiego stanu rzeczy, biorąc pod uwagę dramatyczny niedobór mieszkań, który szacuje się na ponad 400 tysięcy jednostek.
Jednak, jak zauważa Rob van den Hazel, koordynator programu „Vitale Vakantieparken” na Veluwe (las w prowincji Geldria oraz nazwa regionu), większość takich miejsc nie jest przystosowana do stałego zamieszkania. Domki w parkach wakacyjnych, często w formie przyczep kempingowych lub małych chat, są zwykle skromnie wyposażone i brakuje im infrastruktury potrzebnej do długoterminowego zamieszkania.
Chociaż rząd chce tolerować zamieszkanie na terenach wakacyjnych, wielu uważa, iż to nie wystarczy. Przykładem może być sytuacja Rico Wanschersa, przewodniczącego stowarzyszenia Belangenvereniging Vrij Wonen — działającego na potrzeby wolnego (w kwestii prawnej) mieszkania, który mieszka w domu wakacyjnym w Zeewolde (Flevoland), ale musi również wynajmować drugi dom w Harderwijku (Geldria), by spełniać wymogi prawne. Obawia się, iż gdyby rząd zmienił swoją politykę i przestał tolerować takie zamieszkanie, mógłby znaleźć się w trudnej sytuacji. Obie miejscowości dzieli jezioro Wolderwijd powstałe po utworzeniu prowincji Flevoland.
Co ciekawe, aż 28,5 proc. mieszkańców parków wakacyjnych to osoby żyjące samotnie, co stanowi większy odsetek niż w całej populacji kraju (19 proc.). Mieszkańcy parków są również starsi – ich średnia wieku to 47 lat, podczas gdy w całej Holandii wynosi ona 42 lata. Stosunkowo kilka dzieci mieszka w takich miejscach – tylko 17,6 proc. mieszkańców parków wakacyjnych to osoby poniżej 18. roku życia.
Problemy społeczne i ekonomiczne
Statystyki pokazują również, iż mieszkańcy parków wakacyjnych częściej mają problemy finansowe. Aż 10 proc. mieszkańców ma problematyczne długi, co jest wyższym odsetkiem niż średnia krajowa wynosząca 8 proc. Najwięcej osób z problemami finansowymi mieszka na terenach wakacyjnych w Brabancji Północnej, gdzie 12 proc. mieszkańców parków walczy z problemami finansowymi.
Problem ten nie dotyczy wyłącznie osób o niskich dochodach. W parkach wakacyjnych zamieszkują także osoby starsze, które szukają spokojnego miejsca na emeryturze, a także imigranci, którzy dopiero co przybyli do Holandii. 32,6 proc. mieszkańców parków wakacyjnych ma krótką historię pobytu w Holandii, co oznacza, iż zamieszkanie w takich miejscach staje się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem dla nowo przybyłych.
Wiele osób zamieszkałych na takich osiedlach korzysta również z pomocy socjalnej. W 2022 roku 5 proc. z nich otrzymywało zasiłki dla bezrobotnych lub świadczenia socjalne, co stanowi większy odsetek niż w ogólnej populacji (3,3 proc.).
Wyzwania dla gmin i regionów
Chociaż mieszkanie na stałe w parkach wakacyjnych staje się coraz bardziej powszechne, wiele z tych miejsc nie jest odpowiednio przystosowanych do długoterminowego zamieszkania. Jak zauważa Rob van den Hazel, osoba odpowiedzialna za zarządzanie parkami wakacyjnymi w regionie Veluwe, wiele domków to małe stacjonarne przyczepy czy chatki, które nie mają odpowiedniej infrastruktury. Dodatkowo obecność stałych mieszkańców zmienia charakter tych miejsc, które mają służyć przede wszystkim turystom.
Nie bez znaczenia jest również wpływ ekonomiczny, jaki parki wakacyjne mają na lokalne społeczności. Na przykład w regionie Veluwe turystyka stanowi istotne źródło dochodów, a przekształcanie tych parków w osiedla mieszkaniowe mogłoby negatywnie wpłynąć na lokalną gospodarkę.
Stanowisko rządu
W obliczu rosnącego kryzysu mieszkaniowego w Holandii rząd zaproponował łagodzenie przepisów dotyczących stałego zamieszkania w parkach wakacyjnych. Choć na razie nie wprowadzono oficjalnych zmian w przepisach, gabinet Schoofa planuje wprowadzić politykę „tolerowania” tego typu zamieszkania.
Zdaniem Wanschersa, przewodniczącego Stowarzyszenia BVW, tolerowanie to za mało – konieczne jest jasne uregulowanie statusu mieszkańców, aby ci, którzy już zrezygnowali z tradycyjnego mieszkania, nie znaleźli się w pułapce prawnej.
