Czy zmiana płci bez operacji jest możliwa?
Współczesna medycyna umożliwia osobom transseksualnym fizyczną korektę płci. Jest to jednak długi i złożony proces, na który składa się tak naprawdę szereg zabiegów. Czy zmiana płci bez operacji jest możliwa? Rzucamy nieco światła na tę kwestię.
Formalna zmiana płci
Zmiana płci bez operacji możliwa jest w zasadzie jedynie na gruncie formalnym. Opierając się na zgromadzonej dokumentacji medycznej, jednoznacznie potwierdzającej zaburzenie tożsamości płciowej, sąd może wydać wyrok umożliwiający prawną zmianę płci. Choć formalnie dana osoba traktowana będzie jako przedstawiciel płci, z jaką się identyfikuje, to bez operacji wciąż będzie posiadać cechy fizyczne płci przeciwnej. Innymi słowy, aby dokonać prawnej zmiany płci, nie jest wymagane odbycie ani operacji, ani terapii hormonalnej. najważniejsze znaczenie ma bowiem diagnoza wydana przez seksuologa bądź psychologa. Co więcej wykonanie operacji możliwe jest dopiero po wydaniu przez sąd wyroku. Terapię hormonalną można (choć nie jest to wymóg prawny) rozpocząć już po zdobyciu stosownego zaświadczenia od specjalisty.
Prawna zmiana płci. Jakie kroki należy podjąć?
Aspekt prawny procedury zmiany płci wciąż budzi pewne kontrowersje, przy czym kwestia ta wciąż pozostaje w Polsce nie do końca unormowana. Niemniej jednak formalna zmiana płci jest jak najbardziej możliwa. Od czego jednak zacząć tę procedurę? Jakkolwiek absurdalnie to zabrzmi… od pozwania własnych rodziców. Jest to konieczna formalność wynikająca z faktu, iż o ile jest powód, muszą być i pozwani. Tu wszystko zależy więc od nastawienia samych zainteresowanych, czyli rodziców osoby transseksualnej. o ile wspierają oni swoje dziecko i aktywnie uczestniczą w procesie, jest duża szansa, iż przebiegnie on gwałtownie i sprawnie. Nie zawsze jednak tak jest. Niektórzy rodzice, mimo osiągnięcia przez podopiecznego pełnoletności, nie są w stanie pogodzić się, ani zaakceptować jego decyzji o zmianie płci. Wówczas będą robić wszystko, aby mu to uniemożliwić, co znacznie utrudni i spowolni całe postępowanie procesowe.
A co o ile rodzice nie żyją lub są nieznani? Wówczas w roli pozwanego występuje kurator, o co należy wnioskować w powództwie. Dodatkowo, o ile osoba dążąca do zmiany płci posiada własną rodzinę (współmałżonka oraz dzieci), także jej członkowie muszą zostać pozwani w sprawie. Zmiany związane z ewentualnym wyrokiem będą się bowiem tyczyły także ich.
Jak udowodnić przed sądem zaburzenie tożsamości płciowej?
W toku toczącego się postępowania sądowego, konieczne jest udowodnienie zasadności zmiany płci, wiążące się z przekonaniem sądu do słuszności stanowiska powoda. najważniejsze znaczenie na tym polu będzie miała diagnoza wystawiona przez seksuologia bądź psychologa, potwierdzająca zaburzenie tożsamości płciowej. Takie orzeczenie musi zostać poprzedzone wywiadem, testami psychologicznymi oraz całą serią specjalistycznych badań diagnostycznych.
Sąd zobligowany jest również do powołania biegłego lekarza, który ma ustalić, czy wniosek powoda o prawną zmianę płci jest zasadny. Dodatkowo pozew powinien zostać odpowiednio uzasadniony przez osobę zainteresowaną. Musi ona wykazać, iż już od dłuższego czasu dąży do zmiany sposobu swojego funkcjonowania w społeczeństwie, na sposób adekwatny dla płci, z którą się identyfikuje. W tym celu często wykorzystuje się tzw. test realnego życia (RLT), wykazujący, iż jednostka prowadzi życie w sposób adekwatny dla płci przeciwnej.
Często najważniejsze okazują się tu zeznania świadków, którymi mogą być przyjaciele powoda, członkowie rodziny i inne osoby z jego najbliższego otoczenia, mogące poświadczyć przed sądem, iż walczy on z trudnościami z powodu niezgodności płci. Trzeba przy tym podkreślić, iż pozwani, czyli rodzice lub bliscy danej osoby, nie występują podczas procesu w charakterze świadków, aczkolwiek również zostają oni przesłuchani. Jak już wspominano, w praktyce rodzice nie zawsze przychylają się do roszczenia pozywającego ich dziecka, czyniąc wszystko, aby sąd nie dopuścił do zmiany płci. Ich udziału w procesie nie można jednak w żaden sposób wykluczyć.
Zmiana płci a małżeństwo
Warto jeszcze wspomnieć, iż pozostawanie w związku małżeńskim przemawia na niekorzyść powoda. Może to skutkować wydaniem niekorzystnego dla niego wyroku. Polskie prawo nie dopuszcza bowiem małżeństwa osób tej samej płci. Tymczasem zmiana płci jednego z małżonków doprowadziłaby właśnie do takiego stanu. Dlatego osoba, która poważnie rozważa wniesienie do sądu powództwa o zmianę płci, a która pozostaje w związku małżeńskim, powinna w pierwszej kolejności wystąpić o rozwód.
Po przeprowadzonym postępowaniu dowodowym sąd zamyka rozprawę, a następnie w oparciu o cały zgromadzony materiał, wydaje wyrok – uznaje bądź oddala powództwo powoda.
