Białystok. Dawna liturgia św. Jakuba Apostoła w prawosławnej katedrze

W stołecznej prawosławnej katedrze metropolitalnej sprawowana była we wtorek liturgia św. Jakuba Apostoła, uznawana za jedną z najstarszych znanych w Kościele powszechnym

Celebrowana jest tylko raz do roku, w związku z dniem pamięci apostoła Jakuba, pierwszego biskupa Jerozolimy.

Liturgia była sprawowana w katedrze św. Marii Magdaleny w Warszawie, przewodniczył jej ordynariusz diecezji wrocławsko-szczecińskiej, biskup polowy WP abp Jerzy – poinformowała PAP kancelaria metropolitalna.

Rokrocznie taka liturgia sprawowana jest 5 listopada również w Białymstoku przez ordynariusza diecezji białostocko-gdańskiej arcybiskupa Jakuba, dla którego jest to też dzień imienin. W tym roku, z powodu nieobecności hierarchy w mieście, takiej liturgii jednak nie było.

Liturgia św. Jakuba odnosi się do tradycji jerozolimskiej. Współcześni liturgiści w większości przyjmują, iż powstała ona w okresie między końcem IV i początkiem V w. Nie wykluczają jednak, iż niektóre modlitwy i gesty sięgają czasów apostolskich.

Trudnością dla duchownych, którzy w latach 90. ubiegłego wieku doprowadzili do wznowienia odprawiania tej liturgii w Polsce, był przede wszystkim tekst. Udało się go zdobyć z zagranicy dopiero w latach 80. W Białymstoku po raz pierwszy została odprawiona w 1999 roku.

Jedną z głównych cech liturgii św. Jakuba jest jej prostota. Na czas nabożeństwa (trwa ono ok. dwóch godzin) biskup przywdziewa szaty liturgiczne należne zwykłemu kapłanowi, nie ma ponadto nakrycia głowy. Podczas kazania hierarcha i towarzyszący mu koncelebransi siedzą, wierni stoją. Wszystkie czytania, pochodzące zarówno ze Starego, jak i Nowego Testamentu kapłan czyta, stojąc przodem do wiernych. Modlitwa Pańska nie jest śpiewana, ale recytowana, wszystkie modlitwy są odczytywane na głos, by były też słyszane przez wiernych.

Przez Kościół prawosławny w Polsce ta liturgia sprawowana jest raz do roku i tylko w dwóch miejscach – katedrach w Białymstoku i Warszawie.

Największe w Polsce skupiska wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego są w województwie podlaskim.

Dokładnych danych co do liczby prawosławnych w Polsce nie ma. Hierarchowie tego Kościoła szacują, iż wiernych jest ok. 500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 r. przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce, drugiego w kraju pod względem liczby wiernych, zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić na nie odpowiedzi) niecałe 151,7 tys. osób.(PAP)