Dlaczego większość ludzi jest praworęczna, a nie leworęczna?

• Ciekawe, iż większość ludzi jest praworęczna, ale czy jest to przypadek, czy konsekwencja doboru naturalnego?

Ogólnie rzecz biorąc, prawica kojarzy się z umiejętnością, kompetencją i poprawnością, podczas gdy lewa jest obciążona negatywnymi konotacjami.

W rzeczywistości, według RAE, leworęczność jest synonimem zła, złowrogiego, perwersyjnego lub groźnego, a kwestia ta jest obecna od czasów starożytnych.

Nie wchodząc dalej, we wczesnych chrześcijańskich przedstawieniach Sądu Ostatecznego sprawiedliwi są umieszczeni po prawej stronie Boga Ojca, a wiecznie potępieni po jego lewej stronie.

Podobne wartościowania można spotkać w kulturach Wschodu, a w świecie islamu lewa ręka jest zarezerwowana dla funkcji eschatologicznych.

W każdym razie niesamowitość przyjęła kulturowo negatywne piętno, kojarząc się z „podejrzanymi osobliwościami” i marginalizując swoich nosicieli.

Coś podobnego do tego, co dzieje się z innymi anomaliami, takimi jak albinizm w czarnej Afryce.

Jaki jest powód tej odmiennej oceny?

Intuicyjne wyjaśnienie jest takie, iż statystycznie najczęstszą rzeczą jest posiadanie większych umiejętności w prawej ręce niż w lewej.

Chociaż istnieją różnice między różnymi narodami (Chiny: <5% leworęcznych, Zachód: 10-12%), opcja praworęczna jest zawsze większością.

Jednak to, co jest częste, nie musi być najlepsze z punktu widzenia adaptacji i może wynikać z przypadkowej sytuacji.

Dlaczego więc jesteśmy przeważnie praworęczni? Co biologicznie leży u podstaw tego zjawiska?

Hipoteza pierwsza: charakter genetyczny powiązany z płcią

Wiadomo, iż osoby leworęczne mają nieco mniejsze prawdopodobieństwo dożycia zaawansowanego wieku, a ich odsetek jest wyższy u mężczyzn, dlatego powiązano to z poziomem testosteronu.

Leworęczność pojawia się w okresie dojrzewania i częściej wiąże się z chorobami immunologicznymi, migrenami i zaburzeniami funkcji poznawczych w okresie uczenia się i dojrzewania.

Czy zatem leworęczność jest zakodowana genetycznie w chromosomach płci?

Na chromosomie Y oczywiście nie, ponieważ są kobiety leworęczne. Czy zatem ten rzekomy gen będzie zlokalizowany na chromosomie X?

W tym przypadku męska choroba hemizygotyczna (XY) spowodowałaby częstsze występowanie takich fenotypów, gdyby miała charakter recesywny.

Jednak ta propozycja również nie byłaby zadowalająca, ponieważ nie wyjaśnia, dlaczego leworęczność występuje częściej u bliźniąt, wcześniaków i osób, które przeżyły stres płodowy lub warunki niedotlenienia.

W rzeczywistości takie okoliczności powodują również powszechność leworęczności u szympansów, naszych najbliższych żyjących krewnych.

Częstotliwość pojawiania się nie odpowiadałaby także typowemu dziedziczeniu mendlowskiemu związanemu z płcią, ponieważ wówczas można by się spodziewać, iż 50% mężczyzn będzie leworęcznych, a tylko 25% kobiet.

Gdyby zatem miało to charakter genetyczny, byłoby czymś bardziej złożonym.

Hipoteza druga: rzekoma przewaga adaptacyjna osób praworęcznych

Chociaż obie ręce mogą potencjalnie rozwinąć tę samą siłę i zręczność, rzeczywistość jest taka, iż tak się nie dzieje.

Ta asymetria morfologiczna może świadczyć o wewnętrznych procesach anatomicznych, które podlegają zróżnicowanemu rozwojowi po obu stronach ciała.

Pierwsze stadia embrionalne ssaków reagują na rozwój narządów i układów o wyraźnej dwustronnej symetrii. Jednak układ pokarmowy bardzo wcześnie ujawnia asymetrie w ułożeniu narządów.

