Zamek w Barcianach to potężna krzyżacka twierdza z XIV wieku. Masywna bryła pozbawiona jest wież, jedynie w narożniku północno-wschodnim dobudowano okrągłą basztę. To trochę inny styl od tego, do którego przyzwyczaili nas Krzyżacy. Zamek nie odegrał żadnej poważnej roli militarnej. W ostatnich latach stał opuszczony i był wystawiony na sprzedaż. Zamek w Barcianach został trochę zapomniany, ale może dlatego warto go obejrzeć, choć turyści mogą go podziwiać tylko z zewnątrz, to warto tu przyjechać i obejrzeć potężne mury zapomnianej twierdzy krzyżackiej. Zamek cały czas nie znalazł nowego właściciela – można go ku[ić za 12 milionów złotych.
Spis treści
- Zamek w Barcianach – położenie i dojazd
- Czy zamek można zwiedzać
- Zamek w Barcianach – strażnik północnych rubieży Zakonu
- Losy zamku po sekularyzacji zakonu krzyżackiego
- Architektura Zamku w Barcianach – surowa gotycka twierdza
- Legendy i makabryczne praktyki
- Inne interesujące miejsca w okolicy opisane przez nas
- Internetowy przewodnik po Polsce
Zamek Krzyżacki w BarcianachZamek w Barcianach – położenie i dojazd
Barciany (niem. Barten, Barthen) to wieś w województwie warmińsko-mazurskim w powiecie kętrzyńskim. Kiedyś było to miasto. Barciany uzyskały lokację miejską w roku 1628, ale w roku 1945 administracyjnie zdegradowane zostały do poziomu wsi. Stąd do granicy rosyjskiej w linii prostej jest zaledwie 13 km. Z Kętrzyna dojedziemy drogą wojewódzką nr 591 (odległość 18 km), z Olsztyna połowę drogi pokonany drogą ekspresową S 16, drugą połowę DW nr 591. Choć Zamek w Barcianach jest duży, to wcale nie tak łatwo go wypatrzeć z daleka, dlatego dla ułatwienia nawigacji publikujemy pinezkę z mapy Google z dokładną lokalizacją – Zamek w Barcianach.
Czy zamek można zwiedzać
Niestety Zamek w Barcianach nie jest udostępniony do zwiedzania. Znajduje się w rękach prywatnych i w ostatnich latach był wystawiony na sprzedaż. Mimo to zachęcamy do obejrzenia zamku, chociaż z zewnątrz. To potężna twierdza krzyżacka jest warta małego spaceru ścieżkami wokół zamku. Dodatkowo każdego roku w sierpniu odbywa się inscenizacja średniowiecznej bitwy o strażnicę, która miała miejsce w roku 1310. W akcji zobaczymy kilka bractw rycerskich.
Zamek w BarcianachZamek w Barcianach – strażnik północnych rubieży Zakonu
W miejscu, gdzie dziś wznosi się masywna gotycka warownia w Barcianach, istniał niegdyś drewniano-ziemny gród staropruskiego plemienia Bartów. Jego strategiczne położenie przy szlaku wiodącym na północ sprawiło, iż już w 1240 roku został zdobyty przez Krzyżaków. Rycerze zakonni wznieśli tu swoją strażnicę, jednak ta nie przetrwała długo – podczas kolejnych powstań pruskich została całkowicie zniszczona.
Dopiero w drugiej połowie XIV wieku zakon zdecydował się na stworzenie tu trwałej, murowanej twierdzy. Około 1377 roku ruszyła budowa jednego z najważniejszych krzyżackich zamków na terenach północnej części państwa zakonnego. Pierwszym etapem było wzniesienie potężnych, czworobocznych murów obronnych z wysuniętymi alkierzami i narożnymi basztami. Konstrukcja ta tworzyła solidny fundament pod rozwijający się kompleks obronny.
W XIV wieku powstało także wschodnie skrzydło, w którym ulokowano kaplicę – nieodłączny element każdej krzyżackiej siedziby. Całość założenia powstawała jednak stopniowo. Budowę rozłożono na trzy etapy, co było zamierzoną strategią i wynikało zarówno z możliwości finansowych zakonu, jak i z planów wielkiego mistrza Winricha von Kniprode. To właśnie on zaplanował rozbudowę zamku tak, by mógł pełnić rolę niezależnej twierdzy, przygotowanej na długotrwałą obronę.
Warto podkreślić, iż ostatni etap budowy zakończono dopiero w XVI wieku, gdy zmieniała się już sytuacja polityczna całego regionu. Zamek, który pierwotnie miał stanowić punkt oporu przed litewskimi najazdami, zaczynał pełnić nowe funkcje administracyjne. Miał być schronieniem dla komtura oraz miejscem zarządzania okolicznymi majątkami.
