List przyszedł pod koniec listopada – wyblakła koperta, bez adresu zwrotnego, jakby przypadkowy wiatr przywiał go z przeszłości. Papier był szorstki i suchy, niczym przeleżał dekadę w starej skrzyni na strychu. W środku – tylko jedna linijka, wypisana starannym, nieco archaicznym pismem:
„Mama czeka. Dom pod brzozą. Cisza to nie koniec.”
Igor trzymał tę kartkę w dłoniach jak odłamek życia, które sam pogrzebał. Czytał raz za razem, jakby między wierszami mogło kryć się coś więcej. Dłonie drżały nie z zimna – z czegoś, co wzbierało z głębi, z tych lat, kiedy jeszcze nie był obcy. Matki nie widział sześć lat. Pięć – nie odezwał się. Po śmierci ojca kontakt urwał się jak nić – nagle i boleśnie. Żadnych telefonów, żadnych listów. Tylko cisza. Głucha, uparta, kamienna. Kto pierwszy zamilkł – już nie pamiętał. I nie miało to znaczenia.
Dom pod brzozą – to nie było zwykłe miejsce. To ich letnisko na Podlasiu. Tam spędził dzieciństwo: uczył się pływać w stawie, pierwszy raz pocałował dziewczynę w piątej klasie, nosił gwoździe dla ojca, który wciąż klął na dziurawy dach. Matka śmiała się z ganku, machała miotłą, zbierała poziomki, a w niedziele smażyła racuchy, od których pachniało ciepłem i latem. Ten zapach mieszkał na werandzie, w starej kredensie, w skrzypieniu desek. Igor nie był tam od dwudziestu dwóch lat. Jakby wymazał z pamięci.
Pojechał. Bez zastanowienia. Po prostu wsiadł do pociągu i patrzył przez okno, przypominając sobie, jak ojciec pisał notatki na skrawkach gazet – „naprawić płot”, „kupić drewna”. W piersi coś się ścisnęło. Nie wina, nie strach – coś innego, gęstego jak węzeł z przeżytych lat.
Dom stał, jakby czekał. Przyblakły, odpryskany od farby, z tą samą skrzypiącą furtką, która zawsze protestowała przed obcymi. Brzoza urosła, zacieniając pół elewacji. Drzwi nie były zamknięte. A zapach w środku – dym, stare drewno, siano – runął na niego jak wspomnienie.
Matka siedziała przy oknie. Chusta na ramionach, filiżanka w rękach. Włosy – białe, twarz – miększa, ale wzrok… ten sam. Rozpoznający. Żadnego zdziwienia, żadnego wyrzutu. Tylko ciepła cisza w oczach.
— Zmarzłeś pewnie — powiedziała. — W piecu się pali. Wiedziałam, iż przyjedziesz.
Milcząco zdjął kurtkę, powiesił na stary hak, jak za młodu. Przeszedł do kuchni, nalał sobie herbaty. Mama postawiła przed nim talerz pierogów. Ten sam zapach – jabłka, wanilia. Dom.
— Jeszcze ciepłe — rzekła. — Zawsze je lubiłeś.
Jedli w milczeniu. Nie z powodu urazy – bo słowa byłyby zbyt głośne. Cisza stała się ich językiem. Nie było w niej pretensji. Tylko akceptację. Słuchał, jak oddycha. Z każdym jej oddechem w jego sercu robiło się cicho.
Przetarł kurz, przyniósł drewna, naprawił drzwiczki szafki. Nie z obowiązku, ale bo musiał – dla siebie. Mama siedziała, dziergała na drutach, czasem patrzyła na niego z takim spokojem, jakby wszystko już się wydarzyło. Wszystko – zostało wybaczone.
Trzeciego dnia zapytał:
— To ty pisałaś?
Pokręciła głową.
— Nie. Ale wiedziałam, iż zrozumiesz.
— Więc kto?
Uśmiechnęła się ledwo dostrzegalnie. Wzruszyła ramionami. Jej spojrzenie mówiło: to nieważne. Ważne, iż jesteś.
Wieczorem wyszedł na ganek. Powietrze było czyste, gwiazdy – niskie, ogromne, niebo – głębokie. I cisza. Ta sama. Nie pusta. Żywa. Przypomniał sobie słowa ojca: „W mieście wszystko hałasuje. A tu – oddycha.” Wcześniej nie rozumiał. Teraz – wiedział.
Stał długo, w końcu wrócił. Mama spała w fotelu przy oknie, pled na ramionach, kłębek włóczki na kolanach. Cicho zamknął drzwi.
I po raz pierwszy – nie chciało mu się wyjeżdżać.
Został na zimę.
W domu pod brzozą. Tam, gdzie wszystko milczy. Ale wciąż czeka.
