Szumy uszne to problem, który dotyka wielu seniorów, utrudniając codzienne funkcjonowanie i pogarszając jakość życia. Wiele osób szuka skutecznych sposobów na ich złagodzenie, a jednym z często zalecanych rozwiązań są aparaty słuchowe. Na czym polega rola aparatów słuchowych w leczeniu szumów usznych i na co zwrócić uwagę przy ich doborze, wyjaśnia protetyk słuchu Halina Paliwoda.
Materiał reklamowy Amed Aparaty Słuchowe
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej gazetasenior.pl
Szumy uszne – czym są i kogo dotyczą?
Szumy uszne (ang. tinnitus) to częsty problem, który dotyka około 17% populacji, a wśród seniorów aż 33% (Jastreboff, Jastreboff, 2003). Osoby cierpiące na to schorzenie słyszą dźwięki, takie jak szum, pisk, trzask czy buczenie, mimo iż nie ma ich rzeczywistego źródła w otoczeniu. Zjawisko to można porównać do tzw. bólu fantomowego, odczuwanego po amputacji kończyny.
Pacjenci z szumami usznymi często trafiają do protetyków słuchu, audiologów i laryngologów. Badania pokazują, iż aż 80% osób, u których szumy stanowią istotny problem, ma również ubytek słuchu (Davis i El Rafaie, 2000). Z kolei 50–70% osób z niedosłuchem zgłasza także szumy uszne (Del, Ambrosetti, 2007; Jastreboff i Jastreboff, 2003).
Wielu pacjentów zauważa, iż szumy uszne nasilają się wieczorem lub rano, co wiąże się z ciszą otoczenia tzw. tłem – brak innych dźwięków sprawia, iż szumy stają się bardziej dokuczliwe.
Terapia dźwiękowa w leczeniu szumów usznych: fakty
Badania pokazują, iż nasze zmysły reagują nie na samą wartość bodźca, ale na jego różnicę w stosunku do tła. Na przykład muzyka wydaje się głośniejsza w cichym pomieszczeniu niż w jadącym samochodzie, mimo iż jej natężenie jest takie samo. Podobnie światło świecy jest bardziej intensywne w ciemności niż w jasnym pokoju. To samo dotyczy szumów usznych – ich odczuwanie zależy od otaczających dźwięków.
Osoby cierpiące na szumy uszne często mają nadwrażliwość słuchową i problemy z zasypianiem. W obawie przed hałasem stosują ochronniki słuchu, co może paradoksalnie nasilać problem i prowadzić do błędnego koła.
Ponieważ aż 80% osób z szumami usznymi ma również niedosłuch, aparaty słuchowe mogą stanowić skuteczne wsparcie, co zostało sprawdzone i jest zasadne. Wzmacniają one tło akustyczne, pomagając zniwelować różnicę między szumami a otoczeniem. Współczesne aparaty są coraz bardziej zaawansowane – wiele z nich ma wbudowane generatory dźwięku wspomagające terapię. Są też mniejsze, dyskretne i wygodne w noszeniu, co poprawia komfort użytkowania. Dzięki lepszej jakości dźwięku ułatwiają komunikację i zmniejszają napięcie oraz stres związane z szumami usznymi, które często wpływają na samopoczucie i relacje społeczne.
Terapia dźwiękowa: mity
W praktyce wielu lekarzy i protetyków słuchu zaleca aparaty słuchowe osobom z niedosłuchem i szumami usznymi, tłumacząc, iż pomogą one poprzez maskowanie („zagłuszanie”) uciążliwych dźwięków. Pacjent słyszy więc: „Będę nosił aparaty, to moje szumy znikną”. Czuje ulgę, wierząc, iż problem niedługo się skończy. Rzeczywiście, na początku może odczuwać poprawę, ale po pewnym czasie szumy często powracają. Dlaczego tak się dzieje? Najczęściej wynika to z braku odpowiednich wskazówek dotyczących stosowania aparatów słuchowych. Pacjenci często nie wiedzą, że:
- Aparaty należy nosić przez cały dzień i zdejmować dopiero przed snem.
- Przebywanie w całkowitej ciszy z włączonym aparatem nie przynosi efektów, bo nie ma wtedy dźwięków do wzmacniania.
