Auguste Renoir – biografia i dzieła malarza

plndesign.pl 1 rok temu

Jak powiedział kiedyś francuski krytyk sztuki Octave Mirbeau – Renoir jest prawdopodobnie jedynym wielkim malarzem, który nie namalował smutnego obrazu. Słowa te zawierają wiele prawdy – płótna znakomitego impresjonisty przedstawiają kolorowe i świetliste portrety i sceny rodzajowe ludzi, którzy z euforią oddają się codziennym zajęciom albo biorą udział w zabawie.

Spis treści

Auguste Renoir – od śpiewu do pędzla
Kłopoty finansowe i pierwsze arcydzieła
Bal w Moulin de la Galette
Szczyt sławy i kariery
Zmiana stylu

Auguste Renoir – od śpiewu do pędzla

Pierre-Auguste Renoir urodził się 25 lutego 1841 roku we francuskiej miejscowości Limoges. Wielodzietna, uboga rodzina gwałtownie trzy lata później musiała przenieść się do Paryża w poszukiwaniu lepszego życia. Zamieszkali przy ulicy d’Argenteuil, niedaleko Luwru, co miało wielki wpływ na późniejszy rozwój przyszłego malarza. Co interesujące August Renoir w dzieciństwie posiadał duży talent muzyczny – śpiewał w chórze kościelnym św. Rocha. Jednak warunki finansowe zmusiły go do porzucenia nauki śpiewu w wieku 13 lat i rozpoczęcia pracy w manufakturze wytwarzającej wyroby z porcelany. Tam dostrzeżono jego wielki talent do rysunku. Przyszły artysta pragnął wstąpić do paryskiej Akademii Sztuk Pięknych, zaczął choćby pobierać lekcję sztuki. Niestety, stracił pracę i przez pewien czas dorabiał, ozdabiając wachlarze.

Od 1862 roku rozpoczął naukę w akademii szwajcarskiego malarza Charlesa Gleyre’a. W tym czasie poznał innych, czołowych impresjonistów, przede wszystkim Claude Moneta, Frédérica Bazille’a oraz Alfreda Sisleya. Bliskość Luwru spowodowała, iż Renoir wielokrotnie występował o pozwolenie na kopiowanie znajdujących się w nim arcydzieł – jednak bez powodzenia. Zainteresowanie sztuką nie szło w parze z sukcesami finansowymi – zaprzyjaźnieni malarza żyli w biedzie i często nie mieli choćby środków na zakup farb. Talent Renoira został jednak gwałtownie dostrzeżony i doceniony. Jego namalowany w 1864 roku obraz „Esmeralda” debiutuje na Paryskim Salonie. Dzieło zostaje jednak zniszczone przez samego artystę, niezadowolonego z jego jakości. Rok później pokazuje tam kolejny obraz „Portret Williama Sisleya”, a w 1867 roku kolejny – tym razem portret kochanki – „Lisa z parasolką”. Na tym samym Salonie odrzucone zostaje odważne płótno artysty „Diana łowczyni”.

Kłopoty finansowe i pierwsze arcydzieła

W czasie kolejnych lat Auguste Renoir aktywnie działa w kręgu paryskich impresjonistów. Mieszka i tworzy wspólnie z Bazzilem, a z Sisleyem często podróżuje w malarskie plenery, między innymi do Rouen i Marlotte. Artyści tworzą wspólnotę, często malują wspólnie, tworzą też wzajemnie serię portretów członków paryskiej bohemy. W 1869 roku powstaje jeden z pierwszych słynnych obrazów Renoira „La Grenouillère”. Płótno przedstawia bardzo popularny w tamtym czasie zakątek nad brzegiem Sekwany, w którym Paryżanie spotykali się, aby się bawić, kąpać i pływać na łódkach. Obraz utrzymany jest w radosnym tonie z przewagą zieleni drzew i niebieskiego nieba odbijającego się w falach. W centrum przedstawiona jest grupa bawiących się dam i dżentelmenów.

Na początku lat siedemdziesiątych, podobnie jak wielu jego kolegów zostaje wcielony do wojska w czasie wojny francusko-pruskiej. Ciężko choruje, a rok później omal nie traci życia w zamieszaniu Komuny Paryskiej. Kilkukrotnie jego nowe obrazy zostają odrzucone przez jury Salonu. Zniechęcony artysta wraz z Monetem, Pissaro i Sisleyem organizują własną wystawę prac impresjonistów. Nie cieszy się ona zachwytem krytyków, chociaż obrazy Renoira jako jedyne zostają docenione. Malarz pokazuje na niej swoją „Lożę” przedstawiającą parę siedzącą w teatralnej loży. Na płótnie znalazła się modelka Nini oraz brat Renoira, Edmond. W 1875 roku, rok po namalowaniu, artysta sprzedaje dzieło za niewielką kwotę potrzebną mu na opłacenie czynszu.

Bal w Moulin de la Galette

W 1876 Auguste Renoir tworzy jedno ze swoich arcydzieł „Bal w Moulin de la Galette”. Obraz powstaje w trzech wersjach różniących się szczegółami i wymiarami. Na płótnie uwieczniono słoneczne, niedzielne popołudnie w ogrodach koło słynnego młyna na Montmartre. Paryżanie zbierali się tam, aby tańczyć, pić i bawić się. Tłum postaci oddaje się różnorodnym, radosnym zajęciom, oświetlony plamkami światła słonecznego przefiltrowanego między drzewami. Większa wersja dzieła znajduje się w tej chwili w Muzeum Orsay, natomiast bardzo interesująca historia wiąże się z mniejszą wersją. Zakupił ją za 78 milionów dolarów japoński biznesmen Ryoei Saito i planował po swojej śmierci spalić wraz ze swoim ciałem. Na szczęście bankructwo sprawiło, iż bank zajął obraz, który ocalał i trafił w ręce anonimowego kolekcjonera ze Szwajcarii. W tym samym roku powstaje kolejne słynne płótno namalowane w tym samym miejscu – „Huśtawka”.

