Cześć Przyjaciele!
Gdańsk kryje OGROM ciekawostek i mało znanych faktów, o których pragnę Wam opowiadać. Na przestrzeni kilkunastu lat świadomej podróży przez swoje miasto, przekonałem się o jednym – to miasto zaskakuje na każdym kroku.
Z tego względu rozpoczynamy nowy cykl artykułów pt. “Ciekawostki gdańskich dzielnic”! Owszem, nie odkryje w ten sposób choćby w 1% tego co kryje stolica Pomorza, jak jest intrygująca i pociągająca, jak wiele ciekawych postaci zrodziła i jak często musiała sobie radzić z przeciwnościami losu.
Mam jednocześnie przekonanie, iż jeżeli dokończę ten cykl, będziemy mieli zbiór kilkuset wspaniałych i wartych poznania ciekawostek na temat Gdańska.
W ramach każdego wpisu, wypiszę siedem ciekawostek odnoszących się do konkretnej dzielnicy miasta. W przypadku, gdy trudno będzie mi znaleźć siedem ciekawostek, połączę dwie sąsiadujące ze sobą dzielnice.
To PIĄTY wpis z tej serii. Pozostałe macie niżej:
- Ciekawostki gdańskich dzielnic – WRZESZCZ – Gdzie bywał król Polski?, jeden z pierwszych takich parków!, wrzeszczański modernizm :O
- Ciekawostki gdańskich dzielnic – WYSPA SOBIESZEWSKA – Jak natura i człowiek stworzyły wyspę?, zjawiskowa fauna, wyjątkowy prom :O
- Ciekawostki gdańskich dzielnic – OLIWA – zabytek ukryty w dolinie, mało znany ogród, najwyższy w północnej Polsce!
- Ciekawostki gdańskich dzielnic – BRZEŹNO – przedwojenne molo, tramwaj z widokiem na plażę, fortyfikacje
Na niektórych z Was, szczególnie mieszkańców i osób trochę głębiej interesujących się miastem, nie zrobię wielkiego wrażenia. Mam jednak wrażenie, iż wiele osób może na nowo odkryć Gdańsk. Choćby dlatego warto.
Zapraszam do lektury! Oto 7 ciekawostek na temat Nowego Portu
1. Nowa Droga Wodna, czyli skąd wzięła się nazwa dzielnicy?
Nowy Port leży na terenach, które jeszcze w XVI wieku w większości były zalane przez wody Zatoki Gdańskiej. Ówczesne ujście Wisły w rejonie Twierdzy Wisłoujście mocno się zamulało, w skutek czego w latach 1674-1676 przekonano Nowy Tor Wodny. Na terenach z wybagrowanej ziemi powstała osada, która nazwę wzięła od przekopanego kanału, a która po niemiecku brzmiała – Neufahrwasser.
2. Szaniec Zachodni – od fortyfikacji do parku
Wspomniałem w pierwszym punkcie o Twierdzy Wisłoujście.
Najstarszym elementem wyjątkowego zabytku jest wyróżniająca się wieża. Już w 1482 roku służyła jako latarnia morska. Wyrastające z wody ceglane mury to bastiony, tworzące Fort Carré. Wokół niego znajduje się fosa, następnie kolejne bastiony i ponownie fosa. Całość zwie się Szańcem Wschodnim.
Dla równowagi był również Szaniec Zachodni, zbudowany w XVII wieku naprzeciw Twierdzy Wisłoujście. Aktualnie teren po Szańcu Zachodnim jest ogrodzony, gdyż realizowane są tutaj prace związane z wymianą ziemi, tzw. remediacja. Wszystko ze względu na fakt, iż w drugiej połowie XX wieku mieściła się tutaj baza paliwowa CPN.
W planie jest utworzenie w tym miejscu parku z prawdziwego zdarzenia.
3. Dwór Fischera i browar – historia odchodząca na naszych oczach
Pod koniec XVIII wieku Matthias Broschke – przedsiębiorca i browarnik – zbudował dla siebie dworek. Niedługo później sfinansował budowę drogi, łączącej Gdańsk z Nowym Portem, przyczyniając się do rozwoju miejscowości. Na początku XIX wieku dworek odkupili Fischerowie, stąd jego obecna nazwa. Rodzina Fischerów przejęła znajdujący się obok browar, produkując słynne piwo jopejskie i likiery. Co ciekawe, piwo z browaru Fischera eksportowano do Skandynawii, Anglii oraz Holandii. w tej chwili dwór niszczeje, a po browarze nie ma śladu.
Archiwalne zdjęcie z 2014 roku4. Prom, którego nie ma
Przez kilkadziesiąt lat łączył Nowy Port z Wisłoujściem, zapewniając jednocześnie lepszy dostęp do Westerplatte każdemu, kto odwiedzał wybrzeże Gdańska. Dzisiaj możemy jedynie zobaczyć miejsca, skąd odpływał prom, bowiem od 2016 roku już nie kursuje. Obecnie, aby dostać się z Nowego Portu do Wisłoujścia lub Westerplatte, trzeba nadrabiać drogi do tunelu, złapać autobus i ponownie swoje przejechać (lub przejść). Fajnie było, ale się skończyło.
5. Teatr Muzyczny w Nowym Porcie?
Znany każdemu Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni swój początek miał nie gdzie indziej, jak w Nowym Porcie! Pierwszy spektakl “Bal w operze” został wystawiony w Morskim Domu Kultury w tejże dzielnicy w 1958 roku. Po drugim spektaklu postanowiono, iż teatr zostanie przeniesiony do Gdyni.
Niestety nie mam zdjęcia Morskiego Domu Kultury, które dodam jeżeli tylko takie wykonam6. Bliza – wyjątkowa latarnia morska
Krótka uliczka w pobliżu kanału portowego od 2010 roku przypomina o wyjątkowej latarni morskiej. Ulica Blizowa to pamiątka po Blizie – latarni morskiej zbudowanej w 1758 roku. Na początku źródłem światła naprowadzającym kapitanów statków do portu był kosz z palącym się węglem kamiennym. Następnie, w 1819 roku, zainstalowano światło gazowe, co było drugim takim przypadkiem na całym świecie. W 1887 roku zabłysło światło elektryczne, dzięki czemu “Bliza” stała się najnowocześniejsza nad Bałtykiem. W 1894 roku na Wzgórzu Pilotów zbudowano nową latarnię, a “Blizę” dwa lata później rozebrano.
7. Mylna nazwa ulicy Rybołowców
Ciekawostka związana jest z nazwą ulicy. Otóż “Rybołowców” to powojenne, dość naiwne tłumaczenie nazwiska, które brzmi Fischer (mieszkający w Nowym Porcie browarnik i filantrop, o którym przeczytaliście w trzecim punkcie). Mieliśmy przed wojną ulicę Fischera, mamy dzisiaj ulicę Rybołowców.
Kilka (ważnych) słów na koniec
Dziękuję Was serdecznie za wizytę na blogu i lekturę nowego artykułu. Liczę, iż ciekawostki przedstawione powyżej choć kapkę zaspokoiły Wasze oczekiwania.
Przed nami kolejne dzielnice i więcej interesujących historii i faktów. Bo Gdańsk wciąż nie przestaje zaskakiwać!