- Skuteczna terapia dźwiękowa wymaga stałej stymulacji dźwiękami z otoczenia – 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu.
- Zrozumienie mechanizmu percepcji szumów usznych jest najważniejsze dla sukcesu terapii.
Brak takiej wiedzy prowadzi do rozczarowania – pacjent czuje, iż terapia nie spełniła obietnic, co powoduje frustrację i stres. A stres, niestety, nasila szumy uszne.
Dodatkowo negatywne reakcje mogą wynikać z:
- Źle dobranych aparatów słuchowych – np. modeli wewnątrzusznych u osób z dobrym słuchem w zakresie niskich częstotliwości.
- Efektu okluzji (tzw. efektu ucha zatkanego aparatem).
- Niewłaściwego dopasowania aparatu do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Dlatego tak ważne jest kompleksowe podejście do terapii – nie tylko zalecenie aparatów słuchowych, ale także edukacja, konsultacje i odpowiednie wsparcie pacjenta w trakcie całego procesu.
Dobór aparatów słuchowych u pacjentów z szumami usznymi
Wybór i dopasowanie aparatów słuchowych u osób z szumami usznymi powinno być przeprowadzane przez specjalistów protetyków słuchu, którzy posiadają odpowiednie przeszkolenie w tym zakresie. Ważne jest, aby znali oni zasady terapii dźwiękowej, potrafili przeprowadzić rzetelną konsultację i wspierać pacjenta na każdym etapie terapii.
Należy pamiętać, iż aparat słuchowy to jedynie narzędzie – jego wydanie i włączenie nie wystarczy. najważniejsze jest odpowiednie ustawienie systemów w aparacie, tak aby wspierały pacjenta w radzeniu sobie z szumami usznymi i nadwrażliwością słuchową. Osoba z niedosłuchem i szumami usznymi ma inne potrzeby niż pacjent niedosłyszący, ale bez tych dolegliwości.
Aparaty słuchowe są skutecznym wsparciem w terapii szumów usznych, pod warunkiem iż stosuje się je w ramach terapii dźwiękowej. Pacjent powinien zrozumieć ich rolę – nie jako urządzeń, które „wyłączą” szum, ale jako narzędzi wzbogacających tło akustyczne. Lepsze słyszenie otoczenia pomaga zmniejszyć różnicę między dźwiękami tła a szumami, a także zmniejsza wysiłek potrzebny do rozumienia mowy. To z kolei redukuje frustrację i ułatwia codzienne funkcjonowanie.
Dopasowanie, programowanie i wybór aparatów słuchowych wymaga specjalistycznej wiedzy oraz indywidualnego podejścia. Warto pytać specjalistów, do których trafiamy, o ich doświadczenie i dodatkowe szkolenia w zakresie terapii dźwiękowej.
W Amed Centrum Audiologii mogą Państwo liczyć na profesjonalną pomoc. Zapraszam na konsultację!
O autorze
mgr Halina Paliwoda – protetyk słuchu, terapeuta TRT, specjalista w zakresie terapii dźwiękowej. Pracuje w Amed Centrum Audiologii i Aparaty Słuchowe w Poznaniu. Kontakt: [email protected]
Bibliografia:
Jastreboff, P.J., Jastreboff, M.M. Tinnitus Retraining Therapy for Patients with Tinnitus and Decreased Sound Tolerance, 2003.
Jastreboff, P.J., Jastreboff, M.M. Tinnitus and Hyperacusis.
Podobał Ci się ten artykuł? Prenumeruj Gazetę Senior i bądź na bieżąco z ważnymi tematami! Zajrzyj do sklepu „Gazety Senior” TUTAJ
Jeżeli interesują Cię informacje na temat zdrowia seniorów, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera
Jak dobrać aparat słuchowy? Wybór idealnego aparatu słuchowego dla Ciebie. Ekspert protetyk słuchu Halina Paliwoda radzi!
Aparat słuchowy kontra wzmacniacz słuchu. Nie ale słuchu na bazarze [nierzetelne reklamy, fake newsy i fałszywi profesorowie]
Jeden czy dwa aparaty słuchowe? Kiedy potrzebne są dwa aparaty słuchowe?