Ostatecznie zamiast pełnoprawnej komturii ulokowano tu prokuratorię, czyli mniejszą jednostkę administracyjną zakonu, kierowaną przez prokuratora. Placówka funkcjonowała aż do 1525 roku – do momentu sekularyzacji państwa krzyżackiego i powstania Prus Książęcych.
Zamek w BarcianachLosy zamku po sekularyzacji zakonu krzyżackiego
Po sekularyzacji zakonu zamek stał się siedzibą zarządcy miejscowych dóbr ziemskich. Zmieniło się przeznaczenie całego obiektu. W roku 1580 do zachodniego muru kurtynowego budowniczy królewiecki Blausius Berwart dobudował spichrz. W XVIII w. przy południowej kurtynie postawiono parterowy budynek mieszkalny. Drewniany krużganek rozebrano i w jego miejsce powstała konstrukcja szachulcowa. Od XIX w. do 1945 r. zamek wraz z majątkiem ziemskim był dzierżawiony przez rodzinę Pachino. Po II wojnie światowej Zamek w Barcianach był siedzibą państwowego gospodarstwa rolnego. Od roku 2000 zamek znajduje się w rękach prywatnych. Niby realizowane są prace restauratorsko-konserwatorskie, a jednocześnie cały obiekt jest wystawiony na sprzedaż, za jedyne 12 milionów złotych można zostać właścicielem średniowiecznego zamku o powierzchni 12835 metrów kwadratowych.
Architektura Zamku w Barcianach – surowa gotycka twierdza
Zamek w Barcianach stanowi jeden z najciekawszych przykładów średniowiecznej architektury obronnej na dawnych ziemiach krzyżackich. Jego bryła jest surowa, monumentalna i świetnie oddaje praktyczne podejście zakonu do budowy twierdz na terenach zagrożonych najazdami. To zamek o typowo militarnym charakterze, pozbawiony niepotrzebnych ozdób, ale za to niezwykle spójny i harmonijnie zaprojektowany. Podstawą założenia jest masywny, czworoboczny plan z dużym, wewnętrznym dziedzińcem. Całość otaczają wysokie mury zewnętrzne, wzniesione z czerwonej cegły, oparte na kamiennych fundamentach. Konstrukcja jest typowa dla zakonu: maksymalnie funkcjonalna, z wyraźnym podziałem na strefy obronne i użytkowe.
Do dziś przetrwały trzy skrzydła obwodowe, z których najważniejsze jest wschodnie – to tam znajdowała się kaplica oraz pomieszczenia mieszkalne wyższego rangą urzędnika zakonu. Kaplica, choć dziś surowa i pozbawiona wyposażenia, miała dawniej sklepienie i została zaplanowana jako najważniejsza przestrzeń sakralna warowni. Skrzydła północne i południowe pełniły funkcje magazynowe, gospodarcze i mieszkalne. Ich wnętrza były proste, wielopoziomowe, z drewnianymi stropami i wąskimi, szczelinowymi oknami służącymi głównie celom obronnym.
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów zamku były wysunięte alkierze i narożne baszty, które pozwalały na skuteczną kontrolę przedpola oraz prowadzenie ognia bocznego. Choć nie wszystkie przetrwały do naszych czasów, ich relikty są przez cały czas czytelne w układzie budowli. Całość otaczał niegdyś przekop, najprawdopodobniej wypełniony wodą, a do zamku prowadził most. Wejście było dodatkowo zabezpieczone bramą i gankiem strażniczym.
Legendy i makabryczne praktyki
O Zamku w Barcianach nie usłyszymy żadnej długiej i pasjonującej legendy. Oczywiście mówi się o podziemnym tunelu łączącym zamek z kościołem, ale to już klasyk. Do roku 1945 podobno przed zamkiem stał kamienny posąg nazywany „Baba” – to na cześć wodza Barto, który zamienił się w kamień na wieść o klęsce. Warto jeszcze wspomnieć, iż historycy twierdzą, iż na zamku znajduje się cela dla więźniów skazanych na śmierć przez zagłodzenie. Warto też wspomnieć o studni z ostro zakończonymi kołkami wbitymi w dno. Chyba domyślacie się, w jakim makabrycznym celu je wykorzystywano.
Inne interesujące miejsca w okolicy opisane przez nas
- Mamerki- opuszczone bunkry ukryte w lesie
- Śluza Leśniewo Górne i Piaski na Kanale Mazurskim
- Reszel najpiękniejsze miasto Warmii
- Święta Lipka – Sanktuarium Maryjne, które zachwyca turystów i przyciąga pielgrzymów z całej Polski
- Pałac w Drogoszach – monumentalna budowla rodu von Dönhoff
- Mniej znane zamki krzyżackie w Polsce
- Zamek w Bezławkach przebudowany na kościół – dawana krzyżacka strażnica
Internetowy przewodnik po Polsce
Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To ponad 400 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.