Finansowa sytuacja Auguste Renoira wciąż zależna była od sprzedaży obrazów i przede wszystkim bogatych mecenasów. Jedną z najważniejszych opiekunek artysty była Madame Georges Charpentier, która skupywała jego obrazy i pomagała finansowo jemu i kilku innym impresjonistom. Wdzięczny malarz stworzył na jej cześć swoje kolejne wielkie dzieło – „Pani Charpentier z dziećmi” (1878) przedstawiające patronkę wraz z dwójką dzieci Georgette i Paulem (przebranym za dziewczynkę). Płótno bardzo spodobało się krytykom, którzy okrzyknęli je jednym z najlepszych w karierze Renoira. Pokazano je na Salonie w 1879, gdzie również wzbudziło powszechny zachwyt i sprawiło, iż autor stał się znanym i docenianym malarzem.

Szczyt sławy i kariery

Rok 1881 minął artyście na licznych podróżach śladem innych mistrzów. Śladami Eugène’a Delacroix podążył do Algierii, odwiedził Madryt, żeby poznać dzieła Diego Velázquez, a we Florencji podziwiał arcydzieła Tycjana i Rafaela. Ten rok był również niezwykle owocny pod względem niezwykłych dzieł, które wyszły spod pędzla Renoira. Przed wyjazdem do Włoch rozpoczął pracę nad „Parasolkami”.

Jednak to dwa kolejne obrazy stały się kojarzonymi z nim już na zawsze ikonami. Mowa tu o płótnach „Dwie siostry” oraz „Śniadanie wioślarzy”. To drugie przedstawia charakterystyczną dla artysty grupę ludzi spożywających posiłek na tarasie restauracji przy brzegu Sekwany. Bardzo ciekawi są modele przedstawieni na obrazie. Wśród nich znajdziemy autentycznych poetów, krytyków sztuki, artystów, aktorki, a choćby byłego burmistrza Sajgonu wraz z synem. Najważniejsza jest jednak kobieta w kapeluszu, siedząca za stołem po lewej stronie. To Aline Charigot, przyszła żona malarza. Para, która już wcześniej miała syna, pobrała się w 1890 roku. Aline urodziła jeszcze dwójkę dzieci – Jeana i Claude. W latach sześćdziesiątych XX wieku Jean wydał o swoim ojcu książkę, która uważana jest za najbardziej wyczerpujące źródło biograficzne o artyście.

Zmiana stylu

Fascynacja dawnymi mistrzami, których dzieła Auguste Renoir oglądał w czasie podróży, wpłynęła na zmianę jego stylu. Doskonale widać to na obrazie „Wielkie kąpiące się” (1884-1887) przedstawiającym grupę nagich kobiet zażywających kąpieli nad rzeką. Sama woda i tło obrazu utrzymane jest w typowym dla impresjonistów stylu, natomiast kobiece ciała mają rzeźbiarską, bardzo dokładną fakturę. Nowy styl nie spodobał się wielu krytykom, którzy narzekali na jego niejednoznaczność i odejście od założeń impresjonizmu. Rozczarowany artysta powracał później do podobnej tematyki, jednak nigdy nie stworzył równie wielkiego dzieła.

W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku u Auguste Renoira rozwinęło się reumatoidalne zapalenie stawów, które uniemożliwiło mu sprawne posługiwanie się pędzlem. Mimo to nie porzucił twórczości malarskiej. W poszukiwaniu cieplejszego klimatu przeniósł się na Lazurowe Wybrzeże do miejscowości Cagnes-sur-Mer. Wciąż malował, rozwijając nowe pomysły. Szczególnie charakterystyczne były akty kobiet o obfitych kształtach i skórze o różowym odcieniu. Przedstawił je również na jednym ze swoich ostatnich dzieł, pochodzącym z 1919 roku płótnie „Kąpiące się”. W ostatnim roku swojego życia wielki impresjonista zdążył jeszcze odwiedzić po raz ostatni Luwr. Obejrzał w nim swoje własne dzieła wiszące obok znanych obrazów największych mistrzów. Zmarł 3 grudnia 1919 roku w wieku 78 lat.

Krytykowany za zmiany w stylu Auguste Renoir dziś uznawany jest za jednego z czołowych przedstawicieli impresjonizmu. Wyspecjalizował się w portretach dzieci i kobiet i scenach przedstawiających ludzi bawiących się w podparyskich miejscowościach. W przeciwieństwie do innych impresjonistów rzadko zajmował się malarstwem pejzażowym. Pozostawił po sobie ogromną kolekcję sześciu tysięcy obrazów i rysunków oraz kilka rzeźb. Dzieła Renoira można podziwiać w tak cenionym przez artystę Luwrze oraz wielu najważniejszych muzeach sztuki na całym świecie. Co ciekawe, jego obrazy rzadko pojawiają się na publicznych aukcjach. Oficjalny rekord ceny – 78 milionów dolarów – wciąż należy do Japończyka Ryoei Saito, choć nie znana jest cena, za którą później odsprzedano jego kopię „Balu w Moulin de la Galette”.