CO O PRZEMOCY I NARUSZANIU NASZYCH GRANIC MÓWI NAM FILM “MILCZENIE JULIE”?

Co kryje się za milczeniem utalentowanej piętnastoletniej tenisistki, której trener zostaje oskarżony o zbyt bliski kontakt z zawodniczkami? Dlaczego Julie nie chce mówić, choć wszyscy dookoła ją do tego zachęcają? “Zrobiłem film o milczeniu po to, aby zachęcić ludzi do mówienia” – tak o swoim nagrodzonym w Cannes debiucie fabularnym “Milczenie Julie” mówi belgijski reżyser Leonardo Van Dijl¹.

Zaprezentowany w maju ubiegłego roku na Festiwalu Filmowym w Cannes film “Milczenie Julie” został ciepło przyjęty przez krytyków i widzów, zdobywając entuzjastyczne recenzje i liczne nagrody. Belgijski kandydat do Oscara 10 stycznia trafi do polskich kin. Dystrybutorem filmu jest Stowarzyszenie Nowe Horyzonty.

O CZYM JEST FILM “MILCZENIE JULIE”?

Julie (Tessa Van den Broeck) jest obiecującą tenisistką klubu Les Hirondelles. Jej życie kręci się wokół sportu, a ona sama jest bardzo mocno zaangażowana w treningi. Nastolatka wie, iż ma talent i może zostać wielką gwiazdą. Jednak sportowa kariera staje pod znakiem zapytania, gdy jej trener Jeremy zostaje zawieszony. Inna trenowana przez niego zawodniczka popełniła samobójstwo, dlatego władze klubu chcą najpierw zbadać, czy miało to coś wspólnego z jego nieodpowiednim zachowaniem w stosunku do młodych tenisistek. Uczennice proszone są o złożenie zeznań na temat swojego trenera. Oczy wszystkich zwracają się w stronę Julie: 15-letniej wschodzącej gwiazdy sportu, jednak nastolatka chce zachować milczenie.

Kadr z filmu “Milczenie Julie” Fot. Nicolas Karakatsanis/ Nowe Horyzonty

Kiedy wszyscy patrzą na Julie, ona stoi przed ogromnym dylematem: zabrać głos czy niczego nie powiedzieć? Łatwo zrozumieć, dlaczego dziewczyna chciałaby zachować milczenie, sytuacja jest dla niej bardzo stresująca, a wszelkie oskarżenia, które mogłaby wysunąć pod adresem trenera, prawdopodobnie jeszcze bardziej wstrząsnęłyby jej życiem i sportowymi aspiracjami. Julie gwałtownie zaczyna rozumieć, jaka jest stawka — przyszłość trenera, którego podziwia, status klubu, w którym trenuje i kariera w międzynarodowym środowisku tenisowym.

Mimo nacisków dziewczyna obstaje przy swoim wyborze. Nie czuje się gotowa, aby mówić. Chce to zrobić we własnym tempie. W świecie, który namawia ją do mówienia, ona wybiera milczenie.

WEWNĘTRZNA WALKA JULIE

Początkowo Julie – podobnie jak widz – nie wie dokładnie, co się stało. Debiutujący reżyser Leonardo Van Dijl nie zdradza od razu myśli swojej głównej bohaterki, tylko powoli, dzięki subtelnym aluzjom wprowadza widzów do jej świata. Wskazuje powody, dla których ktoś, tak jak Julie, może wybrać milczenie oraz te, dla których ktoś nie ma odwagi się odezwać.

Scenariusz autorstwa van Dijl i Ruth Becquart bardzo empatycznie analizuje powody, dla których ofiary decydują się milczeć. W idealnym świecie każdy, kto doświadcza przemocy, zabrałby głos, a sprawca poniósłby konsekwencje swoich czynów. Niestety nie zawsze tak się dzieje.

Film pokazuje, iż nie ma „właściwego” sposobu reagowania na nadużycia, a milczenie może być mechanizmem obronnym.

Nie tylko Julie, ale także sam film, stroni od jednoznacznych opinii oraz komentarzy. W filmie nie usłyszymy sentymentalnych przemówień i monologów, nie ma w nim także pompatycznej muzyki, która mogłaby sugerować, co mamy czuć w trakcie seansu.

