H11 Boutique Office w Gliwicach – przebudowa kamienicy kolejowej

plndesign.pl 6 miesięcy temu

W centrum Gliwic, podobnie jak w wielu innych polskich miastach, historia przeplata się z nowoczesnością. To właśnie tutaj metamorfozę przeszła kamienica kolejowa z początku XX wieku, która dziś funkcjonuje jako H11 Boutique Office. Jej przebudowy podjęła się pracownia Zalewski Architecture Group.

Główne założenia przebudowy obiektu kolejowego

Dla koncepcji przebudowy obiektu istotna jest w szczególności lokalizacja obiektu w śródmieściu, na granicy terenów kolejowych. Tu na początku ubiegłego wieku zrealizowano zabudowę charakterystyczną dla patronackiego budownictwa kolejowego. Ceglane budynki o spadzistych dachach, kontrastują z sąsiadującym typowo miejskim, kamienicznym budownictwem kwartałowym. Te dwa odmienne style zabudowy, sąsiadujące naprzeciw siebie na jednej ulicy, stanowią znaczący kontrast w podejściu do sposobu formowania miasta.

Współczesna forma pośród zabudowy kamienicznej

W miarę jak kolej sukcesywnie opuszcza swoje obiekty, te tracą swoją pierwotną funkcję. Stają się pustostanami, które jak w przypadku omawianego budynku, popadają w ruinę i stają się trudne do adaptacji według współczesnych standardów i oczekiwań użytkowników. Taki też los spotkał istniejący w tym miejscu obiekt, który ze względu na zły stan nie nadawał się do adaptacji. Jednak obiekty takie jako świadkowie historii są nośnikiem zbiorowej pamięci i dowodem ciągłości historycznej oraz ewolucji miasta.

Bywa więc, jak w tym przypadku, iż stanowią inspirację dla wyobraźni – i jako takie stanowią wartość i dla inwestorów i użytkowników oraz mieszkańców. Dlatego architekci w nowym budynku postanowili odtworzyć ślad dawnej bryły – ale nie wprost. Sztuczne odtwarzanie historycznych detali byłoby fałszowaniem rzeczywistości – stąd lapidarne potraktowanie rysunku i odniesienia do detali- gzymsów i opasek okiennych w formie reliefu.

Dialog z miastem

Miasto się zmienia. W miarę jego ekspansji dawne zaniedbane tereny przedmieścia także powinny ulec zmianie. Nowe realizacje powinny odzwierciedlać i stymulować ten proces.

Obecnie to eksponowane miejsce stanowi bramę do ścisłego śródmieścia Gliwic – co stało się impulsem do działań projektowych zmierzających do realizacji szeregu celów: nawiązania skalą i intensywnością zabudowy do terenów miejskich i miastotwórczych – w szczególności nawiązania wysokością obiektu do śródmiejskiej zabudowy kamienicznej, zapewnienia współczesnych standardów rozwiązań użytkowych, technicznych i ekologicznych, uszanowania pamięci miejsca i historycznej zabudowy.

Życie wewnętrzne

Budynek otrzymał współczesną formę. Charakteryzuje się ona prostotą i czystością bryły. Jej metaliczna powierzchnia odbija okoliczną zieleń, kamienice, niebo. Jest dynamiczna – zmienia się w zależności od kierunku patrzenia, pory dnia, pogody, pór roku – reaguje na miasto i przyrodę, ale mimo zastosowania współczesnych środków, z nim współgra. To architektura – wizualnie lekka, opalizującą w słońcu – mimo znacznych gabarytów, jest odpowiedzią na konieczność zrównoważenia różnych elementów przestrzennych i pogodzenia różnych skal i konwencji otoczenia.

Ślad pierwotnej kamienicy – ciemny zarys archetypicznej bryły budynku ze spadzistym dachem – stanowi symboliczny kamień węgielny nowego obiektu. W bliższym oglądzie odczytujemy w niej syntetyczny relief historycznych otworów, gzymsów, opasek.

Kolejną warstwę przemiany stanowi abstrakcyjny, atektoniczny układ nowych, dużych otworów okiennych, który przenika i scala budynek. „Byty równoległe” rozrywają się na wielu płaszczyznach, tworząc wielowymiarową narrację.

Użyteczność i ekologia

W zakresie budowlanym – zaadaptowano część piwnic i ścian zewnętrznych obiektu, ale pozostałe elementy ze względu na zły stan, a także konieczność spełnienia uwarunkowań technicznych w zakresie dostępności, warunków pożarowych, ewakuacji, a także zagadnień energooszczędnych i ekologicznych, została wykonana na nowo. Obiekt zyskał dodatkowe kondygnacje – łącznie 5 kondygnacji użytkowych o elastycznej funkcji biurowej, nowe wejście wraz z dobudowaną wygodną klatką schodową z dźwigiem osobowym. Projektowanie zgodnie ze standardami certyfikacji środowiskowej BREEAM, zapewnia odpowiednie warunki dostępności i dobrostanu pracowników, pozyskiwania i oszczędności energii i ekologii. Obiekt zaprojektowano tak, aby zapewniał wszechstronną optymalizację ekologiczną i kosztową.

Autentyczność i zrównoważenie

Całość współgra przekonaniem architektów o konieczności autentyczności i niepowtarzalności oraz wymogowi zrównoważonego podejścia. To wyraża się w podejściu do przestrzeni miejskiej, elastyczności i wszechstronnej adaptowalności obiektu. W tym sensie jest też odmiennym głosem wśród zbanalizowanej architektury biurowej, wpisując się w modus operandi Zalewski Architecture Group.

„Jak wielokrotnie wspominaliśmy, nie mamy patentu na architekturę. Nie projektujemy „w stylu x”, czy „y”. Uważamy, iż to zaprzeczenie autentycznej i znaczącej przestrzeni – co uważam za sens architektury. Nasze projekty są jednak konceptualnie związane ze sobą – wspólny jest sposób myślenia o przestrzeni i użytkowniku. Narracja i abstrakcja – określenia, które skrótowo opisują nasze podejście: obiekty tworzą znaczenie i historie, ale unikamy dosłowności i operujemy lapidarnymi środkami” – mówi Krzysztof Zalewski, autor obiektu.

Budynek odpowiada różnym celom i użytkownikom – aby będąc odpowiedzią na oczekiwania klienta, służył także otoczeniu. Aby był znakiem miejsca i znakiem czasu, bez końcowej daty przydatności – w myśl wyznawanej przez architektów zasady, iż „architektura to czasownik – nie rzeczownik”.

Projekt: Krzysztof Zalewski – Zalewski Architecture Group | zalewskiag.com
Współpraca projektowa: Paweł Zalewski, Patrycja Dapa-Rylukowska
Zdjęcia: Tomasz Zakrzewski – Archifolio | archifolio.pl