Być może słyszałaś, iż stosowanie antybiotyków może zmniejszyć skuteczność hormonalnej antykoncepcji (np. tabletek, plastrów, zastrzyków, implantów lub pierścieni dopochwowych) i zwiększyć ryzyko ciąży. Czy to prawda, iż antybiotyki osłabiają działanie antykoncepcji?
- Większość antybiotyków jest bezpieczna przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej, ale zawsze skonsultuj się z lekarzem.
- Szczególną ostrożność należy zachować przy rifampicynie i rifabutynie, które mogą obniżać skuteczność antykoncepcji.
- Przy tych antybiotykach zaleca się stosowanie dodatkowego zabezpieczenia przez 28 dni po zakończeniu kuracji.
CZY ANTYBIOTYKI WPŁYWAJĄ NA ANTYKONCEPCJĘ HORMONALNĄ?
Gdy zaczynasz przyjmować antybiotyki, seks może zejść na dalszy plan. Ale jeżeli jednak do niego dojdzie, warto wiedzieć, czy lek wpływa na skuteczność antykoncepcji hormonalnej — np. tabletek, implantu czy plastra.
Niektóre antybiotyki, takie jak rifampicyna, mogą przyspieszać metabolizm hormonów w wątrobie, co zmniejsza ich stężenie we krwi. W efekcie antykoncepcja może działać słabiej.
Większość antybiotyków — jak penicylina, cefaleksyna czy doksycyklina — nie ma takiego działania, ale zawsze warto upewnić się u lekarza. Dotyczy to leków stosowanych w leczeniu najczęstszych infekcji bakteryjnych, takich jak:
- amoksycylina
- azytromycyna
- klarytromycyna
- doksycyklina
- erytromycyna
- metronidazol
- fluorochinolony (np. ciprofloksacyna, ofloksacyna)
To tzw. antybiotyki szerokiego spektrum działania, które nie zaburzają działania hormonalnych środków antykoncepcyjnych – także tych stosowanych jako antykoncepcja awaryjna.
CO MÓWIĄ BADANIA?
Przegląd 29 badań opublikowany w American Journal of Obstetrics & Gynecology (2018) nie wykazał żadnych dowodów, by antybiotyki (poza ryfampicynami) obniżały skuteczność antykoncepcji. W skrócie: jeśli nie bierzesz antybiotyku z grupy ryfampicyn, nie musisz stosować dodatkowej metody antykoncepcji.
UWAGA NA ANTYBIOTYKI Z GRUPY RYFAMPICYN
Rifampicyna stosowana jest przy gruźlicy i zapaleniu opon mózgowych. Rifabutynę podaje się pacjentom z wrzodami lub powikłaniami HIV. Oba te leki mogą osłabiać skuteczność tabletek, plastrów, implantu czy krążka dopochwowego. Leki te nazywane są też antybiotykami indukującymi enzymy, ponieważ zwiększają aktywność enzymów w organizmie, w tym tych odpowiedzialnych za rozkład hormonów antykoncepcyjnych.
W praktyce oznacza to, iż w czasie ich stosowania organizm szybciej rozkłada hormony zawarte w antykoncepcji, co może prowadzić do owulacji i zwiększyć ryzyko ciąży.
CO ROBIĆ, JEŚLI STOSUJESZ RYFAMPICYNY?
Nie zwiększaj dawki tabletek — to nie pomoże. Używaj dodatkowo metody barierowej (np. prezerwatywy) przez 28 dni po zakończeniu antybiotykoterapii. jeżeli bierzesz tabletki, skróć przerwę między opakowaniami do maksymalnie 4 dni.
Te antybiotyki nie wpływają na skuteczność antykoncepcji hormonalnej w zastrzykach (Depo-Provera), a także wkładek wewnątrzmacicznych (IUD), takich jak np. Mirena, czy miedzianych wkładek.
Jeśli natomiast stosujesz tabletki, plastry, implanty, zastrzyki (z wyjątkiem Depo) lub pierścień dopochwowy, konieczne jest zastosowanie dodatkowej metody antykoncepcji (np. prezerwatyw).
Przy dłuższej terapii (ponad 2 miesiące) warto rozważyć zmianę metody antykoncepcji – najlepiej skonsultować się z lekarzem.
A CO Z LEKAMI PRZECIWGRZYBICZNYMI?
Większość popularnych leków przeciwgrzybiczych nie wpływa na skuteczność antykoncepcji. Dotyczy to m.in.:
- flukonazolu
- mikonazolu
Wyjątkiem jest gryzeofulwina, stosowana w leczeniu zakażeń skóry i skóry głowy. Może ona osłabić działanie dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych (z estrogenem i progestagenem). W takim przypadku również zaleca się stosowanie dodatkowej metody przez miesiąc po zakończeniu leczenia.
CO JESZCZE WARTO WIEDZIEĆ?
Niektóre antybiotyki (i choroby, na które są przepisywane) mogą powodować nudności, wymioty i biegunkę. jeżeli wystąpią w ciągu 2 godzin od zażycia tabletki jednoskładnikowej lub w ciągu 3 godzin po tabletce dwuskładnikowej, organizm może nie wchłonąć wystarczającej ilości hormonów.
W takiej sytuacji:
- zażyj dodatkową tabletkę,
- kolejną weź o stałej porze.
Jeśli objawy (wymioty/biegunka) utrzymują się dłużej niż dobę, stosuj dodatkową metodę antykoncepcji i skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
ZAPAMIĘTAJ!
Żadna metoda antykoncepcji nie daje 100% pewności. Skuteczność środków hormonalnych będzie najwyższa, jeśli:
- wymieniasz pierścień tak, jak zaleca producent.
- przyjmujesz tabletki o tej samej porze każdego dnia,
- zmieniasz plastry co tydzień,
- przyjmujesz zastrzyk co 3 miesiące.
