Widok z tarasu Małej Baszty na dziedziniec zewnętrzny Zamku Królewskiego na Wawelu już nigdy nie będzie taki sam. Wszystko za sprawą znajdującej się w baszcie niezwykłej wystawy zatytułowanej „Miasteczko wawelskie”.
To opowieść o miejscu już nieistniejącym i tworzących go ludziach, żyjących od średniowiecza w cieniu zamku, zamieszkałych w zabudowaniach znajdujących się właśnie na wspomnianym dziedzińcu. Brutalne zrównanie miasteczka z ziemią w I połowie XIX wieku pozbawiło nas dostępu do wielu ważnych świadectw, ale nie powstrzymało wawelskich archeologów i badaczy od wnikliwego poszukiwania odpowiedzi na pytania dotyczące historii miasteczka i jego mieszkańców.
Pozostali po nich przecież ważni świadkowie tamtych czasów – przedmioty codziennego użytku: naczynia kuchenne, sztućce, foremki do ciast, buty, zabawki, fajki (mało kto wie, iż kolekcja wawelskich fajek należy do jednej z największych w polskich muzeach), monety, dewocjonalia, szklane kałamarze, cyrkle, a choćby instrumenty. Większość z obiektów – po raz pierwszy w historii muzeum – zostało wyjętych
z magazynowych pudeł i wyeksponowanych na nowej, stałej wystawie przygotowanej przez kuratorkę dr Magdalenę Młodawską i Jolantę Lasek – dokumentalistkę z Działu Archeologii. Te fragmenty nieistniejącego już świata, składające się na niezwykle ludzki wymiar królewskiej rezydencji, niosą w sobie potężny ładunek emocjonalny, którego doświadczymy, zwiedzając wystawę.
Miasteczko wawelskie
Miasteczko wawelskie zamieszkiwali przedstawiciele wszystkich warstw społecznych.
W bursie szkoły katedralnej, oprócz uczniów, odnajdywali schronienie najubożsi. Zamieszkiwali oni także drewniane proste chałupy.
W skromnym lokum bytowali najniżej ulokowani w hierarchii zamkowej. Inaczej było w przypadku duchowieństwa, które stanowiło znaczącą część mieszkańców, oraz służby królewskiej – zajmowali oni z reguły wygodniejsze budynki. W odrębnych kamienicach mieszkali psałterzyści, mansjonarze, angeliści i rorantyści tworzący oprawę muzyczną ceremonii katedralnych. Starosta bądź burgrabiowie, wyżsi urzędnicy królewscy, zamieszkiwali w bardziej okazałych kamienicach.
Wystawa została podzielona na trzy części. Każda znajduje się na osobnym piętrze w Małej Baszcie. Eksponatom towarzyszą narracyjne opisy, prowadzące nas przez historię miasteczka, którego ramy wyznaczają nie tyle konkretne daty, co części składowe codzienności; rytuały, powtarzalne wydarzenia, co do którym możemy mieć pewność, iż miały miejsce.
Więcej informacji o wystawie można znaleźć na stronie Zamku Królewskiego na Wawelu.
Fot. Jeremy Dobrzański.
