Jedną z najbardziej widocznych oznak końca zimy i nadchodzącej wiosny są w naszym kraju kwitnące forsycje. Kiedy dni stają się cieplejsze, te popularne krzewy pokrywają się żółtymi kwiatami jeszcze zanim pojawią się na nich liście. Są też jednymi z pierwszych miejsc żerowania wczesnowiosennych owadów, a dla ludzi symbolem końca ciemnej i zimnej pory roku.
Forsycja – opis gatunku
Forsycja (Forsythia) jest krzewem dorastającym w naturze do trzech metrów. Należy do rodziny oliwkowatych i rodzaju forsycji, w którym sklasyfikowanych jest jedenaście gatunków. Większość z nich pochodzi z Dalekiego Wschodu, jeden z południowo-wschodniej Europy (forsycja europejska – Forsythia europea). Forsycje w warunkach naturalnych zasiedlają bardziej wysuszone rejony, tworząc na nich gęste zarośla. Naukowa nazwa forsycji powstała na cześć pochodzącego ze Szkocji osiemnastowiecznego ogrodnika – Williama Forsytha.
W zależności od gatunku, forsycje w naturze mają różne rozmiary i pokrój – część z nich ma pędy proste, inne zwisające. Roślina posiada drobne, przeważnie ząbkowane liście o jasnozielonej barwie. Jednak znakiem rozpoznawczym krzewu są intensywnie żółte kwiaty, które pojawiają się już wczesną wiosną, najczęściej w marcu. Z tego powodu forsycja nazywana jest w niektórych krajach drzewkiem wielkanocnym.
Kwiaty wyrastają w skupiskach od jednego do sześciu w kątach zeszłorocznych liści, a ich płatki mają do ośmiu milimetrów długości. Są więc drobne, natomiast jest ich bardzo dużo, a ponieważ pojawiają się jeszcze na gałązkach pozbawionych liści, roślina wygląda jakby była nimi obsypana. Po przekwitnięciu zawiązują się owoce, mające postać torebek wypełnionych drobnymi nasionami. Wtedy również krzak pokrywają świeże, jaskrawozielone liście.
Najpopularniejsze odmiany forsycji
Forsycje od wieków ozdabiały ogrody w Chinach, Japonii i Korei. Jej azjatyckie odmiany trafiły do Europy w XIX wieku i bardzo gwałtownie stały się popularnymi roślinami hodowanymi w ogrodach. gwałtownie zaczęto krzyżować między sobą różne gatunki tych krzewów, uzyskując odmiany, które są popularne do dzisiaj. Do najpopularniejszych z nich należą między innymi:
- forsycja koreańska – popularna ze względu na to, iż jest odmianą kwitnącą najwcześniej i jest bardzo odporna na niskie temperatury. Jej kwiaty mają ciemniejszy odcień i są bardzo drobne;
- forsycja zwisła – pierwotnie była najpopularniejszym gatunkiem ogrodowym tego krzewu. Dorasta do trzech metrów i ma długie, proste gałęzie, z których zwieszają się pędy, tworząc bryłę przypominającą parasol;
- forsycja pośrednia – krzyżówka powstała z forsycji zielonej i forsycji zwisłej. Jej proste pędy osiągają do trzech metrów wysokości, zaginając się na końcach ku ziemi. Kwitnie bardzo obficie, kwiaty w kolorze jaskrawo żółtym. Jest zdecydowanie najpopularniejszą odmianą spotykaną w ogrodach prywatnych i założeniach miejskich.
Gdzie sadzić forsycje?
Forsycje w ciągu ostatnich lat zdobywały coraz większą popularność i stały się roślinami powszechnie sadzonymi zarówno w ogrodach, jak i na obszarach publicznej zieleni miejskiej. Jako rośliny odporne na warunki zewnętrzne, a przy tym obficie kwitnące wczesną wiosną, są chętnie wybierane przez projektantów ogrodów. Dzięki temu już pod koniec marca, osiedla i skwery ożywia intensywny, żółty kolor ich kwiatów, jeszcze zanim większość innych roślin pokryje się pierwszymi liśćmi.
Krzewy forsycji łatwo adoptują się do różnych warunków. Można je umieścić w półcieniu, czy choćby obszarze mocniej zacienionym, pod drzewami w ogrodzie, w parkach, po północnej stronie wieżowców. We wszystkich tych miejscach roślina powinna poradzić sobie bez problemu. o ile chcemy jednak, żeby forsycja kwitła obficiej i wcześniej, należy posadzić ją na bardziej odsłoniętym stanowisku, gdzie będzie miała dostęp do bezpośredniego oświetlenia słonecznego. Panująca tam wyższa temperatura sprawi, iż roślina szybciej zakończy zimowy okres odpoczynku i wytworzy kwiaty prędzej niż jej umieszczone w cieniu sąsiadki.