Kadr z filmu “Milczenie Julie” Fot. Nicolas Karakatsanis/ Nowe Horyzonty

Najważniejsze pytania pozostają przez długi czas bez odpowiedzi. Akcja filmu toczy się chronologicznie, nie ma tu “pomocniczych” retrospekcji, które mogłyby dostarczyć nam informacji o tym, co się stało.

DLACZEGO JULIE MILCZY?

“Milczenie Julie” to studium charakteru cichej wojowniczki, która toczy swoją wewnętrzną walkę. Dlaczego Julie milczy? Być może dziewczyna woli zachować milczenie, bo próbuje za wszelką cenę uratować swoje dotychczasowe życie, które zaczyna się rozpadać? Być może nastolatka nie zdaje sobie sprawy z tego, iż jej granice zostały przekroczone?

– Wszyscy jesteśmy Julie – mówi reżyser – Wszyscy mamy sekrety, o których nie chcemy mówić z wielu powodów. Wszyscy w tym czy innym momencie wahaliśmy się, czy zabrać głos, czy nie.

Osoby, które doświadczyły naruszenia swoich granic, mogą przeżywać trudne emocje i reagować na bardzo różne sposoby. Ich zachowania i odczucia mogą być czasem niezrozumiałe dla otoczenia. Często, tak jak bohaterka filmu, przez długi czas nie decydują się na podzielenie się swoim trudnym doświadczeniem z innymi. Może to wynikać z obawy przed obwinianiem (tzw. victim blaming), trudności w zrozumieniu i przetworzeniu tego, co faktycznie miało miejsce, lub działania mechanizmów obronnych, takich jak wyparcie, które pomagają chronić przed przytłaczającym ciężarem przeżycia.

Przeczytaj, jak reagować, gdy ktoś przekracza twoje granice

Milczenie Julie może być dla nas szokujące. Trudno zrozumieć, dlaczego osoba skrzywdzona nie chce wyjawić prawdy o tym, co ją spotkało. Warto jednak pamiętać o tym, iż mówieniu o przemocy, której doświadczyła osoba, mogą towarzyszyć takie emocje jak wstyd, poczucie winy, strach przed oceną czy obawa, iż doświadczenia te zostaną zbagatelizowane.

– Rozpoznanie, iż doświadczamy lub bliska nam osoba doświadcza przemocy od osoby, którą znamy, jest trudne, ponieważ często towarzyszą temu złożone relacje emocjonalne, takie jak zaufanie, lojalność, zależność czy miłość – mówi Miri Palak.

• W takich sytuacjach osoby doświadczające przemocy lub sami sprawcy mogą próbować usprawiedliwiać zachowanie przemocowe, tłumacząc, iż nie miało on złych intencji.

• Sprawcy często wykorzystują manipulację, minimalizując swoje działania lub obarczając osobę winą, co prowadzi do poczucia dezorientacji i wstydu.

• Normy społeczne i stereotypy związane z przemocą seksualną mogą utrudniać osobom z doświadczeniem przemocy zrozumienie, iż ich doświadczenie jest formą przemocy, zwłaszcza jeżeli nie pasuje do obrazu przemocy „oczywistej”.

• Często występuje także lęk przed konsekwencjami ujawnienia sytuacji, takimi jak utrata relacji, osąd społeczny lub brak wsparcia.

• Wreszcie, bliska relacja z osobą stosującą przemoc może prowadzić do wewnętrznego konfliktu między potrzebą ochrony siebie a chęcią zachowania więzi z tą osobą.

Jak mogę pomóc osobie, która doświadczyła przemocy?

Pamiętaj. jeżeli potrzebujesz pomocy:

• Zadzwoń na naszą Antyprzemocową Linia Pomocy SEXEDPL 720 720 020, poniedziałek-sobota w godz. 17.00-21.00.

• Młodzieżowy telefon zaufania, 116 111, działa codziennie, 24 godziny na dobę.

• Czat zaufania dla dzieci i młodzieży www.800119119.pl (po wejściu na stronę www, po prawej stronie ekranu znajduje się pomarańczowy przycisk czatu).

Przypisy:

1. https://www.lavenir.net/ ︎