Pojawiają się również w zróżnicowanej konfiguracji płuc (dwa płaty po lewej stronie i trzy po prawej).

Podobnie pierwotne naczynie krążenia zakrzywia się, skręca, dzieli na przedziały i rośnie w różny sposób, powodując większy rozwój lewego łuku aorty (u ssaków, ponieważ u ptaków dominuje prawy).

W rezultacie najważniejszy narząd, czyli serce, zostaje przesunięty w stronę lewej półklatki piersiowej, podobnie jak aorta.

Zastanówmy się nad tym faktem. Biorąc pod uwagę, iż wszelkie potencjalne obrażenia będą bardziej niebezpieczne w klatce piersiowej niż w jamie brzusznej i bardziej niebezpieczne w lewej półkuli klatki piersiowej niż w prawej, ludzie zawsze mieli tendencję do ochrony tego obszaru.

Stanie zwiększa ekspozycję i wrażliwość naszej klatki piersiowej. To prowadziłoby nas do myślenia, iż praworęczność jest potencjalnie bardziej „adaptacyjna”, ponieważ implikuje wyższy wskaźnik przeżycia.

Armie różnych kultur opracowały tarcze, które noszone na lewym ramieniu chronią półtułów po tej stronie ciała.

Dzięki temu pozostawiają prawą rękę wolną do ataku. W biologii ewolucyjnej musimy wziąć pod uwagę, iż w przypadku pewnych cech istnieje selekcja odwrotnie zależna od częstotliwości.

Innymi słowy, leworęczni mają przewagę, jeżeli chodzi o walkę indywidualną w praworęcznym świecie.

Powód ten jest jednak wykluczony, ponieważ włączenie leworęcznych do zamkniętych formacji wojskowych wiąże się z większymi problemami koordynacyjnymi z praworęcznymi niż indywidualnymi korzyściami.

Co więcej, wyjaśnienie to nie dotyczy kobiet, które nie brały masowego udziału w formacjach wojskowych.

Aby spróbować przetestować tę hipotezę, musielibyśmy wiedzieć, czy pierwsze przejawy leworęczności powstały przed stosunkowo niedawnym pojawieniem się tarcz i mieczy.

Rzeczywiście tak jest, ponieważ obecne populacje łowców-zbieraczy, prowadzące styl życia podobny do paleolitu i nie używające tarcz, są również w przeważającej mierze praworęczne.

Dysponujemy wczesnymi szacunkami dotyczącymi stanu leworęczności w argentyńskiej Cueva de las Manos, którego najstarsze motywy datowane są na ósme tysiąclecie p.n.e.

829 negatywnych odcisków lewych rąk w porównaniu z zaledwie 31 prawymi mówi nam, iż jego mieszkańcy byli w większości praworęczni.

Dłonie wydrukowane podobnymi technikami w jaskiniach Hiszpanii, Francji i Włoch odzwierciedlają podobny stan starszych populacji europejskich: przypadek 57 wydrukowanych lewych dłoni z jaskini Maltravieso w Cáceres (być może od neandertalczyków ze względu na ich chronologię szacowaną na ponad 64 lata). 000 lat) lub 275 z jaskini Castillo w Santander, w większości kobiety.

Innym sposobem poznania leworęcznej lub praworęcznej natury prymitywnych populacji byłaby analiza lateralizacji śladów i zadrapań wykonanych kamiennymi narzędziami na kościach ofiary lub na ich własnym uzębieniu.

W populacji Sima de los Huesos z Atapuerca, która liczy ponad 450 000 lat, odkryto, iż Homo heidelbergensis był już w przeważającej mierze praworęczny.

Inne starsze gatunki w naszym ewolucyjnym rodowodzie wykazują dowody na dominację praworęcznej w swoich odlewach mózgowych.

Z powyższego wynika zatem, iż przyczyna dominacji wady praworęcznej nie jest definitywnie jasna.

W każdym razie, biorąc pod uwagę, iż średnia długość życia osób leworęcznych jest nieco krótsza niż w populacji ogólnej, można uznać, iż stan ten w dalszym ciągu wiąże się z „pechem”.

Idefonso Alonso Tinoco, A. Victoria de Andrés Fernández i Paul Palmqvist Barrena, autorzy tego artykułu, są profesorami na Uniwersytecie w Maladze w Hiszpanii.