Przy wyborze miejsca do posadzenia forsycji trzeba pamiętać o tym, iż roślina ta nie lubi silnego wiatru, najlepiej rośnie więc w miejscach osłoniętych. Krzewy forsycji mogą być umieszczone samodzielnie, należy im wtedy zapewnić około metra wolnej przestrzeni z każdej strony, żeby mogły swobodnie się rozrastać. Nadają się one również do tworzenia żywopłotów, w takim przypadku wystarczają półmetrowe odstępy pomiędzy roślinami, żeby ładnie się zagęściły i dały się w przyszłości łatwo kształtować.
Podłoże
Forsycja nie ma dużych wymagań co do podłoża. Najlepiej będzie jednak rosła w żyznym podłożu, dobrze zatrzymującym wilgoć, ale jednocześnie lekkim i przepuszczalnym. Jego pH powinno mieć charakter neutralny – około 6,8 do 7,7. Roślina nie lubi gleby zbyt piaszczystej, która gwałtownie wysycha, jak również substratów ciężkich i gliniastych, w których na długo zatrzymuje się woda. Forsycji zdecydowanie nie służy również podłoże o dużej zawartości wapienia.
Nawożenie
Częstotliwość nawożenia krzewów forsycji jest uzależniona od jakości gleby, w której rośnie. o ile podłoże jest żyzne i bogate w minerały, a roślina obficie i regularnie kwitnie oraz ładnie się rozrasta, nie ma potrzeby zasilania jej dodatkowymi składnikami. Na glebach uboższych konieczne jest stosowanie nawozów choćby kilka razy w roku. Warto to zrobić przed i po kwitnieniu, a potem w okresie letniego wzrostu. Nawóz powinien być bogaty w azot, potas oraz fosfor i podawany bezpośrednio pod rosnący krzew.
Forsycja – przycinanie
W przypadku krzewów wieloletnich, takich jak forsycja, jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych, utrzymujących roślinę w dobrej kondycji jest regularne przycinanie. Coroczne cięcie należy wykonywać na wiosnę, już po przekwitnięciu, ale jeszcze przed pojawieniem się liści. Zbyt wczesne przycięcie (przed pojawieniem się kwiatów) spowoduje nadmierny rozrost pędów i skąpe kwitnienie. Gałązki przycinamy zwykle do 2/3 długości, chyba iż są wyjątkowo wydłużone – wtedy skracamy je o połowę.
Przycinanie nie tylko pozwala na wymodelowanie krzewu do pożądanego kształtu – przede wszystkim pozwala wzmocnić roślinę i pobudzić ją do wzrostu. Co kilka sezonów warto przeprowadzić bardziej radykalne ciecie, usuwając większość starych pędów przy samej nasadzie i zostawiając jedynie te młodsze. Poddana takiemu zabiegowi forsycja będzie gwałtownie odrastała i obficie kwitła. W czasie przycinania warto również przerzedzić wnętrze bryły rośliny i pozbyć się rosnących tam pędów. Spowoduje to pojawienie się większej liczby kwiatów na zewnątrz. Jak zawsze warto też zwrócić uwagę na chore i uschnięte części – ich pozbywamy się w pierwszej kolejności, niezależnie od zaplanowanych cięć.
Okres zimowy
Krzewy forsycji są odporne na przymrozki i nie wymagają dodatkowej ochrony w czasie zimy. Jedynie młode rośliny, te posadzone jesienią, warto na czas przymrozków zabezpieczyć chochołem ze słomy i warstwą kory. O wiele groźniejsze dla rośliny są przymrozki na wiosnę. Ponieważ forsycja wcześnie zaczyna okres wegetacyjny i kwitnienie, zdarza się, iż jej pędy przemarzną. Należy je wówczas wyciąć, żeby nie osłabiały całej rośliny. Utracone części powinny gwałtownie odrosnąć.
Rozmnażanie forsycji
Krzewy forsycji najłatwiej można rozmnażać na dwa sposoby. Pierwszy z nich to klasyczne odcinanie częściowo zdrewniałych pędów, które ukorzeniamy i sadzimy na nowym stanowisku. Muszą one mieć około 10 centymetrów długości. Cięcia dokonujemy ukośnie, dzięki ostrego i czystego narzędzia, uważając, żeby nie zabrudzić świeżej rany ziemią. Z pędów usuwamy liście, a następnie wkładamy je do naczynia wypełnionego wodą z dodatkiem ukorzeniacza. Kiedy pojawią się korzenie, przesadzamy je do pojemników z żyzną ziemią i ustawiamy w ciepłym i nasłonecznionym miejscu.
Dbamy o to, by podłoże było dobrze nawodnione. Po upływie kilku tygodni sadzonki można przenieść na stanowisko docelowe, pamiętając o częstym podlewaniu. Drugi sposób polega na wykorzystaniu młodych, nisko rosnących pędów z dojrzałego krzewu forsycji. Należy wygiąć je do gruntu, umocować i przysypać ziemią. Po pewnym czasie gałązka powinna wypuścić korzenie. W kolejnym sezonie dobrze ukorzenioną można wykopać i przenieść w inne miejsce.