Dwór Artusa w Toruniu

Zdjęcie: Dwór Artusa w Toruniu

W Toruniu rządzi gotyk, ale nie oznacza to, iż zabytki z innego okresu historycznego nie zasługują na uwagę. Olbrzymi ratusz na środku rynku zdominował zabudowę. Jednak uwagę turystów równie mocno przyciąga Dwór Artusa. To budynek z roku 1891 w stylu neorenesansowym. Już na pierwszy rzut oka widać gotycko-renesansowe nawiązania do średniowiecznego Dworu Artusa, który kiedyś tu się znajdował. Dzisiaj to miejskie Centrum Kultury, a na parterze znajduje się restauracja.

Pierwszy Dwór Artusa

Budynek, który możemy dzisiaj podziwiać, powstał dopiero w XIX wieku i jest o wiele większy niż jego historyczni poprzednicy. Nowy Dwór Artusa zajmuje trzy parcele średniowieczne. Warto również wspomnieć, iż nazwa Dwór Artusa pojawiła się dopiero w XVII wieku. Wcześniej mówiono „Dom Towarzyski” albo „Dom Klubowy”. Pierwszy budynek wzniesiono w latach 1385-1386 i należał do elitarnego Bractwa Świętego Jerzego, które odwoływało się do legendy króla Artura i rycerzy Okrągłego Stołu. Takie stowarzyszenia istniały w dużych miastach ówczesnej hanzeatyckiej Europie. Były bardzo popularne w państwie krzyżackim i skupiały przedstawicieli patrycjuszowskich rodów i najbogatszych kupców. Jak istotną rolę w Toruniu odgrywał Dwór Artusa, niech świadczy fakt, iż to właśnie tu w roku 1466 podpisano drugi pokój toruński.

Marian Jaroczyński, II traktat toruński, 1870-1873, Muzeum Okręgowe w Toruniu

W piwnicach Dworu Artusa w roku 1568 powstała pierwsza w Toruniu oficyna drukarska, Po tumulcie toruńskim w roku 1724 (zamieszki między katolikami a protestantami) przez kolejne 30 lat toruńscy protestanci odprawiali nabożeństwa. Wojska szwedzkie podczas wojny północnej zniszczyły Dwór Artusa. W roku 1802 budynek rozebrano, a w roku 1829 powstał nowy budynek. To była druga budowla, którą z powodu pęknięcia ścian rozebrano.

Trzeci Dwór Artusa i śmierdzący problem

Toruń zamieniony na twierdzę czerpał duże korzyści finansowe z tym związane, co pozwoliło myśleć o budowie nowego Dworu Artusa z rozmachem. Projekt zakładał budowę na trzech parcelach. Trzeba było rozpocząć od rozbiórki starych budynków i przygotowania terenu pod budowę. Wtedy pojawił się problem i do tego nieco śmierdzący. Gazeta Toruńska 1 września 1889 roku donosiła: „W miejsce dawniejszego Artushofu wznoszą w tej chwili gmach nowy. Przy kopaniu dołów do fundamentów odkryto nie mniej jak 17 dołów kloakowych mających do siedmiu metrów głębokości. Usuwanie ich wymaga wiele czasu i pracy. Przypuszczają, iż i winnych częściach miasta znajdują się podobne doły kloakowe; datują się one jeszcze z czasów, kiedy dołów takich nie czyszczono, tylko je zarzucano. Wskutek tego przesiąkła ziemia nieczystościami do tego stopnia, iż wody z niektórych pomp wcale używać nie można”.

Oczywiście z problemem sobie poradzono i 12 grudnia 1891 tłumy torunian przybyły na huczne otwarcie nowego Domu Artusa.

Sławni goście, duchy i reklama sklepu z mydłami

Na parterze mieściła się restauracja i sklepy, na piętrze sale widowiskowe. Dwór Artusa gościł wielu znanych ludzi: marszałka Piłsudskiego, prezydentów Wojciechowskiego i Mościckiego, generała Hallera. Przed wojną panowała moda na seanse spirytystyczne i wywoływanie duchów i to właśnie takie pokazy, a nie teatr cieszyły się największą popularnością. Hipnotyzerzy, magicy, zwykli szarlatani często wtedy gościli w tym miejscu.

Dwór Artusa pojawiał się bardzo często na starych fotografiach. Wszystko za sprawą sprytnego właściciela sklepu z okolic rynku, który zatrudnił fotografa do robienia zdjęć. Przypadkowo złapani przechodnie mogli odebrać fotki w sklepie i przy okazji kupić mydło. Dwór Artusa to było ulubione tło fotografa. Oczywiście na szybką sesję fotograficzną mogli załapać się tylko przechodnie wyglądający na zamożnych.

Sala Wielka na pocztówce z roku 1910

Po wojnie w roku 1946 Dwór Artusa został przekazany Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika. Tu swoją siedzibę miał Klub Studencki Od Nowa. Tu pierwsze próby i koncerty odbywała Republika z Grzegorzem Ciechowskim. Przed budynkiem na chodniku znajduje się aleja sław. Republikę też tam znajdziecie. Dla wielu fanów rocka to było miejsce wyjątkowe. Pierwsze koncerty grał tu wszystkim znany dzisiaj Kult. Wtedy była to kapela garażowa. Tak samo jak legenda toruńskiego punka zespół Rejestracja.

Aleja Sław na chodniku przed Dworem Artusa

Zwiedzanie Dworu Artusa

Oficjalne zwiedzanie odbywa się raz miesiącu. Informacji należy szukać na oficjalnej stronie. Bilet normalny kosztuje 10 zł, ulgowy 5 zł. Ale mamy dobrą wiadomość -można wejść do środka i obejrzeć dziedziniec i klatkę schodową z niesamowitymi freskami. Polecamy wpaść na kawę do lokalu znajdującego się na parterze.

Toruń zwiedzaliśmy na zaproszenie Lokalnej Organizacji Turystycznej Toruń oraz organizacji Mój Toruń.

Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To prawie 200 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.